Vesturland - 15.02.1947, Blaðsíða 4

4
VESTURLAND
KVENFÉLAGIÐ OSK 40 ARA.
Litið yfir farinn veg.
Ræða frú Bergþóru Arnadóttur.
Frú Bergþóra Árnadóttir, sem verið hefur ritari
Kvenfélagsins Ösk í meira en tvo áratugi, hefur
gefið samþykki sitt til þess, að Vesturland birti eftirfar-
andi ræðu, er hún flutti á afmælisfagnaði félagsins þann
6. þ. m. I ræðu frúarinnar er í helztu atriðum rakin starf-
semi félagsins þau 40 ár, sem liðin eru frá stofnun þess
og fram til þessa.
Háttuirtu gestir.
Kæru heiðursfélagar.
Góðar félagskonur.
Við erum hér saman komin
í kvöld til að minnast þess að
Kvenfélagið Ösk er 40 ára í
dag.
Þykir það því til hlýða að
staldra ögn við, líta yfir far-
inn veg og rifja upp í fáum
orðum eitthvað af þvi, sem á
dagana hefur drifið.
Hefur það íallið i minn hlut,
að sýna viðleitni í því efni.
Tildrögin til þess, að Kven-
félagið Ósk var stofnað, voru
þau, að frú Camilla Torfason,
sem þá var bæjarfógetafrú hér
í hænum, kvaddi á sinn fund
nokkrar konur, til að ræða við
þær um á hvern hátt þær gætu
glatt fátæk börn í bænum, þá
um jólin (1906).
Þessum konum kom saman
um að gleðja hörnin með jóla-
tré og góðgerðum, en jólatré
var í þá daga sjaldgæft fyrir-
hrigði. — Og hér var þá heldur
enginn félagsskapur kvenna.
Það var þess vegna nýlunda
á ferð lijá þessum fámenna
hóp, sem gekkst fyrir að
gleðja hörnin.
Þetta gekk allt vel, og kon-
urnar höfðu ánægju og gleði
af samstarfinu fyrir þetta góða
málefni, og þær sögðu sem svo,
að gaman væri, ef við gæt-
um haldið hópinn og reynt i
félagi að láta eitthvað gott af
okkur leiða hér í bænum í
framtíðinni. ■
Þetta voru tildrögin til þess
að kvenfélagið Ósk var stofn-
að, miðvikudaginn 6. fehrúar
1907, í húsi því í Hrannargötu,
sem Húsmæðraskólinn var i
áður, en sem í daglegu tali er
stundum kallað Glasgow, en
var þá heimili frú Sigrúnar
Tómasdóttur, systur frú Helgu
Tómasdóttur og Jónasar Tóm-
assonar söngstjóra.
Aðalforgöngukonan var eins
og áður er sagt, frú Cam-
illa Torfason, Stefánsdóttir,
Bjarnasonar sýslumanns. Var
hún fyrsti formaður félagsins
og lífið og sálin í þessum fé-
lagsskap meðan hennar naut
við hér í bænum. Frú Camilla
var menntuð kona, gáfuð og
stjórnsöm, og vann að áhuga-
málum sínum í l'élaginu með
dugnaði og festu.
Formaður var luin til 1913.
Flutti um þær mundir burt
úr bænum, en bar jafnan
hlýjan hug til félagsins, þótt
fjarri væri hún upp frá því.
Mun Kvenfélagið Ósk ávallt
geyma minningu hennar, aðal-
stofnandans, með virðingu og
þökk.
Þetta félag olckar lagði ekki
tilgangslaust út í lífið.
Lög voru því sett, og til-
gangurinn strax í upphafi á-
kveðinn þessi:
Tilgangur félagsins er: að
efla samúð og samvinnu meðal
félaganna, styðja að öllu því
er til ánægju og þrifa lýtur
fyrir bæjarhúa, glæða félags-
líf þeirra og hafa örfandi og
menntandi áhrif á æskulýðinn,
einkum stúlkurnar. Þetta er
sk>rr og góður tilgangur, en svo
kemur spurningin um það,
hvernig hefur svo tekist að
framfylgja þessum tilgangi?
Höfum við gleymt honum,
eða sjmt viðleitni i rétta átt?
Hljóta þá 4 spurningar að
koma til greina:
1. Hvernig er með sarnúð og
samvinnu ?
2. Höfum við gert nokkuð til
ánægju og þrifa?
3. Eða glætt félagslífið að
einhverju leyti?
4. Og höfum við haft mennt-
andi áhrif á stúlkurnar?
Samúð og samvinna. Þessi 2
hugtök eru þær máttarstoðir,
sem hverju félagi eru lífsnauð-
synlegar, því —„ef samúð og
samvinnu brestur, er sundr-
ung og ófriður vís“, -—eins og
þar stendur, — en „ef leið-
umst á skeiðvelli lífsins, þá
leiðir oss gæfunnar dís“, og
því aðeins erum við hér í
kvöld, að gæfunnar dís hefur
leitt okkur gegn um árin fram
h j á sundrungar nibbunum,
sem svo mikið er til af í dag-
lega lífinu, og við vonum að
gæfunnar dís leiði okkur á
hrautum samúðar og samvinnu
hér eftir sem hingað til.
önnur spurningin. Höfum
við gert nokkuð til ánægju og
þrifa? I því sambandi má
minnast á margvíslegan stuðn-
ing, sem félagið hefur lagt til
cins og annars, sem hér hefur
verið á döfinni í bænum. Þessu
til áréttingar, — svo eitthvað
sé nefnt, má nefna það lið-
sinni, sem félagið á ýmsan hátt
veitti, — ásamt öðrum félög-
um í bænum, þegar að Skógar-
brautin var lögð, fyrir fram-
tak félaga í hænum. Vitanlega
stóðum við ekki með hjökkur
í hönd, en höndin var útrétt
samt, og sú samvinna hefur
aukið ánægju Isfirðinga marg-
an daginn. Það ættum við að
kunna að meta, sem vissum,
hvað var að komast þarna yf-
ir veglausa móana með alls
konar föggur, eins og oft kom
fyrir að þurfti að gera.
En fyrst ég nem staðar við
Skógarbrautina, verður mér
litið inn eftir dálnum, á skóg-
argirðinguna, sem þar er, þá
minnist ég þess, að gamla Ósk
lét girða og grisja þennan hlett,
sem friðland, og hafði eignar-
og umráðarétt á honum í 25
ár.
En til þess að enn betur yrði
gert, afsalaði félagið eignar-
og umráðaréttinum á þessum
tilraunabletti Isafj arðarkaup-
stað árið 1935.
Undir þessum lið má lika
minnast á margvíslegan stuðn-
ing, sem félagið veitti, þegar
„þjóðhátíðin“ var dagur, sem
allir bæjarbúar sameinuðu sig
um, var í hávegum höfð, var
dagur sem fólkið lilakkaði til,
og allir voru önnum kafnir við
að gera sem bezt úr garði. En
eins og fleira hefur nú „þjóð-
hátíðin“ breytt um' svip og
margbreytni, annir og hraði
nútímans, gert hana að of
hversdagslegum degi.
Ágóðanum af þessum sam-
eiginlegu hátíðarhöldum var í
nokkur ár varið til kaupa á á-
höldum .og innanstokksmun-
um fyrir sjúkrahúsið, sem þá
var verið að koma hér upp.
Þá tel, ég þann skerf, sem
Kvenfélagið Ósk lagði til leik-
starfsemi hér í hænum á fyrri
árum áður en Leikfélagið tók
til starfa hafa verið bæjarbú-
um til ánægju og glætt félags-
lífið. En þá voru það Kvenfé-
lögin Ósk og Hlíf og stúkurnar,
sem héldu uppi lcikstarfsemi
í bænum, stundum með all-
miklum myudarbrag. Eitt
stykkið var t. d. leikið 13 sinn-
um, fyrir fullu húsi, og þótti
gott í þá daga. — Þessi sám-
vinna félaganna var kölluð
„sambandið", eins ög eldri Is-
firðingar múna.
Já — við áttum að stgðja að
því, sem miðaði til ánægju og
þrifa fyrir bæjarhúa, i því
sambandi má geta þess að við
höfum munað eftir Blómagarð-
inum, og ég vona, að Ósk muni,
— þótt seinna sé, enn betur
eftir honum, hann á það svo
ærlega skilið, því fátt af því
sem gert hefur verið liér i
bænum miðar frekar til á-
nægju og þrifa, í þeirri merk-
ingu sem það nú er, — að ó-
gleymdri Sundhöllinni, sem
félagið hefur líka lagt til skerf,
eftir sinni getu.
Fleira mætti nefna, sem fé-
lagið hefur liðsinnt svo sem:
Dagheimilissj óð, Röntgensj óð
Sjúkrahússins o. fl.
Nú, — og þegar mál hafa
kallað, sem miða að þjóðar-
heill, eins og Eimskipafélagið
á sínum tíma, Stofnlánadeild
sjávarútvegsins, og hvað hæ-
inn snertir, Rafveitumálið, höf-
um við reynt að láta okkar
korn vera með að fylla mælir-
inn.
Fleira mætti nefna, þótt ekki
verði það gert hér, sem sýnt
gæti, að Kvenfélagið Ósk hefur
liðsinnt ýmsum framfaramál-
um, eftir sinni getu.
Þá komum við að því, hvort
við höfum haft menntandi á-
hrif á stúlkurnar. Þeirri spurn-
ingu svara ég hiklaust játandi.
Eitt af fyrstu verkefnum fé-
lagsins, var að koma hér upp
saumaskóla, fyrir fátæk
stúlkubörn, og dætur félags-
kvenna, á aldrinum 8—14 ára,
3 mánuði að sumrinu, 2 tíma á
dag 5 sinnum í viku, og kenndu
félagskonur þar til skiptis. Má
sjá í fundargjörð frá 1908, að