19. júní - 01.03.1994, Blaðsíða 22

Vel heppnaður fundur um konur og atvinnuleysi
Á alþjóölegum baráttudegi kvenna, 8.
mars s.l., hélt Jafnréttisráð hádegis-
veröarfund í Kringlukránni meö yfir-
skriftinni „Konur og atvinnuleysi - hvað er
til ráða?“. Fundurinn var afar vel sóttur,
en yfir hundraö konur mættu til aö
hlusta á framsöguerindi þeirra Huldu
Finnbogadóttur og Elsu Guömundsdótt-
ur, auk söngs nokkurra kvenna úr
Kvennakór Reykjavíkur undir stjórn Mar-
grétar Pálmadóttur.
Fundurinn hófst meö ávarpi Láru V.
Júlíusdóttur, formanns Jafnréttisráðs,
en hún gerði að umræöuefni þá til-
hneigingu, sem nú virðist aukast, aö
ýta konum út af vinnumarkaði. Konur í
hálfum störfum fá reisupassann aö því
er virðist til þess að karlar geti haft
fulla vinnu, og aörarfá uppsagnarbréfiö
daginn sem þær snúa aftur úr barns-
burðarleyfi. Einnig hefur þess oröiö vart
aö konum meö fagmenntun sé sagt
upp störfum meðan ófaglærðir karlar
hjá sama atvinnurekanda fá aö halda
vinnunni. „Aö sjálfsögöu eru hér á ferð-
inni fylgifiskar vaxandi atvinnuleysis.
Þetta eru eins og uppvakningar eöa aft-
urgöngur frá gamalli tíð sem konur
héldu aö búiö væri aö kveöa niður í eitt
skipti fyrir öll,“ sagöi Lára.
Hulda Finnbogadóttir, sem var for-
maöur Oí nefnd Félagsmálaráöuneytis-
ins um atvinnumál kvenna („60 milljón
króna nefndin"), greindi frá reynslu
sinni af því aö starfa á þeim vettvangi.
Sjálf kvaðst hún þekkja atvinnuleysið af
eigin raun og taldi þá reynslu hafa kom-
iö sér vel þegar hún tók viö formennsku
í nefndinni. Eitt meginverkefni nefndar-
innar var að úthluta styrkjum til kvenna
sem vildu skapa sjálfum sér og öörum
atvinnu. Hulda telur aö þeim skamm-
vinnu átaksverkefnum í atvinnumálum
kvenna sem ráöist hefur veriö í víöa um
land megi á vissan hátt líkja viö þaö aö
pissa í skóna sína: Meðan á átakinu
stendur gengur allt vel, en þegar styrk-
urinn er uppurinn og sérfræðiráögjafar
nýtur ekki lengur viö sækir allt í sama
farið aftur. Hún telur vænlegra til árang-
urs ef konur ættu innhlaup í almenna
fjárfestingarlánasjóöi, en oft er slíku
ekki til að dreifa þar sem konur eru
sjaldnast eigendur fasteigna eöa ann-
arra eigna sem hægt er aö veösetja.
Það er skoðun Huldu að með því að
setja á laggirnar sérstaka „kvenna-
banka" eöa veölánasjóöi megi ráöa bót
á þessu.
Elsa Guömundsdóttir er verkefna-
stjóri Snerpu, átaksverkefnis í atvinnu-
málum kvenna á Vestfjörðum. I Vog-
inni, 1. tbl. 1993, greindum viö frá ráö-
stefnu um atvinnumál sem nokkrar
áhugasamar konur á Vestfjörðum héldu
voriö 1992. Niöurstaöa þeirrar ráö-
stefnu var aö nauðsynlegt væri aö ráöa
verkefnastjóra til aö vinna að þróun og
eflingu atvinnulífs kvenna á Vestfjörö-
um. Elsa var síöan ráöin í starfið og
hefur hún unnið að þessum málum
undanfarna sjö mánuöi. Elsa sagöi frá
því sem gerst hefur í atvinnumálum
kvenna frá því hún hóf störf en þar leyn-
ast víða vaxtabroddar sem nauðsynlegt
er aö hlúa betur aö. Hún tók í sama
streng og Hulda varðandi erfiöleika
kvenna viö aö fá lán til aö setja í at-
vinnurekstur og kvaöst hún binda mikl-
ar vonir viö aö sérstakar lánastofnanir
fyrir konur gætu bætt úr þeim vanda.
Elsa ræddi einnig um nauðsyn þess að
styöja betur viö bakið á smáfyrirtækjun-
um, en slíkar einingar væru hvaö mest
aðlaðandi fyrir þær konur sem hyggöu á
atvinnurekstur. Bæöi í Bandarikjunum
og Evrópu er þaö einkum í slíkum fyrir-
tækjum sem ný atvinnutækifæri skap-
ast en þar eru konur oft frumkvöölar.
Þá gætir aukins áhuga meöal kvenna í
þessum löndum á aö fóta sig sjálfar í
atvinnurekstri, ýmist vegna þess aö
þeim hefur veriö sagt upp störfum hjá
stærri fyrirtækjum eöa vegna þess aö
þær komast ekkert áfram innan fyrir-
tækisins.
Ef marka má fundarsóknina þennan
dag er Ijóst að mikill áhugi er á mál-
efninu og að konur ætla ekki að láta
meðhöndla sig eins og varavinnuafl.
Þess má geta aö umræddur fundur er
hinn fyrsti í röö nokkurra funda sem
Jafnréttisráö ætlar aö halda um stöðu
kvenna á breyttum vinnumarkaði.
Næsti fundur verður haldinn í byrjun
maí.
R.H.
Fréttir frá kæruncfnd jafnréttismála
Á árinu 1993 bárust kærunefnd jafn-
réttismála ellefu kærur, tíu frá konum
en ein frá karli. Þremur þessara mála
lauk á árinu, eitt mál var afturkallaö en
sjö færöust yfir á nýtt ár.
Kærunefnd fjallaði jafnframt um 13
mál frá árinu á undan. Þrjú þeirra mála
voru afturkölluð, einu var frestaö aö
beiðni kæranda en öðrum málum lauk
með álitsgerö frá nefndinni. Samtals
lauk nefndin því viö tólf mál á árinu
1993 sem er meira en nokkru sinni fyrr.
Þegar þau mál sem lokiö var viö eru
skoöuð kemur í Ijós aö þrjú þeirra varða
laun og meint launamisrétti og eitt mál
aö hluta. Fjögur mál fjalla um stöðuveit-
ingar og eitt að hluta. Þrjú mál varöa
meint misrétti vegna uppsagnar úr
starfi eða vinnuaðstæður og eitt mál
fjallar um rétt til félagsaðildar.
Sex mál og eitt mál aö hluta til, eða
annað af tveimur álitaefnunum þess,
eru talin brjóta gegn ákvæðum jafnrétt-
islaga en fimm mál eru ekki talin varöa
við lögin.
Erfitt er að gefa einhvern einn sam-
nefnara yfir þau mál sem afgreiöslu
fengu á síöasta ári annað en aö öll
fjalla þau að sjálfsögðu um misrétti
vegna kynferðis. Kærendur eru eins og
áður fyrst og fremst konur eöa átta kon-
ur á móti fjórum körlum. Flestir kærend-
ur hafa starfsmenntun og flestir vinna
hjá hinu opinbera. Þetta er þó alls ekki
algilt. Eitt þessara mála var kært af
verkalýðsfélagi fyrir hönd konunnar. Því
miöur er þaö sjaldgæft aö verkalýðsfé-
lög láti sig þessi mál varöa og er þaö
miður. Launamisrétti er dæmi um mál
sem mikilvægt er aö trúnaðarmenn á
vinnustööum og verkalýösfélög séu sér
meövituð um og axli ábyrgö á. Flestum
reynist sú ákvöröun aö kæra atvinnu-
rekandann sinn erfið og er stuöningur
stéttarfélaga því mikilvægur. Fræösla
til verkalýöshreyfingarinnar um þessi
mál er mikilvæg og hefur Jafnréttisráö
ætíö lagt mikla áherslu á samvinnu og
upplýsingamiölun til hennar. Eitt af
verkefnum norræna jafnlaunaverkefnis-
ins er einmitt fræösla og upplýsinga-
miðlun um launamun, orsakir hans og
leiöir til úrbóta. Á undanförnum mánuö-
um hafa verið haldnir fundir víöa um
land í samvinnu við verkalýðsfélög um
þessi mál. Er vonandi að sú fundaröð
fari aö skila árangri í meiri þekkingu
verkalýðsfélaga um þessi mál og þar
meö aukinni áherslu þeirra á þetta hlut-
verk sitt.
EÞ
22