Fréttablaðið - 24.08.2011, Blaðsíða 16

16 24. ágúst 2011 MIÐVIKUDAGUR
Allmikil umræða hefur að undanförnu farið fram um málefni landbúnaðarins.
Umfjöllun Þórólfs Mattíassonar prófessors
um landbúnaðarkerfið, sem fram kom eftir
að sauðfjárbændur lögðu til að viðmiðun-
arverð á lambakjöti yrði hækkað um 25%,
hefur átt sinn þátt í því. Verð á lambakjöti
kemur ekki allt fram við búðarborðið og ekki
liggur fyrir hve mikið það þyrfti að hækka
til að þokkalega lífvænlegt yrði að stunda
framleiðsluna, en örugglega umtalsvert
meira en það sem sauðfjárbændur lögðu til.
Sauðkindin er ekki afurðamikil skepna og
því verður lambakjötsverð að vera hátt, enda
varan eftirsótt og af flestum talin hátíðar- og
hágæðafæða.
Styrkir og lausaganga
Styrkjakerfi landbúnaðarins, einkum það sem
að sauðfjárræktinni snýr, hefur verið gagn-
rýnt og er það eðlilegt, þar sem tæplega er
það svo, að búið sé að finna hina fullkomnu
lausn í því efni og ef til vill er sá tími liðinn
að þjóðin sætti sig við að framleiðslu á mat-
vörum sé haldið uppi með styrkjum, höftum
og millifærslum. Gildir þá einu hvort um er
að ræða beingreiðslur, gæðastýringarálag,
innflutningstolla eða framlög einstaklinga og
hins opinbera til girðingaframkvæmda.
Svo sem kunnugt er, gengur sauðfé á
Íslandi laust og óheft um þær lendur sem því
sýnist í langflestum tilfellum og eigendur
sauðfjár virðast enga ábyrgð bera á því tjóni
sem fénaður þeirra veldur öðrum. Fjárheld-
ar girðingar kosta mikla fjármuni, svo aug-
ljóst er að þar liggur mikið ómetið framlag
til búgreinarinnar. Framlag kemur frá hinu
opinbera en einnig þeim sem eru að reyna
að verja eigur sínar og ræktun fyrir ágangi
sauðkinda, sem enginn virðist bera ábyrgð á.
Framlagið til gæðastýringar, sem talið var
upp hér að framan, er svo eitt ómerkilegasta
fyrirbrigðið í þessum styrkjaskógi, því upp-
lýst er (m.a. í nýjasta tölublaði Bændablaðs-
ins) að það hefur lítið sem ekkert með gæða-
stýringu að gera.
Þrátt fyrir það sem hér hefur verið rakið
um styrki og framlög af ýmsu tagi, þá er
flestum ljóst að sauðfjárbændur eru ekki að
flá feitan gölt og ekki ólíklegt að þeir séu
einna verst settir allra bænda hvað tekjur af
starfsemi þeirra varðar.
Því hlýtur að vera ljóst að finna verður ný
úrræði. Finna nýjar leiðir til að tryggja þeim
sem sauðfjárrækt stunda þokkalega afkomu
og ekki síður góða sátt við samfélagið.
Aðferð Bændasamtakanna að telja sér og
reyna að telja öðrum trú um, að hér og nú,
sé lifað í besta og fullkomnasta heimi allra
heima gengur vitanlega ekki.
Hagfræði
Í Bændablaðinu sem út kom þann 7. júlí
2011 má lesa – í leiðara – eftirfarandi:
„Innfluttur matur hefur hækkað um 62%
en innlend búvara hækkaði ekki nema um
20%.“ Og síðar: „… tollvernd [þ.e. ísl. kjöt-
framleiðslu] verndar kaupmátt fólks …“ (!).
Séu þessar tölur réttar, sem settar eru fram
af HB (Haraldi Benediktssyni, formanni
Bændasamtakanna?), þá sýna þær ljóslega
hve illa hefur til tekist að tryggja stöðu
bænda í því ölduróti sem gengið hefur yfir
íslenskt samfélag undanfarin ár. Hvernig
tollverndin virkar á þennan hátt, er hins
vegar algjörlega óupplýst.
Spennandi verður að fá þær útskýringar
sem til þarf til að skilja megi kenninguna,
sem samkvæmt þessu, hefur tryggt neyt-
endum ódýrar landbúnaðarvörur, meðan
bændur sitja eftir með sárt ennið, horfandi á
eignir sínar rýrna og tekjur lækka.
Bændur eru neytendur jafnt og aðrir þegn-
ar þessa lands. Því er algjörlega óumflýjan-
legt að útskýrt verði hvernig tollun af þessu
tagi tryggir hag neytenda. Ef rétt reynist, þá
er sjálfgefið að taka verður upp harða tolla-
stefnu á sem flestum sviðum, sérstaklega
þegar framleidd er íslensk vara sambærileg
þeirri sem tolluð er!
ESB-fælnin
Ekki er furða þó bændaforystan berji sér
á brjóst og þykist hafa gott gert og neiti
alfarið að horfast í augu við að komið sé að
því að stokka þurfi kerfið upp. Bændur hafa,
svo dæmi sé tekið, horft á forystuna ausa
fjármunum í pólitísk öfgasamtök eins og
„Heimsýn“ svo ekki sé nú minnst á nýlega
bókaútgáfu um ESB, meðan raunverulegir
hagsmunir stéttarinnar eru látnir sitja á
hakanum.
Ísland hefur sótt um inngöngu í Evrópu-
sambandið og hafnar eru samningaviðræður
þar um. Hvort af inngöngu verður eða ekki,
ræðst fyrst og fremst af því hvort viðunandi
samningur við sambandið næst.
Bændasamtökin hafa hafnað þátttöku í
því ferli og feta þar í spor Jóns Bjarnasonar
landbúnaðarráðherra.
Eitt er að stjórnmálamaður leyfi sér að hafa
trú, sem gengur framar þjóðarhagsmunum,
en að Bændasamtökin geri slíkt er með öllu
ólíðandi, þeim ber að gæta hagsmuna umbjóð-
enda sinna, hvort sem af inngöngu í Evrópu-
sambandið verður eða ekki.
Kindarleg umræða um landbúnað
Landbúnaður
Ingimundur
Bergmann
vélfræðingur og bóndi
Eitt er að stjórnmála-
maður leyfi sér að
hafa trú, sem gengur
framar þjóðarhagsmunum, en að
Bændasamtökin geri slíkt er með
öllu ólíðandi …
AF NETINU
Keppni í þjóðrembu
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson
hefur ágætis forskot á Bjarna
Benediktsson í þjóðrembunni.
Segist aðeins borða íslenzkan mat,
ekki innfluttan. Bjarni á eftir að ná
þeim hæðum. Báðir segjast ein-
dregið andvígir frekari viðræðum
við Evrópusambandið. Reyna að
marka sér stöðu sem eindregnir
þjóðrembingar. Hentar flokkum,
sem vilja láta kjósendur gleyma
aðild þeirra að útrásinni og stuðn-
ingi við sérhagsmuni. Varla verður
pláss fyrir tvo þjóðrembuflokka
í næstu kosningum. Sigmundur
hefur tekið forustuna með sér-
stæðum matarkúr. En Bjarni
verður skarpari í langhlaupinu um
varanlega forustu í þjóðrembunni.
jonas.is
Jónas Kristjánsson
Guðmóðirin
Jóhanna Sigurðardóttir er guð-
móðir hins nýja flokks sem Guð-
mundur Steingrímsson ætlar að
stofna. Hann er að framkvæma
hugmyndina sem hún kynnti í
ræðu sinni 29. maí. Frá þeim
tíma hefur stöðugt sigið meira á
ógæfuhliðina fyrir ríkisstjórnina
og höfuðmál Samfylkingarinnar,
ESB-aðildarmálið. Efnislega er ekki
unnt að velja vitlausari tíma en
þann sem Guðmundur Steingríms-
son velur til að hefja stjórnmála-
baráttu á Íslandi undir merkjum
ESB-aðildar. Þótt látið sé eins og
það sé „málið“ er hitt sönnu nær
að með skrefi sínu er Guðmundur
að búa í haginn fyrir upplausn
innan Samfylkingarinnar.
bjorn.blog.is
Björn Bjarnason