Íslendingur - Ísafold - 24.10.1970, Blaðsíða 4

4 ÍSLENDINGUR-ÍSAFOLD - LAUGARDAGUR 24..0KT. 1970.
Minnirtgar- og kveðjuorð
Stefán Jónsson Hlíð í Lóni
VÍSNABÁLKUR
ÞaS sem leiðrétting á vísu eftir
sr. Sigurð Norland mistókst í síð-
asta þætti (þ. e. villan endurtek-
in), látum við lesendur um að leið-
rétta hana sjálfa, því að slikt er
flestum auðið, sem brageyra hafa,
og það hyggjum við flesta lesendur
þáttarins eiga í meira eða minna
mæli.
Bólu-Hjálmar kvað um sr. Þor-
lák á Ökrum:
Sá ég ríða ríkan mann
rauðum hesti vökrum,
þekktur víða, það er hann
Þorlákur á Ökrum.
Og öðru sinni:
Sæmd er að líta soddan prest
á söðlakneri.
Þótt með mönnum þyki smærri,
Þorlákur er mörgum stærri.
Þá er þriðja Þorláksvísan, er gæti
einnig verið eftir Hjálmar, en þó
ekki upplýsingar þar um:
Ríður um hérað hugljúfur
höklaverinn Þorlákur,
fákur ber hann blóðrauður,
bólstra gerir jóreykur.
Rtður senn í réttirnar
rjóður kvennaskari,
yfir fennur eggsléttar
alinn rennur gjarðamar.
Sigvaldi Jónsson Skagfirðinga-
skáld. (Prentuð í Ijóðabók hans Rv.
1881. Eignuð hefur hún einnig ver-
ið tveim öðrum).
Ríður fríður rekkurinn
rjóður, fróður, velbúinn,
keyri blakar klárinn sinn,
kvikar vakur fákurinn.
Talin eftir Guðmund eldra í Enn-
iskoti (Gríma XV).
Til er önnur gcrð, og skal ekkert
fullyrt um, hvort réttari cr:
Ríður fríður riddarinn
rjóður, fróður, velbúinn,
keyrir hann Dreyra klárinn sinn,
hvikur er vakur fákurinn.
Haraldur Briem lcvað út af orð-
unt Matth. Joch. að „andinn væri
ekki yfir sér.“:
Mildð er, ef Matthías
missir kvæðaandann,
sem í 8 gramma glas
getur kveðið fjandann.
Þegar Ríkarður Jónsson hafði
gert hina frægu afsteypu af M.
Joch. (brjóstmynd) kvað skáldið:
Matla gerði guð úr leir
scm guðsmenn aðra fleiri,
en Ríkarður mig renndi úr leir,
rausnin var þar meiri.
Páll Helgason frá Þórustöðum
sendi Bjarna frá Gröf stöku á sex-
tugsafmæli hans, þá stöddum inni
á heiðalöndum Húnvetninga, sem
hann er vanur að sækja heim á
þeim tíma árs:
Hreysti þína hladdu sál,
hængi og gálur veiddu.
Heiðarinnar huldumái
heim í stuðlum reiddu.
Ekki batnar Birni enn
banakringluverkurinn.
Hann mun verða sóttur senn
Sunnlendingaklcrkurinn.
Ók .höf.
Heilræðavísa,
sem okkur vantar höfund að:
Slípist hestur (fákur?), slitni gjörð,
slettunum ekki kvíddu.
'•tigsaðu bara um himin og jörð,
haltu þér fast — og ríddu.
Og Iátið svo botnana við fyrri-
hlutanum í næst-síðasta þætti dynja
á okkur.
Hinn 14. sept. sl. lézt
bændaöldungurinn og sveitar-
höfðinginn Stefán Jónsson á
Hltð í Lóni, Austur-Skaftafells
sýski, aðeins tæpra 86 ára.
Kynni mín af Stefáni í Hlíð
liófust með þingmennsku
minni í Austurlandslcjördæmi.
Ég hafði heyrt hans getið fyrr,
og m. a. er sonur hans og fóst-
ursonur, Jón og Einar, komu
gangandi yfir Lónsöræfi og nið
ur í Fljótsdal sumarið 1952.
í ferðum mínum um Skafta
fellssýslu á undanförnum ár-
um kom ég jafnan að Hlíð.
Stefán var sérstaklega ræðinn,
alúðlegur og skemmtilegur, og
heimilið bjó vfir óvenjulegum
hlýleika. Ég veitti strax athygli
h'nni frábærlega snyrtilegu um
gengni, sem ég hefi í vitund-
inni, að tæpast hafi átt sinn
líka á íslandi öllu. Bæjarhús
voru þar ekki ný, er ég kom
þar fyrst, en tröðin frá þjóð-
vepinum. hlaðið, húsin og allt,
bæði úti og inni, var svo lýta-
laust og fagurt, að vakti undr-
un mína jafnframt ánægjunni
og notalegheitunum vfir bæjar
bragnum. Ég hugsaði oft um,
að verðandi bændaefnum
bændaskólanna væri nauðsyn
að sjá slíka fyrirmynd með eig
in augum. Síðar byggði Stefán
íbúðarhús úr steini, og í engu
fór bæjarprýðinni aftur. Jón
sonur hans og Ragna kona
Tíðarfar var heldur óstöðugi
í september. — Færabátamir
hættu því flestir í byrjun mán-
aðarins, en nokkrir beirra
héldu þó úti fram undir mán-
aðamótin. Fengu sumir þekra
ágætan afla.
Afli línubátanna, sem stund
uðu veiðar á heimamiðum, var
mjög tregur allan mánuðinn,
2 — 4 lestir í róðri. Aftur á
móti gerðu hnubátarnir, sem
stunduðu grá'úðuve'ðí'r, góð-
ar veiðiferðk. Hjá drr-anóta-
og topbátunum var nf') mjög
misjafn. Fenvu n<">kkr;” ' "'g-
nót^bátarnír ágætan afla.
Þessi sumarvertíð herur yf-
irleitt verið heldur hagstæð fvr
ir nunni bátana, sem stundað
hafa dragrtóta- og handfæra-
ve;ðar, og sama er að segia
um þá báta, sem stunduðu grá
lúðuveiðar.
í september voru gerðir út
142 bátar frá Vestfjörðum, en
í fvrra voru 122 bátar við veið
ar á sama tíma. Fleslir stund-
uðu handfæraveiðar, eða 91,
20 réru með línu, 13 með drag
nót og 18 stunduðu togveiöar.
Heildaraflinn í mánuðinum
varð 2.758 lestir, en var 2.990
lestir á sama tíma í fyrra. Er
heildaraflinn á sumarvertíð-
inni þá orðinn 19.391 lest, en
það er um 2.500 lestum meiri
afli en barst á land yfir sum-
armánuðina í fyrra.
Heildaraflinn (í lestum) í
hverri veiðistöð í september:
1970 1969
Patreksfjörður 331 147
Tálknafjörður 192 191
Jóns, scm tekið hafa vió búi
fyrir nokkrum árum, hafa í
engu slakað á með umgengn-
ina. Það er alltaf sami hlýleik-
inn í ytra og innra viðmóti,
alltaf sama ánægjan af snyrti-
legheitunum. Hvergi veit ég
slíka verðskuldun á verðlaun
fyrir snyrtilegan búskap og
prvðilegt heimili.
Ég var nokkrum sinuum á
bændafundum í Austur-Skafta
fellssýslu. Á einum slílcum
fundi í Mánagarði flutti Stefán
ræðu um kirkjugarða. Mér er
sú stund all-minnisstæð. Ræð-
an var frábær. Þá sá ég stóran
mann að vitsmunum, áhuga og
einlægni, og virðing mín óx
fyrir Stefáni. Ég man vcl, er
hann sagði, að ef hann kæmi í
ólcunnugt byggðarlag, vildi
hann byrja á því að sjá kirkju-
parðinn til þess að fá hugmynd
um menningarástand fólksins.
Virðing fyrir hinum framliðnu,
sem birtist í fögrum og snyrti-
legum kirkjugarði, sem bæri
merki alúðar, væri órækt vitni
kristilegrar menningar. Ég
fann sannleikann í máli hans.
Mér voru kynnin við Stefán
hin mesta gæfa. Sjónhringur
minn víkkaði, og góðvild hans
og frískleiki yljaði mér. Kona
Stefáns, Kristín Jónsdóttir, var
ekki siðri manni sínum að hlý-
leika og átti sinn þátt í hinum
þægilega anda heimilisins og
Bíldudalur 16 0
Þingeyri 168 157
Flateyri 244 178
Suðureyri 260 422
Bolungarvík 511 606
Hnífsdalur 125 182
ísafjörður 753 891
Súðavík 123 120
Hólmavík 9 90
Drangsnes 26 6
Samtals í september 2.758
lestir, en á sama tíma í fyrra
2.990 lestir.
Raekj u veiðarnar:
Rækjuveiðar í Arnarfirði
prýði. Hún lifir mann sinn, en
hefur verið rúmliggjandi sjúkl
ingur um nokkur ár, enxa
komin fast að níræðu.
Hún var ekkja sr. Benedikts
á Bjarnanesi, þegar hún gift-
ist Stefáni, og átti þá fimni
börn. Með Stefáni eignað'st
hún 4 börn, og einn fósturson
ólu þau upp. Þetta var st'r
systkinahópur, og eignaðist Is-
land þar mikið manndómsfóllc.
Og sveitin hans Stefáns, Lón-
ið, hefur notið afkomendannu
oe stjúpbarnanna, því að flest
hafa þau búið þar. Hlýleikinn,
sem Hlíðarhjónin voru svo rík
af, hefur gengið í ættir og
haft sín uppeldisáhrif ekki
síður en manndómurinn. Syst-
kinahópurinn eykur trú á frani
tíð íslenzkra sveita með heið-
um manndómsbrag og tryggð
við torfuna. Eitt fjögurra
barna Stefáns og Kristínar var
dóttir er Krisíín hét. Lézt hún
árið 1956. Hún var listalcona
af guðs náð. Ef til vill hef ég
livergi séð svo milda fegurð í
svip sem hennar á mynainni,
sem var á skrifborði föður
hennar. Og handaverk Iiennar
í tegldum dýramyndum t. d.
hafa snert mig dýpra en flest
þau fyrirbæri, sem við list eru
kennd. Sálin fannst mér mót-
uð með, — slíku lífi voru þeir
hlutir gæddir.
Séra Skarphéðinn í Bjarn-
hófust 21. september, og stund
uðu 13 bátar veiðar í mánuð-
inum. Varð heildaraflinn á því
tímabili 47.6 lestir. Aflahæstu
bátarnir voru með röskar 5
lestir í 9 róðrum. I fyrra hófst
rækjuveiði í Arnarfirði 9. sept.
Þá stunduðu 8 bátar veiðar, og
varð heildaraflinn 69.4 lestir.
Frá Hólmavík voru 3 bátar
byrjaðir rækjuveiðar, og öfl-
uðu þeir 17.8 lestir í sept. Afla
hæstur var Víkingur með 9.2
lestir. I fyrra voru tveir bátar
byrjaðir á sama tíma, og öfl-
uðu þeir 11.6 lestir.
arnesi, sem jarðsöng Stefán
frá Stafafellskirkju 23. sept.,
þakkaði Stefáni sérstaklega í
útfararræðunni fyrir umhvggju
hans og umhirðu um Stafa-
fellskirkju. Stefán var trúmað-
ur og virti kristna siði, og á
kirkju sinni vildi hann hvorki
blett né hrukku.
Ég relc ekki æviatriði Stef-
áns. Það hefur verið gert af
öðrum, og mig skortir þekk-
ingu á fyrri hluta af hans ævi.
En ég held, að Stefán liafi ver-
ið afbragðsmaður á flesta
lund, einn þeirra stólpa, sam
þjóðlífið byggðist á á mann-
dómsárum Stefáns. Án tví-
mæla verður hann einn af önd
vegismönnum Austur-Skaftfell
inga um sína daga.
Blessuð sé minning Stefáns
í Hlíð. Innileg samúðarkveðj’a
til allra aðstandenda.
djúpi hófust 5. október. Hafa
nú 52 bátar fengið leyfi ti'
rækjuveiða í Djúpinu, en í
fyrrahaust stunduðu 27 bátar
rækjuveiðar í Djúpinu. Ekki cr
þó gert ráð fyrir, að þessir bát-
ar byrji allir veiðar strax. Veiði
heimildir hafa nú verið rymk-
aðar nokkuð frá því, sem verið
hefur. Er nú heimilt að veiöa
160 lestir á viku, og má hver
bátur veiða allt að 6 lestum á
viku, en undanfarna vetur hef
ur aflamagnið verið takmarlc-
að við 3 lestir á bát á viku.
Jónas Pétursson.
Vestfjarðabátar öfluðu vel i sumar
Frá Bíldudalshöfn.
Rækjuveiðar í Isafjarðar-