Vísbending - 20.02.2009, Blaðsíða 4

4 V í s b e n d i n g • 8 . t b l . 2 0 0 9
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Benedikt Jóhannesson
Útgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23,105 Rvík.
Sími: 512 7575. Myndsendir: 561 8646.
Net fang: visbending@heimur.is.
Prentun: Heimur. Upp lag: 700 eintök.
Öll réttindi áskil in. © Ritið má ekki afrita
án leyfis út gef anda.
Aðrir sálmar
Auðmenn eiga ekki sjö dagana sæla þessa dagana. Atli Gíslason,
þingmaður Vinstri grænna, vill að reynt
verði að finna fé þeirra auðmannanna
sem hafi valdið hruni fjármálakerfisins
og sem geymt sé í „skattaskálkaskjólum“
erlendis eins og hann kallar það. Hann
telur að þetta fé geti samtals numið 500 til
1.000 milljörðum króna og auðmennirnir
eigi að „sjá sóma sinn í því“ að skila því
til Íslands. Ef ekki, þá geri þeir sjálfa sig
útlæga og verði ekki vært hér á landi fyrir
reiði almennings. „Þessir 40-50 menn
sem stóðu að þessu eiga að vera á válista
hjá bönkunum. Bankarnir eiga ekki að
eiga viðskipti við þá,“ sagði Atli í Silfri
Egils 22. febrúar. Atli vill láta frysta eigur
þessara einstaklinga vegna hugsanlegrar
skaðabótaskyldu því augljós brotastarfsemi
blasi við í nokkrum málum. Atli segist
enn binda vonir við rannsókn hins
sérstaka saksóknara en er „að verða býsna
óþolinmóður.“
Öðruvísi mér áður brá. Í ágúst árið
2007 stóð Fréttablaðið fyrir vali á besta
auðmanni Íslands. Álitsgjafar fengu
leiðbeiningar: „NEFNA SKAL ÞRJÁ
EFTIRLÆTISAUÐMENNINA OG
META ÞÁ EFTIR EFTIRFARANDI
ÞÁTTUM: Gott að fá einhver rökstuðning
með valinu. Kvót sem birt verða með.
a) Stíll og ásjóna. Klæðnaður og útlit.
Hvernig er fatastíll þeirra. Hafa þeir gott
sjónvarpsútlit (a la Kennedy til dæmis).
Hvernig bera þeir sig og hafa þeir góðan
smekk?
b) Hegðun og framkoma. Þennan
þátt má meta eftir því til dæmis hvernig
auðmennirnir koma fyrir á opinberum
vettvangi. Eru þeir orðheppnir? Hvaða
einkunn gefurðu þeim fyrir góðverk
sín? Hvernig koma þeir fyrir í viðtölum?
Hvernig hafa þeir hagað sér í viðskiptalífinu
– sem sjentilmenn eða óþokkar?
c) Munaður og lúxus. Hver á flottustu
bílana og kann best að nýta sér lífsins
lystisemdir? Hver á flottustu flugvélarnar
og húsin? Hver lifir öfundsverðasta
munaðarlífinu?“
Í efstu sætum urðu: Björgólfur
Guðmundsson, Björgólfur Thor Björgólfs-
son og Jóhannes Jónsson. Er ekki tímabært
að endurtaka leikinn? bj
Hver lifir öfundsverðasta
munaðarlífinu?
Í framhaldi af birtingu einkunnagjafar sveitarfélaga viljum við koma
eftirfarandi á framfæri um kvarða
Vísbendingar:
Það hefur lengi verið ljóst að hjá
Reykjanesbæ eru meðallaun mun
lægri en t.d. á höfuðborgarsvæðinu
og þar af leiðandi þær skatttekjur sem
bærinn fær mun lægri. Á sama tíma
er Reykjanesbær að veita opinbera
þjónustu en opinberir starfsmenn
hafa sömu laun hvar sem er á landinu.
Þrátt fyrir að kostnaður við að veita
þjónustuna sé bænum því hlutfallslega
dýrari, leggur hann áherslu á góða
þjónustu. Í fyrra mældist Reykjanesbær
í könnun Capacent Gallup með hæstu
einkunn yfir ánægju íbúa með þjónustu
í sveitarfélagi. Reykjanesbær skipaði
efstu sæti í nánast öllum liðum ásamt
Garðabæ og Seltjarnarnesi. Þetta ár var
Reykjanesbær jafnframt með mestu
fjölgun íbúa á landinu. Fjölgun íbúa og
vönduð þjónusta fóru því vel saman.
Vísbending býr hins vegar til kvarða
sem segir að það sé ekki hægt að veita
góða þjónustu og fjölga íbúum ört.
Þau gefa Reykjanesbæ „núll“ í einkunn
fyrir að hjá bænum fjölgi ört. Það er
einfaldlega ekki hægt að taka mark á
slíkum kvarða. Dæmi Reykjanesbæjar
sannar það.
Bestu kveðjur
Þórey I. Guðmundsdóttir
Framkvæmdastjóri fjármála-
og rekstrarsviðs
Reykjanesbæjar
Athugasemd frá Reykjanesbæ
vegna einkunnagjafar
Að undanförnu hefur óttinn við verðhjöðnun skotið upp kollinum á Vesturlöndum. Vegna þess að
Seðlabankinn og fleiri hafa spáð því að
verðlag á Íslandi lækki á seinni hluta árs
hafa sumir spurt sig hvort verðhjöðnun gæti
orðið á Íslandi og ef svo væri hvaða hætta
sé því fylgjandi. Í 1. hefti Peningamála árið
2003 var rammagrein um efnið sem hér er
byggt á.
Verðhjöðnun er skilgreind sem við-
varandi lækkun almenns verðlags.
Lækkun verðlags í örfáa mánuði telst ekki
verðhjöðnun. Almenn lækkun vöruverðs
telst ekki heldur vera verðhjöðnun ef
verðhækkun þjónustu vegur þyngra, þannig
að verðlag lækkar ekki að meðaltali.
Á sama hátt og verðbólga skýrist af
umframeftirspurn í þjóðarbúskapnum er
verðhjöðnun afleiðing af umframframboði.
Alvarleg verðhjöðnun er líklegust þegar
snarpur samdráttur í eftirspurn leiðir til
þess að verð og laun lækka. Slík þróun fer
því oft saman við stöðnun eða samdrátt og
vaxandi atvinnuleysi. Þær aðstæður gætu
einmitt verið á Íslandi nú. Verðhjöðnun
getur verið góðkynja eða illkynja.
Góðkynja má kalla verðhjöðnun sem
stafar af vaxandi framleiðslu og framleiðni
eða bættum viðskiptakjörum. Góðkynja
verðhjöðnun er ekki með öllu hættulaus,
ef við slíkar aðstæður verða ytri áföll sem
kalla annaðhvort á tímabundna lækkun
raunlauna eða neikvæða raunvexti. Þá
Hætta á verðhjöðnun?
getur tregða við lækkun nafnlauna og það
að nafnvextir verða vart lægri en núll leitt
til aukins atvinnuleysis.
Illkynja verðhjöðnun fer saman
við stöðnun eða samdrátt og vannýtta
framleiðslugetu. Verðhjöðnun af þessu
tagi getur orðið vítahringur. Það gerist
sérstaklega ef væntingar um verðhjöðnun
festast í sessi og skuldir heimila og
fyrirtækja eru miklar. Raunvextir geta
orðið háir, jafnvel þótt nafnvextir lækki
niður í núll og raungreiðslubyrði aukist
vegna þess að skuldbindingar eru með
föstum nafnvöxtum. Verðhjöðnun veldur
því að raunvaxtabyrði lána hækkar, án þess
að á móti komi samsvarandi raunaukning
eigna. Það hefur alvarleg áhrif á eignastöðu
skuldara, eins og mörg dæmi eru um,
einkum ef eignaverð fellur. Dæmi um
þetta er heimskreppan mikla á fjórða
áratug liðinnar aldar, þegar sérlega illkynja
verðhjöðnun átti sér stað víða um heim,
sem magnaðist af völdum fjármálakreppu,
hagstjórnarmistaka og verndarstefnu. Hætta
á raunvaxtahækkun vegna verðhjöðnunar
er lítil hérlendis vegna verðtryggingar sem
getur lækkað höfuðstól lána.
Almennt er ráð við verðhjöðnun að
örva eftirspurn nægilega mikið til að
slakinn í hagkerfinu hverfi. Það kann
þó að vera flókið ef seðlabankavextir eru
þegar komnir niður undir núll, eins og
nú gerist víða um heim. Íslendingar eiga
nokkuð í land í þeim efnum.