Boðberinn - 04.09.1938, Blaðsíða 7

- 7 -
SanLkvæmJ; þessu verður að líta svo
á, að kjönjiennirnir (nú ætíð nefndir
kjörmannarað í daglegu tali} hafi á
iiendi öll yfirráð þessara mála, en
ÍLÚsstjórnin sé í raun og veru fram-
kyæmdastjórn, ^háð valdi þeirra og
vilja. Husstjórnin getur þvx ekki ráð
ið til lykta mikilvægum atriðum gegn
vilja kjörmannaráðsins, og kjörmanna-
ráðið^getur ekki annast framkvæmdir,
sem hússtjórn er falið að annast í
1skipulagsskránni, gegn vilja hússtjó:
ar. Samræmdur vilji meirihluta^kjör-
mannaráðs og meirihluta hússtjórnar
er-: því skilyrði fyrir öllum meiri-
háttar framkvæmdum. Ef meirihluta
kjörmannaráðs og meirihluta hússtjór:
ar greinir á,- hafa gagnstæðan vilja
um, eitthvert framkvæmdaatriði,- £á
verður ekkert úr framkvæmdum,- ]?a
verður ekkert gert.
Það er hvergi gert ráð fyrir því í
skipulagsskránni, að þetta ástand
geti skapast, og þá vitanlega ekkert
orð þar að finna um það, hvernig að
skuli fara ef svo vill til.
En því miður hefur nú þetta ástand
skapast, að meirihluta kjörmannaráðs
og meirihluta hússtjórnar greinir á
í mjög þýðingarmiklu atriði,- fram-
•■kvæmdaatriði, í samhandi við val hús-
stæðis eða kaupa á lóð og^húsi, eins
og sýnt er á öðrum stað hér í blað-
inu. Þetta er svo alvarlegur^ágrein-
ingur að ekki verðúr annað séð en að
allar framkvæmdir séu ógerlegar svo
lengi sem ágreiningurinn helst. En
þörf Reglxmnar þolir ekki athafna-
leysi í þessu máli svo að segja stund
inni lengur.
Því nlýtur að rísa spurningin:
Hvernig^skal nú að^fara? Hvernig má
þetta ráðast í skjótri svipan og á
viðunandi hátt?
Sem tilraun^til úrlausnar þeirri
spurningu vil ég benda á betta:
Það liggur mjög^nærri 1 þessu máli
að gera samanburð á kjörmannaráði og
Alþingi, hússtjórn^og ríkisstjórn.
Alþingi velur^ríkisstjórn, kjör-
mannaráð yvelur hússtjórn (að 4/þ).
Rikisstjórn framkvæmir ályktanir Al-
þingis.:Hússtjórn fram-
lcvæmir alyktanir k jörmannaráðs. Rík-
isstjornin er þjónn Alþingis. Hús-
stjorn er þjónn^kjörmannaráðs.
Það þykir sjálfsagt um ríkisstjó:
ef hun telur ekki rétt að framkvæma
fyrirmæli (þess meirihluta) Alþingis,
sem hana hefur kosið, þá leggi hún^niði
völd og gefi þar með Alþingi færi á
að kjósa aðra menn í ríkisstjórn.
Annars yrðu framkvæmdir ríkisstjórn-
ar annaðhvort engar eða ólö^legar.
•Á sama hátt verður^að líta a það sem
óskrifuð lög - óhjákvæmilega nauðsyn
- að ef hússtjórn telur ekki rétt að
framkvæma fyrirmæli (þess hluta -
meirihluta -) kjörmannaráðs, sem hana
ihefur kosið, þá á hún að ieggja^niður
völd. og gefa þar með kjörmanmaráði
færi á að kjósa aðx,a menn i hússtjórn-
ina. Annars yrðu frarakvæmdir hús-
stjórnarinnar annaðhvort engar eða
-ólöglegar.
Þetta er sú sjalfsa^ða krafa, sem
^era verður til hússtjornar, þegar
arekstur verður milli hennar og kjör-
mannaráðs um mikilvæg framkvæmdaat-
riði.
Varast skyldu menn að álasa með-
limum hússtjórnar, þó að þeir séu á
annari skoðun en meirihluti kjöi’manna-
ráðs. Það er fráleitt að ætlast til
þess, að þeir breyti gegn því, sem
þeir telja réttast^og heillavænleg-
ast, til þess að þóknast meirihluta
kjörmannaráðs. ^En á^hinn bóginn er
ótvírætt, að hússtjói’n kemur engu
máli f.ram gegn vilja kjörmaimaraús.
Þegar árekstur verður a því hússtjórn
um tvo kosti að velja: að gera ekki
neitt- láta allar framkvæmdir stranda
eða: að seg,ja af sér.
En svo eðlile^t sem það virðist,
að menn í hússtjorn,^kosnir af kjör-
-mannaráði, segi adTsér, ef þeir kom-
ast í andstöðu við kjöxmannaráðið,
þá er hitt kannske^enn £á sjáifsagð-
ara, að formaður hússtjórnar segi af
sér,^þegar svo ber undiiu
Núverandi formaður virðist einnig
vera þessarar skoðunar, þar sem hann
hefur, á fundi kjörmannaráðs, haft
við orð að segja af sér út af þeim
ágreiningi, sem nú er upp kominn.
En kæmi það fyrir, að einhver ann-
ar formaður hússtjórnai’ væri ekki á
þessari skoðun, en bráaðist við og
þverskallaðist ^egn vilja kjörmanna-
ráðs, þá er ótviræð skylda framkvæmda-
nefndar stórstúkunnar að taka í taum-
ana, svifta manninn umboðinu og
kjósa annan formann í hans staó.Þaö
»er svo augljóst mál, að ekki tekur að
fara um fleiri orð'um.