Saga - 1979, Page 46
44
ANNA AGNARSDÓTTIR
I would not have engaged in the Iceland business, if I
had thought it disagreeable to the British Govem-
ment.
Að öllu þessu athuguðu virðist eðlilegast að trúa Phelps
og skoða valdarán hans sem viðbrögð við þeim hindrunum,
sem Trampe lagði í veg fyrir ensku verslunina á Islandi.
Verslunarhagsmunir Phelps voru nánasta orsök valda-
ránsins.1) Líklegt er, að hefði verslunarsáttmála Notts og
Trampes verið framfylgt og Bretum leyft að versla sam-
kvæmt honum, hefði ekkert valdarán átt sér stað.
Það er ekkert, sem bendir til þess, að breska ríkisstjórn-
in hafi átt neinn þátt í valdaráninu. Á hinn bóginn getur
verið, að það hafi riðið baggamuninn við ákvörðun Phelps
um valdaránið, að hann taldi, að breska ríkisstjómin væri
slíkri aðgerð ekki ýkja mótfallin. Hlutur Banks einskorð-
aðist þá, samkvæmt þessari kenningu, við það að koma
þeirri hugmynd inn í kollinn á Phelps.
1809—1811. önnur áform breskra aöila um innlimun
íslands í Bretaveldi.
1.1809. Sir George Steuart Mackenzie.
Eins og þegar hefur verið lýst, ritaði Sir George Steuart
Mackenzie Castlereagh lávarði, hermálaráðherra Breta,
bréf í maí 1809, þar sem hann hvatti Castlereagh til að
innlima Island í Bretaveldi.2) Aðdragandi þessa bréfs var
sá, að Mackenzie hafði kynnst ungum Islendingi, Vil-
hjálmi Loftssyni að nafni, sem verið hafði farþegi á einu
kaupskipanna, sem hertekin voru 1807, og hafði Mackenzie
styrkt hann til læknisnáms. Vilhjálmur skýrði Mackenzie
J) Eins og m.a. Trampe (í skýrslu sinni til Bathursts, 6. nóvember
1809, Eg. MS. 2067) og Jörgensen (Eg. MS. 2067, bls. 266) gerðu sér
grein fyrir.
-) 20. maí 1809, Mackenzie til Banks, B.C., bls. 46—7.