Saga - 1993, Qupperneq 158

156
EINAR H. EINARSSON
Hlanp íMúlakvísl 1976
Þann 5. og 6. ágúst bar mikið á ókennilegum skjálftum álínuritum
jarðskjálftamælisins í Lóranstöðinni á Reynisfjalli en skynjari hans var
austanvert í Selfjalli, austan við Múlakvísl. Einnig komu fram hrær-
ingar á mælinum á Skammadalshóli sem ég taldi reyndar að kæmu
frekar vegna jökulhreyfinga en raunverulegra jarðhræringa. Eftir út-
slagi á fjallsmælinum hlutu hræringarnar að vera mun nær Selfjalli en
Skammadalshóli. Árdegis þann 7. ágúst sáust engar hræringar á mæl-
inum á Skammadalshóli en héldu áfram að koma fram á mælinum á
Reynisfjalli, þó minni en undanfarna tvo daga.
Þar sem mér datt í hug hlaup í Múlakvísl ók ég austur að henni.
Var þá orðið flugvatn í kvíslinni. Taldi ég það lítt eða ekki minna en á
sama tíma árið áður. Meðan ég dvaldi við kvíslina sá ég allmarga litla
jaka fljóta suður eftir henni svo ekki var að efa að um jökulhlaup var
að ræða. Lítils háttar „jökulfýla" (brennisteinsþefur, innskot ATG) var
af vatninu.
Mánudaginn 16. ágúst fórum við Helgi Björnsson jöklafræðingur
austur að Höfðabrekkujökli (Kötlujökli). í Vík tókum við með þaul-
kunnugan mann á þessum slóðum, Pál Tómasson frá Lundi í Vík.
Þegar inneftir kom leyndi sér ekki að hlaup hefði komið úr jöklinum
frá jökulröndinni austur af sunnaverðum Árbotnum og langleiðina að
Selfjalli. Voru jakar víðsvegar um aurana og norðantil sýndust þeir
röskir tveir metrar á hæð. Næst jöklinum var alllöng, samfelld jaka-
hrönn, um mannhæðar há. Nokkurt vik hafði brotnað inn í skriðjök-
ulinn og rann nú kvíslin þar út undan jöklinum í allverklegri íshvelf-
ingu sem hægt var að komast spottakorn inn í. Þar var megn jökulfýla
þó hennar gætti lítið annars staðar.
Trúlega hefur þetta hlaup, eins og árið áður, komið úr Huldufjalla-
lóninu. Það myndaðist í krika sunnan við Huldufjöllin. Árið 1978 var
lónið svo horfið og kvosin orðin full af jökli enda hafa ekki komið
áberandi hlaup í Múlakvísl síðan í ágúst 1976. Kunnugir telja að fyrir
1975 hafi stundum sést jakahröngl á aurum Múlakvíslar inn frá eftir
að mikið vatn var augsýnilega í kvíslinni. Síðan um 1970 hefur Höfða-
brekkujökull (Kötlujökull) skriðið mikið fram og vestan við Mold-
heiði hefur jökuljaðarinn hækkað geysimikið, allt norður að Huldu-
fjöllum. Er nú orðið áberandi minna að sjá af fjöllunum upp yfir