SunnudagsMogginn - 15.11.2009, Blaðsíða 48

48 15. nóvember 2009
F
yrirsagnir geta verið völund-
arsmíð eða hreinlega stungið í
augun. Þá geta þær verið svo
óspennandi að ekki nokkur les-
andi maður veitir þeim athygli. Þær eru
nauðsynlegur fylgifiskur allra greina-
skrifa og eru oftar en ekki erfiðari í
smíðum en greinarnar sjálfar.
Fyrirsögnin um hörundsdökka mann-
inn í Þistilfirði er án efa ein eftir-
minnilegasta fyrirsögn síðari ára. Í febr-
úar árið 1977 birtist grein í dagblaðinu
Degi þar sem greinarhöfundur lýsir færð
vega í Þistilfirði, aflabrögðum skipa í ná-
grenninu og síðast en ekki síst segir
hann frá vinnumanni frá Gana sem sé
bónda í sveitinni innan handar. Gana-
manninum ónefnda er lýst sem „kátum
manni sem óttist dýpt snjóskaflanna í
nágrenninu“. Þetta þóttu tíðindi.
Viðbótin aftan við bandstrikið í fyrir-
sögninni er þó undirritaðrar og tengist
umfjöllun um uppslátt á fréttum af app-
elsínuhúð og bakspiki stórstjarna í
Hollywood á vefmiðlinum vísir.is. Um-
fjöllunin fór fyrir brjóstið (- myndir!) á
fjölda lesenda, sem mótmæltu tíðum
fregnum af konum sem voguðu sér að
láta sjá sig án andlitsfarða. Brugðist var
við andúð fólks með því að færa fregnir
af þessum toga neðst á forsíðu vísir.is.
Hvort fréttirnar eru lesnar minna þar
skal ósagt látið en lítið hefur verið slegið
af í æsilegum fyrirsögnum þar á bæ.
Þarna eru fyrirsagnirnar notaðar til að
gera lesendur forvitna. Fyrirsagnir á
borð við „Full eins og vanalega – mynd-
ir“, „Sætasti bossinn í bænum“ og
„Fagnar fimmtugsafmæli með morðingja
í Hegningarhúsinu“ kveikja greinilega
áhuga margra lesenda, ef marka má lista
yfir mest lesnu fréttir á vísir.is og dv.is.
Galdurinn er fólginn í því að slá upp æsi-
legum aðstæðum eða ástandi tiltekinna
líkamsparta án þess að segja hver í raun
er „full eins og vanalega“ eða hver
„fagnar stórafmæli í félagsskap morð-
ingja“. Lesendur verða því að opna við-
komandi greinar til að sjá við hvern er
átt. Þannig draga hæstráðendur frétta-
síðna lesendur til sín og safna í heim-
sóknartölu-sarpinn.
Tvíræðar frásagnir geta virkað vel sé
markmiðið að fanga auga sem flestra les-
enda. Á dögunum vöktu til að mynda
fregnir af fé sem fannst á landi ónefnds
kaupsýslumanns athygli. Hófs ber þó að
gæta í tvíræðninni. Skemmst er að
minnast málaferla Bubba Morthens gegn
tímaritinu Hér & nú árið 2006. Ummæl-
in „Bubbi fallinn“ voru dæmd dauð og
ómerk enda var með fyrirsögninni ýjað
að öðru en í greinni stóð.
Samkeppnin um athygli lesenda er
hörð og fyrirsagnirnar vopn blaðamanna
til að koma lesendum á bragðið. Les-
endur dæma svo um hvort þeim líkar
bragðið það vel að þeir geti hugsað sér að
ljúka máltíðinni.
Hefðir þú, lesandi góður, lesið þessa
grein til enda hefði fyrirsögnin verið
„Um fyrirsagnir“?
Fann ljósmyndarinn þetta fé nokkuð á landi ónefnds kaupsýslumanns? Tvíræðar fyrirsagnir
vekja athygli, skrifar pistlahöfundur. Hófs ber þó að gæta í tvíræðninni.
Morgunblaðið/Rax
Negri í Þistil-
firði - Myndir
Samkeppnin um at-
hygli lesenda er hörð
og fyrirsagnirnar
vopn blaðamanna til að
koma lesendum á bragðið.
Lesendur dæma svo um
hvort þeim líkar bragðið.
Fjölmiðlar
Birta Björnsdóttir
birtabjorns@gmail.com
V
ið Aðalsteinn Ásberg höfum
unnið talsvert saman og ég hef
áður gert lög við mörg ljóð
eftir hann. Ljóðin á þessum
nýja diski eru öll úr bókinni Eyðibýli sem
þeir Nökkvi Elíasson ljósmyndari gerðu
saman og mér finnst frábær,“ segir Sig-
urður Flosason, saxófónleikari og tón-
skáld, þegar við hittumst í vikunni og
hann sagði mér frá splunkunýjum diski,
Það sem hverfur, með lögum við ljóð Að-
alsteins Ásbergs Sigurðssonar. Ragnheið-
ur Gröndal og Egill Ólafsson syngja lögin
en með Sigurði leika þeir Kjartan Valdi-
marsson og Matthías Hemstock.
„Á endanum gerði ég lög við mörg
ljóða Aðalsteins og við gerðum ýmsar til-
raunir; hljómsveitin er bassalaus og
hljóðheimurinn annar en við erum
kannski vanir. Ljóðin fjalla um horfinn
heim en kallast um leið á við nútímann,
og hverfulleikann sem hefur lengi verið
nálægt okkur Íslendingum og hefur nú
minnt á sig.“
Á dögunum kom einnig út hér og í
Svíþjóð diskurinn Dark Thoughts, þar
sem hin sænska Nordbotten Big Band
leikur útsetningar Daniels Nolgårds á
lögum Sigurðar. Diskurinn hefur fengið
frábæra dóma. Í tilefni útgáfunnar leikur
Stórsveit Reykjavíkur verkin á tónleikum
í FÍH-salnum, Rauðagerði 27, á mánu-
dagskvöldið klukkan 20.00.
Þegar ég reyndi að ná sambandi við
Sigurð á dögunum reyndist hann staddur
í Danmörku, að kynna verkefnið Raddir
þjóðar, sem þeir Pétur Grétarsson gáfu út
á diski árið 2002, fyrir skipuleggjendum
skólatónleika á Norðurlöndum.
„Það er frágengið að við Pétur mun-
um á næstunni heimsækja nokkra danska
grunnskóla með dagskrá úr Röddum
þjóðar,“ segir Sigurður þegar við náum
saman. Hann segir norræna kollega vera
það spennta fyrir þessu að fleiri ferðir um
Norðurlönd kunni að vera á döfinni. Í
Röddum þjóðar er unnið með gamlar
upptökur af röddum, þar sem meðal
annars er kveðið og sungið, og leggja Sig-
urður og Pétur framsækinn hljóðheim við
raddirnar.
„Þessar gömlu raddir eru for-
vitnilegar,“ segir Sigurður. „Við segjum
börnunum sögur af jólasveinum, Grýlu
og draugum, og blöndum saman raf-
tónlist og hefðbundnum hljóðum.“
Litrík og
skemmtileg
tilvera
Stórsveitartónlist eða sönglög, klassík eða djass;
Sigurður Flosason, saxófónleikari og tónskáld,
finnur sig í þessu öllu. Hann hefur sent frá sér
tvo nýja diska og segist hafa gaman af að prófa
öll tækin á róluvellinum.
Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is
Lesbók
Þ
egar ég las Hundrað ára ein-
semd enn og aftur fékk ég und-
arlega hugdettu: aðalpersón-
urnar í miklum skáldsögum eru
barnlausar. Tæplega ein manneskja af
hundrað er barnlaus, en í það minnsta
fimmtíu af hundraði mikilla skáldsagna-
persóna hverfa úr skáldsögunum án þess
að hafa fjölgað sér. Hvorki Pantagrúll,
Panúrg né Don Kíkóti eiga afkomendur.
Hvorki Valmont né markgreifynjan af
Merteuil, eða siðprúða forsetafrúin í
Háskalegum kynnum. Né heldur Tom
Jones, frægasta skáldsagnapersóna Field-
ings. Eða Werther. Allar sögupersónur
Stendhals eru barnlausar; sama er að segja
um margar af persónum Balzacs; og Do-
Skáldsagan og
barneignir
Kynni, greinasafn eftir
Milan Kundera, kemur
út í vikunni í þýðingu
Friðriks Rafnssonar.
Hér birtist einn kafli
bókarinnar, þar sem
Kundera fjallar um
skáldsöguna Hundrað
ára einsemd eftir Gabrí-
iel García Márques.
Milan Kundera skrifar um listamenn í nýju greinasafni