Framsóknarblaðið - 01.06.1960, Blaðsíða 2

8
FRAMSÓKNARBLAÐIÐ
V iðreisnarþing
| Framsóknar- j
í blaðið '
IRITNEFND: j
JÓHANN BJÖRNSSON, áb. )
SIGURG. KRISTjANSSON \
AFGR. ANNAST: )
SVEINN GUÐMUNDSSON {
GJALDKERI: )
FILIPPUS ÁRNASON j
Slöðvast sumar-
veiðar í Eyjum!
Það er ekki langt síðan
Morgunblaðið skýrði frá því,
að leiðindadeila um fiskverðið
væri nú úr sögunni og bæri að
fagna því. „Hér í Vestmannaeyj
um fara litlar sögur um fagnað-
inn enda flestir eða allir óá-
nægðir með lækkunina á fisk-
verðinu, sem ákveðið var í
Reykjavík að útgerðarmönnum
hér forspurðum. jafnframt eru
deilur um fiskverðið síður en
svo úr sögunni og fá Vest-
mannaeyingar nú að finna fyrir
því. Talið er, að um 30 bátar
liér, séu tilbúnir að hefja hum-
arveiðar, en það er langt frá
því, að samkomulag sé fyrir
liendi um verðið á framleiðsl-
unni. Sama gildir um flatfisk-
inn, sem fæst í humartrollin og
sérstaklega, ef dragnótin verður
leyfð.
Verð, sem Sölumiðstöð Hrað
frystihúsanna liefur gefið út,
felur í sér mikla lækkun frá því
sem verið liefur á undanförn-
um árum. Og af jreim orsökum
er talið fráleitt, að útgerðar-
menn og sjómenn hefji þessar
veiðar með þeim kjörum.
Jafnframt hefur viðkomandi
aðilum hér verið tilkynnt, að
verð á Jrorski skuli nú lækka
niður í kr. 2,20 og er það í fullu
samræmi við verðið, sem Ein-
ar Sigurðsson vildi greiða fyrir
vertíðarfiskinn. Sambærileg lækk
un á að vera á öðrum fiskteg-
undum.
í sambandi við þessar lækk-
anir, sem hér er stefnt að, hafa
menn undrazt, hvernig Norð-
menn geta greitt jafnvel lielm-
ingi hærra verð fyrir fisk. Um
þetta og fleira er nú mikið
rætt, sem eðlilegt er, enda hafa
sumarveiðarnar undanfarin ár
verið verulegur þáttur í at-
Framhald af 1. síðu.
hafa tekjurnar, Jiá á sér stað
með þessu stórkostlegur flutn-
ingur tekna frá hinum tekju-
minnstu til hinna tekjuhæstu.
Með útsvarslögunum nýju er
aftur höggvið í sama knérunn.
Veltuútsvörin, sem leggjast með
öllum þunga sínum á vöruverð-
ið og Jiar með pyngju almenn-
ings, eru lögfest, en tekjuútsvör-
in, einkum liinna tekjuhæstu,
lækkuð í staðinn.
vinnulífi bæjarins.
Meðal annars er talað um
þann möguleika að koma flat-
fiski ísuðum á erlendan mark-
að. Möguleikar á að selja þann-
ig verulegt magn til Danmerk-
ur eru taldir fyrir liendi og er
verðið mjög gott.
AHt er þó enn óráðið í þess-
um efnum og útgerðin stöðvuð
og við það situr. Útgerðarmenn
finna sívaxandi þunga dýrtíðar-
innar leggjast á atvinnuvegina
og minnast jafnframt orða ríkis
stjórnarinnar frá í vertíðarbyrj-
un, en Joá var þeim sagt, að
þeirra hlutur skyldi ekki verða
skertur. Á liinn bóginn hafa
gæðingar stjórnarflokkanna
hreiðrað um sig í Sölumiðstöð-
inni og fyrirskipa nú lækkun á
lækkun ofan. Þess vegna er út-
gerðarmönnum Ijóst, að vax-
andi örðugleikar eru framund-
an. Gegn Jieim vanda verða
J^eir að snúast með félagslegum
átökum. Þeir eiga mörg verk-
efni óleyst og geta farið í slóð
bændanna, sem verzla sjálfir
með afurðirnar, sem Jreir fram-
leiða. Þeir Juirfa ekki oft á ári
að standa í samningaþjarki unr
afurðaverðið, þeir fá sannvirði.
Þeir hafa kornið á hjá sér ströng
um reglum um gæðamat og
framleiða góðar vörur.
Það er ekki til lengdar hægt
að una við Jiað hér í stærsta
útgerðarbæ landsins, að ein-
hverjir sérhyggjumenn í Reykja
vík skammti Vestmannaeying-
um verðið fyrir framleiðsluna.
Þeir Jmrfa að liafa Jressi mál í
sínuin höndum eins og þeir þeg
ar hafa á sviði lýsisframleiðsl-
unnar. Hugsanleg byrjun í því
efni væri stofnun félagsskapar,
sem hefði það markmið að
koma flatfiski á erlendan mark
að.
í kjölfar Jiessaia ráðstafana
fylgdi svo ný löggjöf um inn-
flutnings- og gjaldeyrismál. Var
Jjví mjög haldið á lofti að hún
ætti að tryggja hið margrómaða
viðskiptafrelsi, en sannleikur-
inn er sá, að um aukið við-
skiptafrelsi er ekki að ræða.
Að vísu gera stjórnarflokkarnir
ráð fyrir Jjví, að þeir hafi dreg-
ið svo rösklega úr kaupgetu al-
mennings, að innflutningur
muni dragast svo saman, að
síður sé þörf innflutningshafta.
Samt er valdið yfir þessum mál-
um aðeins fært af einni hönd á
aðra. Bankarnir, þær stofnanir
Jjar sem vald peninganna er
mest, eiga héreftir að stjórna
Jjessum málum. En auk þess
býður þessi löggjöf upp á athygl
isvert nýmæli. Nú getur ríkis-
stjórnin falið „trúnaðarmönn-
um sínum“ að annast úthlutun
ýmissa leyfa, sem áður var í
höndum opinberra aðila. Það
má fara nærri um, hvernig þess-
ir trúnaðarmenn yerða valdir
og hvernig Jjeir eiga að haga
störfum sínurn.
En ekki var nú trér stjórnar-
liðsins á blessun viðskiptafrels-
isins meiri en svo, að það taldi
nauðsynlegt að setja ný lög um
verðlagseftirlit. Að vísu bera
Jjau lög það með sér að eftirlit-
ið verður ekki annað en kák,
en er eigi að síður athyglisverð
yfirlýsing ríkisstjórnarinnar um
algert vantraust hennar á því
margrómaða „frelsi“, sem hún
Jjykist vera að koma á.
Bankamálin hefur ríkisstjórn-
in einnig látið til sín taka. Hún
hefur lagt frarn frumvarp um
breytingu á lögum um Búnaðar
bankann, sem miðar að Jjví að
leggja hann undir pólitíska for-
sjón stjórnarflokkanna. Er Jjví
Jjar með slegið endanlega föstu,
af þeirra liálfu, að þeir telja að
skipta beri um stjórn bankanna
með liverri nýrri ríkisstjórn. En
einmitt með hliðsjón af því
voru athyglisverðar Jjær undir-
tektir, sem frumvarpið um
Verzlunarbankann fékk á Al-
Jjingi. Þingflokkarnir voru sam-
mála um að veita Jjví máli braut
argengi, en Jjví var slegið föstu í
leiðinnr, að eðlilegt væri, að
aðrar félagsheildir en kaup-
merin, þ. e. t. d. verkalýðssam-
tökin, samvinnufélögin o. fl.
slíkir, ættu rétt á svipaðri að-
stöðu til bankastofnunar, ef
Jjeir óskuðu þess. Gefur þetta
fyrirheit um það, að takist
stjórnarflokkunum að gera rík-
isbankana að pólitískum verk-
færum sínum, Jjá geti alrnenn-
ingur tekið til sinna eigin ráða
í bankamálum.
Hér hefur aðeins verið drep-
ið á nokkur helztu atriðin, sem
ríkisstjórnin hefur beitt sér fyr-
ir í efnahagsmálum. Hvert
Jjeirra um sig væri efni í marg-
®ar blaðagreinar og hefur því orð
ið að fara fljótt yfir sögu. Það
má vissulega til sanns vegar
færa ummæli Morgunblaðsins
um það, að þetta hafi verið eitt
afkastamesta þing í sögunni.
Og Jjað verður ekki með sanni
sagt, að stjórnarstefnan hafi ver
ið óskýr eða sjálfri sér ósam-
kvæm. Þetta hefur allt verið á
eina lund. Hag efnamanna og
hátekjumanna er leitazt við að
rýmka, en Jjrengt að almenningi
með gífurlegri álögum en áður
hafa þekkzt. Og til þess að
hræða hann frá því að reyna að
rétta sinn lilut eru allar sanr-
dráttaraðgerðirnar, sem eru
hótun um atvinnuleysi og ör-
byrgð á næsta leiti.
En sein betur fer liefur Al-
Jjingi ekki einskorðað sig við
Jjesar óheillavænlegu efnahags-
ráðstafanir, heldur einnig fjall-
að um margskonar Jjjóðnytja-
mál. Rúmsins vegna verða þau
ekki rakin hér, en rétt drepið á
tvij stórmerk mál, sem nú liafa
fengið nokkurn framgang.
Nauðsyn á ferskfiskmati hér
á landi liefur lengi verið lýðum
ljós. Síðsumars 1958 skipaði þá-
verandi sjávarútvegsmálaráð-
lierra nefnd til að gera tillögur
um, hvernig koma mætti því á.
En þetta mikla Jjjóðþrifamál
hefur átt erfiða fæðingu. Nefnd
in varð ekki sammála urn, hvern
ig slíku mati skyldi liagað eða
Iivort það væri • yfirleitt fram-
kvæmanlegt. En nú liefur nokk-
urt skref verið stigið í Jjessu
efni. AlJjingi hefur sanrþykkt
lög um þessi mál. Þau ganga
að vísu ekki langt. Raunar
varla lengra en svo, að sett er á
stofn fastanefnd til að vinna að
þessu, en þau eru spor í átt-
ina að því marki, sem við verð-
um að setja okkur, en Jjað er
að framleiða þá gæðavöru, sem
nálæg fiskimið okkar gefa okk-
ur möguleika á, og því ber að
fagna.
Á Alþingi í fyrra flutti Karl
Framhald á 4. síðu