Ný saga - 01.01.2001, Page 76

Davíð Logi Sigurðsson
Mynd 9.
Algengt er að
Kosovo-Albanar
þurrki út af vegvis-
um serbneskt heiti
staða. Hér hefur
verið strikað yfir
serbneskt heiti
Tetovoborgar en
hún er að mestum
hluta byggð fólki
af albönskum
uppruna.
Mynd 10.
Lest flutningjatækja
albanskra flótta-
manna á leið til
Albaníu í apríl 1999.
hófust vorið 1999. Eftir að Albanar snéru til
síns heima það sumar hafa þeir goldið í sömu
nrynt. Og það þarf ekki alltaf að munda kut-
ann til að ná árangri. í sumar stundaði hópur
Albana það bragð að heimsækja þorp Serba í
nágrenni Gnjilane að næturlagi og stela drátt-
arvélum. Hagnaðarvon er ekki ástæða slíkra
glæpa heldur sú staðreynd að án dráttarvélar
er ekki hægt að stunda búskap, fótunum er
semsé kippt undan lífsviðurværi þorpsbúa.
Markmiðið er að hrekja alla Serba á brott frá
Kosovo.
Albanar hafa líka gert sitt besta til að þur-
rka út öll tákn og allar minjar um yfirráð og
veru Serba í Kosovo. Hafa þeir nreðal annars
gert húsakynni rétttrúnaðarkirkjunnar serb-
nesku að skotspæni sínum og var á endanunr
ákveðið að fela KFOR að verja kirkjurnar
sérstaklega. Híbýli Serba hafa sums staðar
verið brennd til grunna og þeir flæmdir á
brott. Búið er að afmá serbneskar útgáfur
borgarnafna af vegvísum í héraðinu. Baráttan
er um tákn og minningar, sögu og fortíð og
óhætt er að fullyrða að Serbar létu ekki sitt
eftir liggja á meðan þeir höfðu hér yfirhönd-
ina.27
Þessi hegðun er ekki bundin við þjóðern-
isátök á Balkanskaga. Á Norður-írlandi eru
mótmælendur duglegir við að afnrá borgar-
heiti á írsku af vegvísum á meðan kaþólskir
tala aldrei um annað en Derry þó að strangt
til tekið heiti borgin Londonderry. Karllæg
þjóðernishyggja Albana er hins vegar ógeð-
felldari, en hún hefur til vegs og virðingar
hvern þann sem undanfarin misseri hefur fal-
lið í nafni fósturjarðarinnar. Skiptir engu þó
að þar hafi verið hinn versti fantur á ferðinni
- ef til vill með blóði drifnar hendur. Hetju-
dýrkunin er landlæg og hvarvetna má sjá hinn
blóðrauða albanska fána - senr geymir
grinimúðlegan tvíhöfða örn á miðjum fletin-
um - reistan að húni. Minnisvarðar um frækn-
ar hetjur, píslarvotta sem fallið hafa í bardög-
um við Serba, spretta upp eins og gorkúlur. Sá
eftirtektarverðasti reis í miðborg Pristina í
nóvember 2000, stytta af kraftalegum manni,
Zahir nokkrum Pajaziti, alvopnuðum og ill-
úðlegum.
Ljóst er að markmið Albana er sjálfstæði
og þeir vilja ekkert frekar hafa saman að
sælda við stjórnvöld í Belgrad. Albanar hal'a
túlkaö aðgerðir NATO í Júgóslavíu vorið
1999 sem stuðning við sjálfstæðisbaráttu þeir-
ra en gerast nú óþolinmóðir enda finnst þeim
Vesturveldin hafa verið treg til að fylkja sér á
bakvið það sem þeir telja sjálfsagða kröfu.
Ennfremur eru Albanar lítt hrifnir af sáttatón
í garð stjórnvalda í Belgrad nú þegar Milos-
evic hefur verið settur af og sendur fyrir
stríðsglæpadómstólinn í Haag. Er trú þeirra
sú að hljóti Serbar uppreisn æru í augum um-
heimsins dragi úr líkum á því að Kosovo
hljóti sjálfstæði. í þeinr skilningi var brotl-
hvarl' Milosevics af forsetastóli haustið 2000
74