Birtingur - 01.12.1954, Blaðsíða 12

Reykjavík, 27. 4., 1954.
Fyrirspurn yðar um listamannalaun leyfi ég
mér að svara eins og hér segir:
Úthlutun hinna svokölluðu listamanna-
styrkja eftir tillögum fákunnandi flokkskjör-
inna manna tel ég hafa verið listinni til einskis
eða lítils gagns hingað til.
Ef þjóðin eða ríkisvaldið vill styrkjast af
störfum listamanna,^em hlýtur að vera höfuð-
tilgangurinn, þá væri bezt að veita þeim færi á
að vinna sín verk í næði, að minnsta kosti við
og við; segjum sem svo:
Ger þú svo vel, góði listamaður, — hér er
staður, sem tryggir þér vinnufrið. Hér mátt þú
vera í hálft ár eða heilt ár eða 2—3 ár, og fyr-
ir öllum þínum þörfum verður séð, en verkun-
um skaltu skila til afnota um leið og þau verða
til.
Þetta væri þó að minnsta kosti áfangi að
réttu marki. A Þingvöllum standa hús, auð
mikið til, sem eru ríkiseign. Svo mun vera víð-
ar. Því ekki að nota þau til vinnunæðis fyrir
andlega „framleiðendur“? — talað á því máli,
sem flestir valdamenn þjóðfélagsins fá skilið.
Virðingarfyllst,
Jón Leifs.
Listamannastyrkjum ætti að skipta í tvo
flokka: Viðurkenningarstyrki fyrir unnin lista-
afrek og námsstyrki til ungra listamanna.
Alþingi ætti að skipta heildarupphæðinni
milli listgreinanna en þær svo ákveða úthlut-
unina. Þetta mundi auka félagsþroska lista-
manna.
Styrkirnir ættu að vera færri og hærri, svo
að þeir, sem happið hljóta, geti dvalizt um
tíma, t. d. eitt ár, í útlöndum og víkkað sjón-
deildarhringinn eða unnið fjárhagslega á-
hyggjulaust um skeið.
Sami maðurinn ætti ekki að eiga kost á að
fá styrkinn aftur fyrr en eftir vissan árafjölda.
Með núverandi fyrirkomulagi er fjölda
manna eftir tilvilj.anakenndu vali greiddar
3000 og 4000 krónur á ári. Munar marga um
þessa fjárhagslegu aðstoð, þótt lítil sé, en hún
kemur ekki að miklu gagni til þess að hjálpa
þeim til að þroska sig sem listamenn.
Þótt við séum fámenn þjóð höfum við okkar
þjóðlegu sérkenni og menningararf. Stöndum
við því sem fullgildur einstaklingur í samfélagi
heimsmenningarinnar. Þjóðin ætti því að
kappkosta að efla listir í landinu og skapa lista-
mönnum sínum betri vinnuskilyrði en þeir eiga
nú við að búa.
Birgir Möller.
Hr. ritstjóri.
Tek undir réttilega og tímabæra gagnrýni
yðar á úthlutunarfyrirkomulagi listamanjia-
launa. Þar sem reynslan hefur sýnt að óheppi-
legt er að starf þetta sé í höndum pólitískrar
nefndar, tel ég eðlilegast að Bandalagi ísl. lista-
manna, Háskóla íslands (í framt. Akademíu
íslands?), og Alþingi væri í sameiningu falið
að skipa nefnd þessa. B. í. L. gerði á sínum
tíma tillögur um skipan þessara mála, sem
fróðlegt væri að kynnast.
Óskiljanlegt og með öllu óviðunandi er það
vanmat sem rikt hefur á leikurum okkar og
tónlistarmönnum til þessa, að enginn þeirra
skuli hafa talizt þess verður að skipa efsta
launaflokk. Með allri virðingu fyrir skáldum
okkar og rithöfundum, efast ég um réttmæti
D6SS.
1 ' Steindór Hjörleifsson.
Við bréflegum fyrirspurnum „Birtings“,
dags. 20. apríl s.l., vil ég gefa eftirfarandi svör:
Fyrri spurning: Enganveginn.
Síðari spurning: Núverandi fyrirkomulag er
handahófskennt, ruglingslegt og minnir á eink-
unnagjöf, einatt pólilíska. Auk þess er .heildar-
fjárveitingin allt of lág, og ef miðað er við ým-
is önnur opinber framlög, nálgast hún að vera
öllum viðkomandi aðilum til skammar.
Við endurskoðun þessa fyrirkomulags ætti
að skipta fjárveitingunni í meginatriðum í
tvennt: í fyrsta lagi heiðurslaun (sem alls ehki
ættu að vera tekin af viðkomandi persónu fyr-
irvaralaust, eins og hingað til hefur stundum
76
BIRTINGUR