Freyr - 01.09.2003, Page 26

Ahrif lýslngar á þrif lamba
í innifóðrun
Inngangur
A undanförnum árum hafa
bændur verið að prófa sig áfram
með framleiðslu lambakjöts utan
hefðbundins sláturtíma en að vísu
í smáum stíl. Þá er lömbum slátr-
að upp úr miðju sumri eða seint á
haustin. Slátrun utan hefðbundins
sláturtíma kostar talsverða fyrir-
höfn og framleiðslan verður dýr-
ari, mismunandi eftir því hversu
lengi lömbin eru alin.
Lömb, sem alin eru fram eftir
vetri, þrífast misjafnlega vel og
hefur reynst erfítt að ná fram við-
unandi vexti lamba í svartasta
skammdeginu. Erlendar rann-
sóknir sýna jákvæð áhrif aukinnar
daglengdar á vöxt lamba án þess
að það hafi afgerandi áhrif á gæði
afurðanna (6). Almennt ber rann-
sóknum saman um að aukin lýs-
ing auki át og örvi með því vöxt
lamba, en þegar kemur að áhrifum
á samsetningu skrokka eru niður-
stöður misvísandi.
Athugun var gerð á tilraunabú-
inu Hesti í Borgarfirði veturinn
1999-2000 þar sem voru tveir
hópar, annar var hafður við eðli-
lega daglengd en hinn við lýsingu
allan sólarhringinn. Þau lömb,
sem höfðu lýsingu allan sóla-
hringinn, uxu betur (8). Það kem-
ur ekki alveg heim og saman við
erlendar niðurstöður sem benda til
að lýsing í 16 tíma á sólahring sé
vaxtarhvetjandi en að lýsing í 20
tíma hafí engin áhrif á vöxt lamb-
anna.
Þar sem sauðfé er fóðrað eftir
átlyst getur aukin daglengd haft
áhrif á átmagn (2, 9). Lýsing hef-
ur einnig jákvæð áhrif á vöxt þeg-
ar fóður er skammtað en vöxtur-
inn er töluvert meiri þegar fóðrað
1. mynd. Þungaaukning lambanna eftir Ijóslotu og kynjum. Meðalþungi
lambanna á tveggja vikna fresti.
eftir
Sigríði Jóhannesdóttur,
Landbúnaðar-
háskólanum á
Hvanneyri
og
Emmu Eyþórsdóttur,
Rannsókna-
stofhun
land-
búnaðarins
er eftir átlyst (3). Áhrifín eru ekki
einungis bundin við átið heldur
koma einnig fram áhrif á nýtingu
fóðursins sem er mun betri við
aukna daglengd (16 klst. ljós: 8
klst. myrkur) (3, 6, 7).
Þó svo að lýsing hafí áhrif á út-
seytingu melatonins og þar með
seytingu annarra hormóna þá
virðast þau hormón ekki hafa bein
áhrif á vöxtinn. Samt hefur lýsing
þau áhrif að líffræðileg starfsemi
raskast og því getur það haft trufl-
andi áhrif á aðra starfsemi, eins og
t.d. kynstarfsemi (4).
Framkvæmd
Tilraunin var framkvæmd á til-
raunabúinu á Hesti í Borgarfírði
veturinn 2001-2002. í tilrauninni
voru 64 smálömb sem alin voru
inni í 14 vikur frá byrjun nóvemb-
er. Lömbin voru tekin beint af
Qalli, vanin undan og alin á græn-
fóðri þar til innifóðrun tók við.
Þau voru öll rúin, þeim gefíð
ormalyf og hrútamir geltir. Lömb-
unum var síðan skipt í tvo hópa
| 26 - Freyr 7/2003