Fylkir - 23.12.1978, Blaðsíða 23

FYLKIR
23
komið var aítur til Moskvu.
Leningrad er sjáanlega miðstöð
lista og menningar. Þar er höll
Katrinar miklu yfirfull af alls-
konar gersemum, málverkum,
listmunum allskonar og dýr-
gripum. Virðast fulltrúar
kommúnista, umbjóðendur
íslandi og í Rússlandi, jafnvel
þó tekið sé tillit til að menn þar
í gegnum álagningu á neyslu-
vörur sínar jafnt og annað
greiða öll sín opinberu gjöld.
Svo gífurlegur var verðmun-
urinn.
Um borð í verksmiðjuskipi í Tallin
öreiganna, hafa sérstaka nautn
af að sýna erlendum gestum
allar þessar gersemir sínnar og
liggur við að þeir gerist næsta
barnalegir í útskýringum sínum
og frásögn af sögu þessara
muna. Þar er skrautinu öllu við
haldið eins og það var í tíð
keisaradæmisins og meta þeir
sjáanlega mikils þennan arf
fyrri tíma, þó að þeir af
stjómmálaástæðum hafi talið
sig þurfa að gera alla keis-
arafjölskylduna höfðinu styttri
að byltingunni 1917 aflokinni.
Ég hafði haft þann sið, að
fara eldsnemma á fætur á þeim
stöðum sem við gistum, jafnvel
áður en fylgdarliðið var komið
á kreik, til þess að skoða mig
um í ró og næði. Þetta gerði ég
einnig í Leningrad og rakst þá á
opna matvöruverslun, sem
annars var mjög erfitt að koma
auga á. Verslunin var yfirfull af
fólki og dreif ég mig þangað inn
til að athuga verðlagið. Verð á
vörum var þama mun hærra og
í tilfellum margfallt hærra en þá
var hér á landi, nema á brauði
og kartöflum, sem virtist álíka
og hjá okkur. Ég þorði að
sjálfsögðu ekki að skrifa neitt
niður hjá mér inni í versluninni,
sérstaklega þegar ég veitti því
athygli að með mér var fylgst af
starfsfólkinu, en gerði það
þegar heim á hótelið kom. Er
ég hræddur um að mörgum
sannfærðum kommúnistanum
hér heima myndi bregða í brún
ef honum gæfist kostur á að
bera saman kaupmátt launa á
Aftur komið til
Moskvu
Frá Leningrad var haldið
aftur til Moskvu eftir að flogið
hafði verið með okkur um
Rússland næstum þvert og
endilangt og taldist mér til að
við hefðum verið samtals um
15 klst. á flugi í þessari hring-
ferð okkar. Þegar til Moskvu
kom lá fyrir okkur boð um
kvöldverð í Kreml daginn eftir,
með fulltrúum stjómvalda þó
að sjálfir toppamir væru þar
ekki mættir. Verður að segja að
það var nú kvöldverður í lagi.
Skrautprentaður matseðill með
hvorki meira né minna en 10
réttum, en flest af því aðeins
smáréttir, einn munnbiti eða
svo. Borðbúnaður var allur úr
ekta silfri og krystal og þurfti
hver maður næstum heilan
meter af borðplássinu svo
borðbúnaðurinn kæmist fyrir
við hliðina á hverjum diski.
Miðað við allt skrautið og
stórfengleikann gátum við átt
von á því að vera að sigla inn í
eina af hinum frægu veislum
Rússa, þar sem skálað er í botn,
hvort heldur er um kampavín
eða Vodka að ræða og glös-
unum í hvert skipti hent aftur
fyrir sig og út í vegg. En svo
reyndist sem betur fer ekki.
Þarna fór allt mjög hófsamlega
fram. Okkur var tjáð áður en
sest var að borðum að ætlast
væri til að dmkkið væri í botn
eftir að ræður hefðu verið
Ráðstefna í Leningrad
fluttar og beðið væri um að
skála fyrir Rússlandi, íslandi,
friði í heiminum eða vináttu-
tengslum íslands og Ráðstjórn-
arríkjanna. Lifðum við þetta
allir mjög vel af, enda maturinn
bæði mikill og góður og borð-
hald langt. Var þessi veisla
undir lok hins yfirgripsmikla
prógramms heimsóknarinnar
og þurftum við svo sannarlega
ekki að kvarta undan að þar
hefði ekki allt gengið fyrir sig
slétt og fellt og samkvæmt
áætlun.
Áður en farið var frá Moskvu
voru íslensku fulltrúarnir
boðnir í sendiráð okkar þar og
hjá aðila, sem þar var mættur
fengum við skýringu á því hvers
vegna þess hefði svo stranglega
verið gætt að hver og einn héldi
sig að þeirri bifreið, sem hann
var upphaflega settur í. En að-
spurður tjáði hann okkur að við
gætum gengið út frá því sem
gefnu, að mikrófónar og upp-
tökutæki hefði verið í öllum
bifreiðunum því ekki einu sinni
erlendu sendiráðin væru óhult
um að slík tæki væru ekki í
íbúðum þeirra. Hringl okkar á
milli bifreiða hefði sjánlega
getað ruglað kerfið hjá þeim
þegar farið var að spila spól-
urnar með samtölum okkar.
Að lokum
Fegar litið er til baka yfir
svona ferðalag er að sjálfsögðu
margs að minnast. Skipulag allt
hjá Rússum í sambandi við
móttöku gesta er mjög gott og í
föstum skorðum og viðurgern-
ingur allur með ágætum.
Eftir þeim upplýsingum sem
við fengum og vitað er, eru
Sovétríkin sennilega eitthvert
auðugasta land í heimi hvað
landgæði snertir. Rússar hafa í
landi sínu bókstaflega allar
tegundir málma. Akurlendi er
þar mikið og gott og skóglendi
nær ótakmarkað. Fiskveiðifloti
þeirra er stór og afkastamikill
og fiskimið þeirra við norð-
urströnd landsins auðug mjög
og fengsæl. Landgæði þessi
virðast þó ekki nýtast í neinu
samræmi við það sem annars-
staðar gerist, t.d. í Bandaríkj-
unum og Kanada þar sem ein-
staklingsframtakið er ríkjandi.
Er þetta mest áberandi í land-
búnaðarframleiðslunni, þar
sem Rússar verða árlega að
kaupa einmitt frá þessum lönd-
um milljónir tonna af korni til
að geta brauðfætt þjóð sína.
Ekki verður hjá því komist í
ferðalagi um Sovétríkin að
veita því athygli að fólk þar
virðist mun þvingaðra og meira
inn í sjálfu sér er gerist í
vestrænum löndum. Er þetta í
sjálfu sér ekkert óeðlilegt þar
sem rússneska þjóðin hefur í
áratugi og jafnvel í aldaraðir
búið við herstjórn. Fyrst á
keisaratímabilinu og ekki síður
eftir byltinguna 1917 þegar
alræði öreiganna tók völdin í
sínar hendur og allur almenn-
ingur var sviftur sjálfræði sínu
bæði til orðs og æðis.
Áður en ég fór þessa ferð var
skoðun mín að þjóðskipulag
það, sem rússneska þjóðin býr
við myndi ekki hæfa okkur.
Eftir heimkomuna var ég alveg
sannfærður um að slíkt skipu-
lag myndi valda stöðnun og
afturför í þjóðlífinu og að við
myndum aldrei ótilneyddir
sætta ^kkur við slíkt eða um-
bera það nema í stuttan tíma,
svo miklir frjálshyggjumenn
sem íslendingar eru.
Guðl. Gíslason
-------------------------s
Atvinnurckcndur til
lands og sjávar
önnumst alhlida
bókhaldsþjónustu
ÚTVEGSÞJÓNUSTAN «■
^Bókhalds C&fyrírgreidsluskrifstofa
GRANDAGARÐUR 3, PÓSTHÓl P 96ft 121 RPYKJAVÍK. SÍMI: 29288
JAÐARSBRAUT 35, PÓSTHÓLF 123, 300 AitHANESI. SÍMI 2370
Sendum viðskiptavinum okkar
bestu óskir um
GLEÐILEG JÓL
og farsœlt komandi ár
með þökk fyrir viðskiptin
á liðnu ári.
Prentsmiðjan 6VRÚN H.f.