Nýi tíminn - 14.05.1953, Blaðsíða 8

8) — nýi TÍMINN — Fimmtudagur 14. maí 1953
1
Einn þeirra fulitrúa sem ánægjulegastan svip
settu á Þjóðarráðstefnuna gegn her í landi var
Lárus Rist. Lárus heíur áratugum saman verið
þjóðlcimnur rnaður; hann var einn af ágætustu
frumkvöðlum ungmenríafélagshreyfingarinnar
og brautryðjandi sundáþróttar hér á landi. Meö
þátttölcu sinni í Þióðarráðstefnunni tengdi hann
eaman blómaskeið ungmennafélagshreyfingar-
innar og andspyrnuhreyfinguna gegn her í
; landi.
i ávarpi sínu á ráðstefnunni lagði Lárus Rist
i út af fermingarheiti sínu, en hann var fermd- 5
l ur af séra Jónasi frá Hrafnagili að Ivlunkaþverá i
í Eyjafiiði, höfuðbóli Einars Þveræings. i
Fyrir 60 árum stóð fámenn-
ur hópur af kreistingslegum
mannverum, er voru á mótum
þess að vera börn og fullorðið
fólk, fyrir framan háaltari
þeirrar slofnunar, sem þ.ióð vor
hefur ^tignað og treyst fyrir
andlegri velíerð b-arna sinna í
næstum 10 aldir samfleytt. Fyr-
ir hvem einstakan voru þess-
ar spurningar lagðar:
1. Afneitar þú af öllu hjarta
djöflinum og öllum hans
verk-um og öllu hans at-
hæfi?
2. Trúir þú af öllu hjarta á
guð 'föður, son og heilag-
an anda?
3. Viltu standa stöðugur í
þessum skímarsáttmála
þínum til þinnar- dauða-
stundar?
Allir svöruðu játandi af inni-
leik og athöfn þessari fylgdi
h.in dýpsta alvara og lotning.
Nú er mér það mikil ánægja
að skyiggnast inn í hugarfar
þessara unglinga, sem svo há-
tíðlega sóru sig frá djöflinum
og unnu guði heit sitt. Sjón-
deildarhringur þessara ung-
linga var ekki stór, lifsreynsl-
an lítil, og þekkingarforðinn,
sem kominn var inn í kollinn
mjög takmarkaður, eða svo var
það um þann eina koll, sem óg
átti í hópnum.
Skírnarsáttmálinn var óskilj-
anleg ráðgáta. Það var ekki
hægt að skilja hann eins og
samlagningu eða frádrátt. Full-
orðna fólkið og lærðu menn-
irnix urðu að bera ábyrgð á
honum, því ekki fóru þeir að
skrökAm að saklausum börnum
við altari droftins.
Það var kærleikurinn og
traustið til foreldranna, vina
og venzlamanna og alls þess
sem gott var og guði þóknan-
legt í þessum heimi, sem við
höfðum svarið hollustueið, svo
óþarft var að brjóta heilann
um trú og ekki þurfti að trúa
því að guð væri til, því að
hann var alls staðar sýnilegur
í verkum, cg hann mátti heyra
og f.inna því öll veröldin óm-
aði innan frá hjartarótum út
að sjóndeildarhringnum við
■yztu hafsbrún.
Og frændliðið var margt og
ættbálkux-inn stór. Allir gátu
rakið ætt sína til Egils Skalla-
grimssonar og var það mikiU
heiður að vera í ætt við hann.
Það var augljóst að ættbálkur-
inn náði óslitinn frá Ingólfi
Amarsyni og hinum ágætustu
köppum á landnáms- og sögu-
öld niður til okkar smælingj-
anna við altarið. Það var ekki
erfitt að játa.
Hugarfarið breyttist ekki í
neinum verulegum atriðum
með vaxandi aldrj og' þroska
og er því nú í dag mjög svip-
að því sem það var þá.
íslendingar, — því svo hét
allur ættbálkurinn — höfðu
frá upphafi vega barizt hinni
igóðu baráttu. Þeir höfðu kom-
ið að landinu ónumdu, sett sér
lög og reglur, svo að til fyrir-
myndar <var á iþeim tíma og
þótt móður Egils væri það
mest áhugamál syhi sínum til
handa, að kaupa fley og fagr-
ar árar, svo að honum yrði
hátt og í hljóði, að hér skyldi
aldrei koma til vopnaburðar
framar og allur her var bann-
lýstur. Þetta taldi þjóðin sinn
mesta heiður og því mál allra
mála.
Þjóðin hafði öðlazt skilning
á því, að her og vígvélar voru
síður en svo vel fallnar til að
búa þegnunum hamingju, held-
ur var gifta hverrar þjóðar
fólgin í stefnufastri og kær-
leiksi’íkri félagshyggju ásamt
eldi áhugans. Því:
Sú þjóð, ;sem veit sitt hlutverk,
er helgast afl um heim,
eins hátt sem lágt má falla
fyrir 'kraftinum þeim.
Stórskáldin Björnstjerne Björn-
son og séra Matthías, sem eiga
þessar Ijóðlínur í sámeiningu,
gátu trútt um talað. Þeir voru
þaulkunnugir menn.ingarstraum
um veraldarsögunnar, og verið
vottar að frelsisbaráttu margra
þjóða og haft náin kynni af
því hvernig vopnlaus lýðurinn
hratt hverjum einvaldanum á
fætur öðrum úr veldisstóli.
Þeir þekktu upp á sína tíu
fingur atburðarás í frelsisbar-
áttu Norður-Ameríkumanna og
leiðandi mikilmenni þeirrar
■baráttu.

F'ermincfcsrheit mitt
þfóð mína og iand
við guði
mitt
auðvelt að halda til hafna og
höggva mann og annan, þá
vor.u þegar í hinum heiðna sið
svo miklir vitmenn að þeim
var það Ijóst að vopnaburður og
vígaferli var hin versta ó-
svinna. Öll lög þeirra og regl-
iur hnigu að því að koma í veg
fyrir vígaferli og vopnaburð og
koma friðsamlegum sættum á
milli manna.
Einviigi voru bönnuð með
lögum, svo menn urðu að leita
til annarra landa til þess að
fullnægja þeirri löngun sinni
að heyja einvígi.
Þegar hinn nýi siður, sem
kenndur var við Hvíta Krist,
barst til landsins, og öll þjóð-
in var í uppnámi af ótta við
hinn nýja sið, þá samþykktu
þcir lög, sem komu í veg fyrir
blóðuga stýrjöld. Þannig réðu
hinir heiðnu menn úr þeim
vanda, sem þeim bar að hönd-
um. Lærðir menri segja að
þetta sé einsdæmi í kristni-
sögu 'allra þjóða, og þetta beri
öruggan vott um vit og and-
ilegan þroska þeirra manna,
sem voru uppi á þeim tíma og
að þessu unnu.
Aðalboðskapur hins nýja sið-
ar var bróðurkærleikur, frið-
samlegt samstarf og stuðning-
ur við lítilmagnann. Bannað
var að slá með sverði. Þegar
fram liðu stundir gengu kirkj-
unnar menn svo langt í því að
útrýma hernaðarandanum að
•bannaðir voru kappleikir, sem
igátu leitt til þrætu, svo sem
'hestaat og aðrir þeir leikir, sem
'gátu leitt til spillingar á ein-
hvern hátt.
Um aldamótin síðustu var
svo að heyra og skilja, að þjóð-
in hefði strerigt þess heit, bæði
Þeir þekktu einnig andstæð-
una, járnkanzlara Þýzkalands,.
Bísmark, sem hafði að kjör-
orði: Blóð og járn.
Þeir sáu og skildu myndirnar
af honum með byssuna og
stóru veiðihundana, sem alls
staðar var verið að tr.ana fram
an í fólkið, til þess að sýna
styrk hans og myndugleik, en
þær myndir gáfu öllum örugg-
lega ti'l kynna, sem voru ekki
iblindaðir af dýrðinni, að allt
ráðlag hans mundi enda með
skelfingu. Og hvað hefur skeð?
Yngri menn muna einnig
ibrambol't Hitlers og félaga
hans Görings, sem bað um fa'll-
byssur í staðinn fy.rir brauð og
smjör. Ekki fór það betur.
Og nú síðast er það atóm-
bomban, sem allt á að sigra og
koma í staðinn fyrir óargadý.r-
án í Róm, sem voru látin rífa
menn á hol á fyrstu dögum
kristninnar.
Óargadýrin, blóð og járn,
stríðsvagn'ar Hitlers og atóm-
bomban, er í eðli sínu eitt og
hið sama. Á því er einungis
istigsmunur, sem orsakast af
tæknilegri þróun.
Allt er þetta: Barnaskapur!
He.imska! Brjálæði! 111 fordæmi
ættu að vera til þess að varast
þau. En engu að síður eiga ís-
lendingar nú að fá að vígbúast
með aðstoð stórveldanna, til
þess að halda uppi friði í heim-
inum. Ekki er traustið lítið.
Það er glæsxlegra að orða þetta
þanniig heldur en að segja
hreinan og beinan sannleikann:
La.nd sitt eiga þeir að af-
henda undir vxghreiður og lifa
í bílífi meðan verið er að éta
upp andlega og veraldiega höf-
uðstólinn, sem þjóðin átti 17.
júní 1944. Auk þeirra sveina,
sem skyldaðir verða á vígvöll-
inn verður að sjá af dætrunum
í uppbætur á hraun Pg mela
og mold. Vér verðum ekki
lengi að hverfa í þjóðahafið.
Munum að það er ekki talið
stórt þorp meðal stórþjóðanna,
sem telur aðeins 150.000 sálir.
Öllum má vera Ijóst að í
þessum málum er það ekki
guð vors lands, sem er að
verki. Þetta er svo klaufaleg
iblekking að allt athæfi djöf-
ulsins og verk hans sjást greini
lega í gegnum gyllingahjalið.
Burt með allan her! Við ger-
um kjarna heimsmenningarinn-
ar engan greiða með því að
bjóða hernaðaraðilum að koma
og traðka vorn forna menning-
arreit.
Eg veit af eigin raun og því
sem nasasjón af bókmenntum
Vest'Urheims hefur kennt mér,
að þar er margt manna, sem
v.ilj.a falslaust heyra rödd fólks-
ins, og þeim er það síður en
svo nok'kurt fagnaðaref.ni, að
vér tökum upp þá iðj'U að
'svíkj.a 'bæði guð og menn.
Og nú íæynir á alla þá sem
áður hafa staðið við altarið,
því alvara tímans spyr:
Vi'lfu standa stöðugur í skím-
arsáttmála þínum til þinnar
dauðastundar?
ÞjóðarráSstefnji gcgn hez s lands:
[mótmælir þeirri heimskuj
að stofna iimlendan her
Þjóðarráðstefnan gegn her
et'tirfarandi:
i'andi samþykkti einróma
„Þjóðarráðstefna gegn her í landi, haldin
í Reykjavík 5.-7. maí 1953- telur framkoinna
hugmynd ákveðinna stjórnmálamanna um
stofnun innlend-s hers — undir hvaða nafni
sem væri — heimskulega og vansæmanai
fyrir eina minnstu þjóð veraldar cg í fullri
mótsögn við rótgróna lífsskoðun og þjóðar-
eðli íslendinga.
Sjálfstæðisbarátta þjóðarinnar hefur aldr-
ei, og getur aldrei byggzt á vopnavaldi hers,
en hefur alltaf verið grundvölluð á siðræn-
um, þjóðréttarlegum rökum og þeirri and-
legu menningu sem íslendingar hafa borið
uppi og ætíð mun verða þeirra sterkasta vörg
í samfélagi fullvalda þjóða".