Nýi tíminn - 10.12.1959, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 10. desember 1959 — NÝI TÍMINN — (3
MánaSarreynsla af tveggja daga veSurspám
Einn mánuður er nú liðinn íra
því Veðurstofan hóf að gera veður-
spár fyrir tvo daga í senn. Spár
þessar eru gerðar í hinum gamla,
þrönga stríðsáraflugturni á
Reykjavíkurflugvelli.
Þangað skulum við hverfa um
stund.
.72% þeirra
reyndust veí
Á umráðasvæði Veðurstof-
unnar í flugturninum eru
borð og veggir þakin kortum
en lágur gnýr sítitrandi véla
niðar í eyrum.
í kvöld er Páll Bergþórs-
son á vakt, auk annarra
starfsmanna, en veðurfræð-
ingarnir á vöktunum móti
Páli eru hinn gamalreyndi
stríðsmaður í baráttunni við
veðurguðina, Jón Eyþórsson
og Jónas Jakobsson. Páll er
enn ungur maður, en hann
þarf ekki að kynna, hann er
: þegar orðinn þjóðkunnur fyr-
ir veðurþætti sína í útvarp-
inu og bókina Loftin blá.
— Nú er fyrsti mánuður
■ tveggja daga spánna ykkar
liðinn, segðu okkur því ofur-
iítið, Páll, um þessar spár
og ágæti þeirra.
— Vegna þess hve þetta
er skammt komið enn vil ég
að vita eitthvað fram í tím-
ann.
Það er auðvitað að tveggja
daga spá er ekki eins áreið-
anleg og sólarhringsspá. Það
er augljóst að því lengri
tíma sem spáin nær yfir því
óvissari verður hún, en hins-
vegar geta þeir sem veður-
glöggir eru keppt við okkur
fyrir næsta heilan eða hálfan
sólarhring, — eftir veðurút-
liti á staðnum sem þeir búa
á, en gagnvart lengri spám
stöndum við betur að vígi,
því þá bvggist spáin á fjar-
lægum veðrum.
72% hafa reynzt vel.
— Þótt tveggja sólar-
hringa spár séu vitanlega lé-
legri en sólarhringsspárnar
þá ætti af fyrrgreindum á-
stæðum að vera nokkur á-
stæða til að reyna við þær;
Reynsla annarra.
— Hver er reynsla annarra
þjóða ?
— Eg þekki bezt til í Nor-
egi og Svíþjóð. Þar hafa þeir
um nokkurt árabil reynt að
spá fyrir 2—3 daga. Þeir
telja rétt, eftir þá reynslu,
að halda þessum spám áfram.
— Er betra að spá um
veður þar en hér?
— Veðurbreytingarnar eru
meiri og örari hér, og þess
vegna greinilegri og skýrari
að ýmsu leyti, sérstaklega að
vetrarlagi. Hjá þeim er meira
staðviðri og breytingar á
veðri frá degi til dags minni
og um leið ógreinilegri, og
getur því verið erfiðara að
sjá þær fyrir.
En svo kemur það á móti
að þeir hafa meira af veður-
athuganastöðvum í kringum
Páll Bergþórsson veðurfræðingur að teikna veðurkonf í Veðurstofunni. — Ljósm. Sig. Guðni.
sem fæst um þetta segja,
svarar Páll. Við byrjuðum
með tveggja daga veðurspár
5. nóvember s.l. en eiginlega
eru tvö ár síðan við byrjuð-
um að gera tilraunir með
þetta, —- þegar timi leyfði.
Ákveönar óskir.
— Höfðu komið fram
• nokkrar óskir um slíkar
spár?
— Já, ákveðnar cskir
■ höfðu komið fram frá ýmsum
. aðilum, sérstaklega bændum,
. sem hafa mikinn áhuga fyrir
. þenn, einkanlega á sumrin,
en þá getur komið sér vel
þó verður "reynslan af þeim
að sýna að þær séu meira
til að ie'ðbeina en villa.
. ■— Hver hefur reynslan
orðið þennan fyrsta mánuð ?
— Við byrjuðum illa!
Byrjuðum með þremur lé-
legum í röð, en nú síðast
komu 10 góðar í röð. Af 1S
s.pám (sem gerðar höfðu vcr-
ið þegar spjall þetta fór
fram) liafa 13, cða 72%
revn/.t góðar.
Það má búast við að fyrst
um sinn skiptist á góðar spár
og lélegar, — stundum leik-
ur veðr'ð við veðurfræðing-
inn, stundum snýst það gegn
horitím.
s'g, bæði í háloftunum og á
jörðu niðri.
Ilér l'yrir vestan okkur —
á svæðinu sem við fáum flest
okker veður frá eru aðeins
nokkur veðurathuganaskip,
auk Bermmla- og Azorcyja.
Nú breiðir Páll úr einu hinna
mörgu korta sem hér eru
geymd, og heldur áfram: Hér
er janúarkort yfir 40 ár, það
sýnir að vestanstormurinn,
vestan-suðvestanstormur, er
ráðandi allan tímann.
Allir vinna saman.
— Þið hafið samvinnu við
flestar veðurstofur á norður-
hvelinu ?
— Já, allar þjóðir skiptast
Hér sjáið þið Búa Jóhannsson mynda sig til að lesa veður-
fréttir í útvarpið. — Ljósm. Sig. Guðm.
Þetta er eitt af veðurkoi'junuin sem rafeindaheilinn BESIÍ f
Stokkhólmi gerði með aðferð þeirra Páls Bergþórssonar og Bo
R. Döös, fékk vélin veðurathuganir á einstökum s'töðum, og
reiknaði út frá því hvernig Pnurnar læ.gju um allt kortið. Telja
Svíar að þessi kort séu sízt verr gerð en lijá æfðum veður-
fræðinguin, cn aðferðin sparar mikla undirbúningsvinnu og
•iíma við spárnar.
á veðurfréttum, mun óhætt
að segja að lengri og betri
alþjóðasamvinna hafi verið
um þetta en á flestum öðr-
um sviðum. Enginn er sjálf-
um sér nógur í þessu efni, —
vindurinn gerir ekki greinar-
rnun á þvi á hvern hann
blæs!
Slík samvinna er mjög
nauðsyn’cg. Nýjustu veður-
spár eru gerðar með rafeinda-
heilum, og þykir nauðsynlegt
að hafa allt norðurhvelið
undrn í einu.
Hann vann aö fyrstu
spánni.
— Hve langt er síðan byrj-
að var að nota raíeindaheila
við veðurspár?
— Eg he’d að fyrsta ti'-
raunin með þetta í daglegri
þjónustu fyrir framtíðina
hafi verið 24. apríl 1954 í
Stokkhólmi, — ég vann ein-
mitt við að teikna kort'ð sem
hún var gerð eftir, við vor-
um á undan Bandaríkjunum
með þetta í Stokkhólmi.
Bandaríkjamenn voru að vísu
fyrstir að gera tilraunir með
þessar aðferðir, en þe:r not-
uðu gömul veðurkort og
vissu því fyrirfram liver út-
-— Segðu mér meira af
þessari fyrstu tilraun.
— Þetta var einstök til-
raun sem gerð var í stofnun
prófessors Rosbys sem segja
má að sé einn af frumkvöðl-
um þessara nýju aðferða,
fyrst í Bandaríkjunum svo í
Svíþjóð. Svo var aftur reynt
um haustlð 1954 um nokkurt
tímabil.
— Og hver varð reynslan?
— Þetta gaf allgóða raun
og við tilraunir síðar um
veturinn reyndust þessar veð-
ursp.ír ótvírætt betri en spár
gerðar á sænsku veðurstof-
unni með venjulegum aðferð-
um. Síðan hafa Svíar haldið
nokkuð áfram slíkum til-
raunum, einkum var það
veðurstofa sænska flughers-
iro sem hafði mikinn áhuga
fyrir slíkum spám og taldi
sig hafa töluvert gagn af
þeim. Nú gera Bandarikja-
menn bæði 36 tima og 48
tíma spár, og stundum jafn*
vel þriggja sólarhringa.
Veðurfræöingar
„hátt uppi“.
-— Það var byrjað með að
spá fvrir 5 km liæð, heldur
Páll áfram.
koman átti að verða.
Framhald á 8. síðu.