Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1940, Side 124

102
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
Grímur Eyford, Winnipeg, Man.
Bárður Sigurðsson, Winnipeg, Man.
Óskar Gillis, Brown, Man.
Andrés Helgason, Wynyard, Sask.
Halldór Jónsson, Wynyard, Sask.
Mrs. Kristín Vídal, Hnausa, Man.
Björn Sveinsson, Cavalier, N. Dak.
J. S. Sveinsson, Cavalier, N. Dak.
Minnumst vér þessara góðu samherja
með þakklæti fyrir stuðning þeirra við
áhugamál vor, og er sjónarsviftir að
þeim öllum úr hópnum. Vottum vér
ættingjum þeirra innilega samúð vora
og hluttekningu.
Áður en lengra er farið, vil eg svo
biðja þingheim að rísa úr sætum sínum
í virðingarskyni við forseta vorn, Heið-
ursverndara og aðra látna félagsmenn.
Eðlilega varpar fráfall forseta vors,
sérstaklega, skugga á þetta þing. Ekk-
ert myndi þó vera fjarlægra hugsunar-
hætti hans og hreystilund, en að vér
legðum á nokkurn hátt árar í bát í
þessari starfsemi, sem hann bar svo
mjög fyrir brjósti. Jafn norrænn maður
og hann var að skapferli horfðist hann
æðrulaust í augu við aðsteðjandi örlög,
í anda vorra fornu spekimála:
“Glaðr ok reifr
skyli gumna hverr,
uns sinn biðr bana.”
Kom það viðhorf dr. Rögnvaldar glögt
fram og eftirminnilega í lokaorðum af-
mæliskveðju hans til dr. M. B. Halldór-
sonar (Heimskringla, 29. nóv. s. 1.):
“Vér skulum enn allir sigla ódeigir
sæinn, uns heim er náð, undir miðaftan
eða miðjan morgun.” Þau orð hans
skyldum vér í minni bera. Væri það
því hin mesta óvirðing við minningu
hans og þann málstað, sem hann unni
og vann að, að láta merkið falla til jarð-
ar í þjóðræknisbaráttu vorri. Minningin
um hann og alla aðra trausta og góða
samherja, karla og konur, sem moldin
geymir, ætti að vera oss, er eftir lifum,
hin öflugasta hvatning til að skipa oss
sem fastast um merki vort og bera það
fram til nýrra og stærri sigra. Þannig
hafa hinir sönnustu og bestu íslending-
ar ætíð brugðist við mannraunum og
mótbyr; og það er langt frá þvi að vera
lakasta þjóðræknin, að halda því horfi
til lífsins vakandi hjá sjálfum oss og
hlynna að því hjá öðrum.
Þessi karlmannlega og viturlega af-
staða til lífsbaráttunnar er góðrar ættar
og oss löngu í blóð borin. Hún á rætur
sínar í hinni ríku einstaklings hyggju
vor Islendinga og jafn djúpstæðri sjálf-
stæðistilfinningu vorri. En eins og dr.
Guðmundur Finnbogason hefir réttilega
bent á í merkisriti sínu íslendingar, þá
var hin forn-íslenska mannshugsjón:
íþróttamanns hugsjón, sem ól upp í
mönnum bæði sjálfsmetnað og rétt-
dæmi. En í sambandi við túlkun sína
á forn-islenskri lífsskoðun ritar dr. Guð-
mundur þessa snjöllu málsgrein, sem
altaf er hin tímabærasta þjóðræknis-
hvöt, kröftug áminning um að reynast
trúir manndóms og drengskapar-hug-
sjón kynstofns vors:
“I þessu hressandi andrúmslofti í-
þróttahyggjunnar, þar sem hver maður
er metinn eftir því, sem hann hefir at-
gerfi til, dafnar frumleikinn. Hvergi
getur skemtilegra myndasafn sérkenni-
legra manna, er hver þorði að koma til
dyranna eins og hann var klæddur, en
í sögum þeim og þáttum, er segja frá
íslendingum við hirðir erlendra kon-
unga. Þeir eru ekki hnjáliðamjúkir
hirðsnápar, heldur frjálsbornir menn, er
segja konungum jafnt og hirðmönnum
þeirra það, sem þeim býr í brjósti, hvað
sem í húfi er, fara með þá sem jafn-
ingja sína og heimta réttdæmi af hverj-
um manni.”
Og þá er eg kominn beint að mark-
miði og starfssviði þessa félagsskapar:
varðveislu íslenskra menningarerfða
vestan hafs. Framgangi þeirra mála og
sem viturlegustum úrlausnum á þeim,
er starfsemi ársþinga vorra vitanlega
öðru fremur helguð; annars ættu þau
sér engan sérstakan tilverurétt, án þess
lítið sé gert úr félagslegu gildi þeirra á
annan hátt, sem er fjarri því að vera
ómerkilegt. Hér skal þó engin tilraun