Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1948, Blaðsíða 84

66
TIMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ISLENDINGA
eðlilegra og sjálfsagðara en að vér, sem
flestir komurn hingað með tóman mal
og fáeinar ljóðabækur á kistubotnin-
um, tækjum til að iðka þessa einu list,
sem vér visssum glöggust deili á og oss
var innrætt í gegnum þúsund ára bók-
mentir, jafnframt því sent vér vorurn
að herða oss gagnvart annarlegum ut-
anaðkomandi áhrifum?
Enginn hefði því átt að undrast né
fyllast vandlætingu, J)ótt ekki væri
jafnhátt undir loft hjá okkur öllum.
Fegurstu skógarnir eru vaxnir hinum
breytilegasta og ólíkasta gróðri að vexti
og útliti; og stór tré þrífast síst á ber-
angri. En sú staðreynd, að allmörg á-
gætisskáld, og jafnvel stórskáld, hafa
vaxið upp úr okkar vestur-íslenska
Jjjóðarjarðvegi, sýnir, að Jjessi hreyfing
var holl og ekki fyrir gýg.
I þessu sambandi má ekki gleyma
þvi, að fæstir þeirra, er best hafa ort
hér vestra, höfðu kveðið nokkuð að ráði
lieima á föðurlandinu. Þeir komu hing-
að ungir, allflestir, með tilhneiginguna
eina, og sumir voru fæddir hér. Af
þessu stafaði lengi vel, að heimaþjóð-
inni gekk erfiðlega að sætta sig við þá
hugsun, að vér, vestmenn, værum nokk-
uð annað eða meira en eftirhermur
eldri skáldanna. Eymir jafnvel af þessu
enn, sem sjá má meðal annars af því,
að einn merkur mentamaður var fyrir
skemstu froðufellandi yfir Jjví, að hafa
ekki getað sett höfuðskáld Vestur-ls-
lendinga á hné sér.
Þegar eg tók að mér, að sjá um út-
gáfu þessara kvæða, fyrir beiðni barna
höfundarins, var mér ekki fyllilega
Ijóst, livað eg væri að takast á hendur.
Tæpur Jjriðjungur kvæðanna var til í
eiginhandar riti; og þótt allmikið væri
sent inn frá vinum og frændaliði, J)á
voru Jiað mest sömu kvæðin. Og eins
og gengur og gerist liafði höfundurinn
breytt víða orðalagi og jafnvel heilum
vísum, svo handritunum bar ekki á-
valt sáman. Út því varð eg að vinsa
Jjað, • sem smekklegast virtist, eða Jjá
Jjað, sem vissa var fyrir, að liöf. hefði
lagt á síðustu hönd. Fullur helmingur
ljóðanna var hvergi til nema í blöðun-
um. Hið næsta, sem fyrir lá, var því, að
flétta í milli Jjrjátíu og fjörutíu ár-
göngum af Lögbergi og Heimskringlu,
skrifa upp kvæðin og safna í eina
heild. Mér hefði þótt æskilegast að
raða kvæðunum eftir aldri, Jjví á þann
hátt má best lesa Jjroskasögu höfunda.
En með Jjví að engin vissa er fyrir um
aldur þeirra, að undanteknum tæki-
færiskvæðunum, þá tók eg Jjann kost-
inn, að flokka þau sem mest eftir efni.
Stafsetning og greinarmerkja skipun
er höfundarins, nema Jjar sem nauðsyn
krafði breytingar.
Skyldu einhverjir lialda, að mér liafi
þótt Jretta leiðindaverk, Joá er það langr
fjarri sanni. I opnum blaðanna birtist
mér ýmist nýr heimur, eða gönntl og
hálfgleymd minningalönd. Og þó eg,
af skiljanlegum ástæðum, hefði ekki
tóm til að lesa annað en það, sem
þenna eina höfund snerti, þá rakst eg
þar á urmul af kvæðum eftir öndvegis-
skáld okkar hér, svo sem St. G. Steph-
ansson, Kristinn Stefánsson, Jón Run-
ólfsson, Þorskabít, M. Markússon,
Kristján N. Júlíus, Séra Jónas A. Sig-
urðsson, Þ. Þ. Þorsteinsson, Guttorm J.
Guttormsson, Einar P. Jónsson, Dr. Sig.
Júl. Jóhannesson og þá bræðurna Pál
og Kristján Pálssyni, auk fjölda ann-
ara, sem of langt yrði upp að telja, en
hafa látið margt gott eftir sig á þrykk
útganga, en að vísu einnig kynstur af
lélegu hnoði og leir.