Hugur - 01.06.2010, Qupperneq 120

n8
Sigríður Þorgeirsdóttir
Vísindi náttúrunnar
Ef við komum aftur að upphafsorðum þessarar greinar um félagsmótunar- og
natúralíska heimspeki Nietzsches um líkamann er hægt að draga eftirfarandi
ályktun: Ef við erum í senn viðföng og gerendur rannsókna á náttúrunni þá er
náttúran hvorki smættanleg í birtingarmyndir eða endurvarp hugmynda okkar
né er hægt að skilja hana sem „í sjálfri sér“, aðskilda okkur. Við erum samtvinnuð
náttúrunni. Það er ekki hægt að henda reiður á náttúrunni óháð skynjun okkar
á henni, og þessi skynjun er h'kamleg skynjun.47 Við erum náttúruverur og nátt-
úruna er ekki hægt að skilja einvörðungu sem viðfang eða hlut sem við stillum
upp andspænis okkur sem rannsakendum. Hugmynd Nietzsches um náttúruna
felur þess vegna í sér að hefja sig upp yfir skarpa aðgreiningu á sjálfsveru og við-
fangi. Það er nauðsynlegt til skilnings á merkingu þess að vera h'kamleg vera og
að vera náttúrulegur h'kami.
Það væri fráleitt að draga þá ályktun að Nietzsche sé hugsuður sem náttúruvæði
menningu og sögu og skýri atburði og staðreyndir á natúrah'skan máta. Náttúra er
menningarleg og menning er náttúruleg.Túlkun mín gengur út á að sýna hvernig
Nietzsche gagnrýnir takmarkaðan og smættandi skilning náttúrunnar, hvort sem
er frá sjónarhóli natúralískrar afstöðu eða félagsmótunar. Raunvísindaleg nálg-
un á náttúruna getur ekki nógsamlega gert grein fyrir hinu huglæga viðhorfi til
náttúrunnar sem á rætur í því að vera hluti náttúrunnar sem h'kami. Vísindaleg,
hlutlæg nálgun getur heldur ekki á fullnægjandi hátt hent reiður á náttúrunni sem
lifandi, sem verðandi, sem stöðugu ferli fæðingar eða hrörnunar. Hugtak náttúr-
unnar er þegar upp er staðið hluti mun víðtækara og margbrotnara en hugtaks
lífsins í heimspeki Nietzsches.
47 Sjá Maurice Mereleau-Ponty, La Nature (París: Éditions du Seuil, 1995), 274, 278. Jafnvel mæli-
tæki sem nema ferli og hræringar sem mannleg skynjun fær með engu móti numið eru ekki
undanskilin að því leyti sem slík tæki eru manngerð og niðurstöður þcirra túlkaðar af mannlegum
skynverum.