Fréttablaðið - 23.04.2012, Blaðsíða 12

12 23. apríl 2012 MÁNUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Atli Fannar Bjarkason (dægurmál) atlifannar@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is FÓLK OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
Ótrúlegt
úrval íbúða til sölu
eða leigu!
STÆRSTI
HÚSNÆÐISVEFUR
LANDSINS
HALLDÓR
SKOÐUN
Steinunn
Stefánsdóttir
steinunn@frettabladid.is
Mikil umræða er nú um frumvarp um fyrirhugaðar breytingar á
fiskveiðistjórnarlögunum. Mitt mat er
að það frumvarp sem nú liggur fyrir
um breytingar á lögunum komi ekki
til með að stuðla að jafnræði, atvinnu-
frelsi og nýliðun þegar kemur að nýt-
ingu sjávarauðlindarinnar. Jafnræði,
atvinnufrelsi og nýliðun getur ekki
orðið þegar aðeins á að setja 5% af
heildarkvóta á Íslandsmiðum - sem er
ca. 400.000 þorskígildistonn - í potta.
Einnig er vert að hafa í huga þegar
horft ert til jafnræðis, atvinnufrelsis
og nýliðunar í tengslum við fyrirhug-
aðar breytingar að megnið af þeim
aflaheimildum sem eru nú þegar í pott-
unum og aukningin samkvæmt frum-
varpsdrögunum verða nýtt af núver-
andi handhöfum kvótans. Það er vegna
þess að byggðakvótann geta þeir einir
nýtt sem eiga veiðiheimildir fyrir
vegna reglunnar um tonn á móti tonni.
Þ.e.a.s. útgerðarmaður þarf sjálfur að
eiga eitt tonn til að setja á móti tonni af
byggðakvóta. Línuívilnun fá þeir einir
sem eiga kvóta. Varðandi strandveið-
arnar er það þannig að helminginn af
þeim kvóta sem er í strandveiðipotti
veiða þeir sem eiga kvóta fyrir, en hafa
veitt hann fyrir 1. maí.
Þetta gerir það að verkum að það má
ætla að það verði aðeins 2% af heildar-
kvótanum á Íslandsmiðum sem ætlað
er að uppfylla jafnræðisreglu stjórnar-
skrárinnar, atvinnufrelsi, nýliðun og
álit Mannréttindanefndar Sameinuðu
þjóðanna. Í staðinn fyrir þessa pínulitu
skerðingu á heimildum fá hins vegar
núverandi handhafar kvótans nýting-
arréttarsamning til 20 ára sem er end-
urnýjanlegur með 15 ára uppsagnar-
fresti.
Varðandi breytingar á lögum um
stjórn fiskveiða er mikilvægt að
tryggja samkeppnisstöðu fiskvinnslu
án útgerðar þannig að allur fiskur
verði seldur í gegnum fiskmarkaði.
Einnig er mikilvægt að aðskilja veiðar
og vinnslu.
Fjórflokkurinn virðist ekki geta né
hafa vilja til að tryggja jafnræði og
mannréttindi hér á landi. Það er því
aðeins ein leið sem hægt er að fara til
að knýja fram breytingar á fiskveiði-
stjórnunarkerfinu og það er þjóðarat-
kvæðagreiðsla um aflamarkskerfi eða
dagakerfi.
Jafnræði, atvinnufrelsi og nýliðun
Sjávar-
útvegsmál
Grétar Mar
Jónsson
skipstjóri og fv.
alþingismaður
M
enn sem byggt hafa þau ríki jarðar sem kölluð eru
þróuð síðustu áratugi hafa tekið margfalt meiri
toll af gæðum jarðar en bæði forfeður þeirra og
-mæður og íbúar annarra hluta jarðarinnar.
Staðan er þegar orðin þannig að hver kynslóð
gengur verulega á umhverfið og skilar því til muna verr á sig
komnu til næstu kynslóðar. Það er því ekki bara tímabært heldur
hrein nauðsyn að snúa þessari þróun við.
Gríðarleg neysla hefur sett mark sitt á líf á vesturlöndum
undanfarna áratugi, neysla sem
veldur mengun á lofti, jörð og
vatni. Íbúar þessara landa verða
því að staldra við og endurskoða
fjölmarga þætti í daglegum
venjum sínum.
Íslendingar hafa lengi haldið
í þá trú að þeir lifi í mikilli sátt
við náttúruna og rétt er það að
hér mengum við ekki eins mikið og annars staðar með húshitun
og vatnsskortur er hér afar fátíður. Rannsóknir sýna hins vegar
fram á að Íslendingar eru með neyslufrekustu þjóðum heims.
Þrátt fyrir að mörgu leyti góð skilyrði þá skilur hver Íslendingur
eftir sig dýpri vistspor en flestir aðrir íbúar heims.
Margt kemur til en hugtakið neysla nær yfir stóran hluta. Þekkt
er að einkabílafloti landsmanna er meiri en víðast hvar. Vissulega
er erfiðara að byggja upp almenningssamgöngur hjá fámennri
þjóð í stóru landi en þar sem fólk er fleira og býr þéttar. Engu að
síður verður að auka möguleika í almenningssamgöngum jafn-
hliða því að halda á spöðunum varðandi þróun á eldsneyti sem
skaðar umhverfið minna en það sem nú er notað af nærri öllum
bílaflotanum.
Það má draga ýmsar ályktanir af heimilissorpi. Er þar mögu-
lega að finna eitthvað sem betur hefði verið ókeypt? Er til dæmis
keyptur of mikill matur til heimilisins? Tölur um hlutfall matvæla
sem fleygt er á vesturlöndum eru geigvænlegar. Ljóst er að því
meiri nýtni sem ástunduð er, ekki bara í mat heldur einnig fatnaði,
húsbúnaði öllum, því minni vistspor. Þar gefur yfirleitt líka að líta
mikið magn af umbúðum. Meðan neytendur láta bjóða sér að bera
allar þessar umbúðir heim úr verslunum munu framleiðendur og
seljendur varnings auðvitað halda áfram að bjóða þær. Hins vegar
má draga úr sóuninni sem því að flokka sorp en umbúðir eru sem
betur fer mjög oft úr endurvinnanlegum efnum, pappír og plasti.
Með átakinu Grænum apríl er sjónum almennings beint að
umhverfismálum á breiðum grundvelli. Það er afar mikilvægt
og þakkarvert að benda á alla mögulega þætti, stóra sem smáa,
sem hver og einn hefur í sínu valdi að breyta og skilja með því
eftir sig minni vistspor.
Vissulega vega margvíslegar ákvarðanir stjórnvalda um
umhverfismál þungt. Umhverfisspillingarþróuninni verður hins
vegar ekki snúið nema með viðhorfsbyltingu. Margt bendir til að
sú bylting sé hafin og hún verður að leiða til þess að ekki aðeins
apríl verði grænn heldur allir hinir mánuðirnir líka.
Nauðsynleg hvatning til umhverfisvæns lífstíls:
Grænn apríl, maí,
júní, júlí...
Fáheyrt
Þau tíðindi bárust frá flokksskrifstofu
Framsóknarflokksins fyrir helgi að
Jónína Benediktsdóttir forstjóri væri
gengin til liðs við hann. Jónína lýsti
því í kjölfarið yfir að hún hygði á
framboð. Leiða má getum að því að
Jónínu séu ætlaðir stórir hlutir þar
innanborðs, enda ekki á hverjum
degi sem stjórnmálaflokkar senda
frá sér fréttatilkynningar um nýja
meðlimi. Það er raunar alveg
fáheyrt.
Taumlaus valdagræðgi
Þetta eru ekki fyrstu kynni
Jónínu af Framsóknar-
flokknum. Hún gekk í
hann skömmu eftir bankahrun en
yfirgaf hann í fússi vorið 2010 eftir
deilur um framboðslista flokksins
í Reykjavík. Fáir muna efni þeirra
deilna í dag, en Jónínu var heitt í
hamsi og hafði þetta að segja um
málið í samtali við DV: „Ég vil ekki
koma nálægt flokknum á meðan
vegið er að saklausu fólki í taum-
lausri valdagræðgi.“ En nú er hún
komin aftur og framsóknar-
menn hljóta að fagna þeirri
traustsyfirlýsingu.
Bjarnargreiði
Ólafur Ragnar Grímsson
átti marga dygga
stuðnings-
menn þegar hann bauð sig fyrst fram
til forseta. Meðal þeirra voru Einar
Karl Haraldsson, Karl Th. Birgisson og
Sigurður G. Guðjónsson. Í Fréttatím-
anum var fullyrt að allir þessir menn
hefðu nú snúið við honum baki. Sig-
urður, sem hefur frá hruni eingöngu
birst opinberlega til að verja málstað
útrásarvíkinga, segir þetta alrangt.
Ólafur njóti fulls stuðnings hans
sem fyrr. Ólafur hefur nú í
nokkur ár reynt að fjarlægja
sig útrásinni og peningaöfl-
unum. Ef Sigurður styður
hann í alvöru ætti hann
kannski ekki að auglýsa það
mikið.
stigur@frettabladid.is