Prentarinn - 01.03.1995, Blaðsíða 6

Verkalýðsbarátta og
persónulegur frami
Ingi fíúnar Eðvarðsson
Hin síðari ár hefur nokkuð
borið á þvíað starfsfólk
skorist undan þvíað starfa að
verkalýðsmálum þvíþað telur
að atvinnurekendur muni refsa
því með uppsögn, leggi það í
einelti eða hegni þvf með öðr-
um hætti. Ber það nokkurn
vott um harðnandi samskipti á
vinnumarkaði að undanförnu.
Eðlilega hefur vaxandi at-
vinnuleysi áhrif í þessu efni. í
því Ijósi leikur eflaust mörgum
forvitni á að vita um afdrif
þeirra manna sem staðið hafa
íeldlínunni fyrir stéttarfélög á
liðnum áratugum. Með hlið-
sjón afþvf mun ég leitast við
að gera grein fyrir afdrifum
nokkurra forystumanna Hins
íslenzka prentarafélags. Pví
miður er ekki tóm til að fjalla
um önnur stéttarfélög þótt
ærin ástæða væri til.
Athugun mín leiðir ótvírætt í ljós að félags-
störfin hafa ekki reynst forystumönnum prent-
ara fjötur um fót. Öðru nær. Fjölmargir forystu-
mannanna hafa síðar verið ráðnir sem verk-
stjórar, prentsmiðjustjórar í prentsmiðjum eða
stofnað eigið fyrirtæki. Aðrir hafa horfið að
fyrri prentstörfum í prentsmiðjum innanlands
sem utan. Enn aðrir hafa horfið að starfi á veg-
um verkalýðshreyfingarinnar, einkum á síðari
árum eftir að hún varð fjársterkari.
lagsins, varaformaður, formaður fasteigna-
nefndar og meðstjómandi Byggingarsam-
vinnufélags prentara um áratuga skeið. Hann
var kjörinn heiðursfélagi HÍP 4. apríl 1972. Ell-
ert hóf nám í Félagsprentsmiðjunni 1. maí 1928
og lauk þar námi á tilskildum tíma. Hann réðst
til Steindórsprents þegar það var stofnað 1934
og vann þar við setningu til vors 1943 er hann
hóf vinnu í Víkingsprenti og vann þar um sum-
arið. Þá um haustið, hinn 9. október, stofnaði
hann Prentsmiðjuna Odda með þeim Baldri Ey-
Hið íslenzka prentarafélag
Hið íslenzka prentarafélag var sem
kunnugt er stofnað 4. apríl 1897. Félagið
hafði löngum einvalaliði á að skipa -
mönnum sem fylltu raðir leikara, rithöf-
unda og stjómmálamanna, svo sem Frið-
finnur Guðjónsson, Guðmundur Magn-
ússon (Jón Trausti) og Jón Baldvinsson.
Svo að umfjöllunin flæði ekki yfir
bakka takmarkast athugun mín aðallega
við formenn Prentarafélagsins eftir 1960.
Það gefur nokkuð glögga mynd af for-
ystumönnum félagsins því margur for-
maðurinn hóf sín stjórnunarstörf sem
meðstjórnandi, var ritari eða gjaldkeri
um skeið áður en honum var falið að
hafa formennsku á hendi. Helsta heim-
ild mín um störf formannanna er ritið Bókagerð-
armennfrá upphafi prentlistar á íslandi.
Magnús Astmarsson var formaður HIP1946
og 1955-58 og 1960, jafnframt gjaldkeri félags-
ins um hríð. Hann sat í miðstjórn ASI um fjög-
urra ára skeið, og var gjaldkeri samtakanna í
tvö ár. Magnús gegndi jafnframt margvíslegum
trúnaðarstörfum fyrir Alþýðuflokkinn. Hann
var formaður fulltrúaráðs Alþýðuflokksins í
Reykjavík, sat í bæjarstjórn Reykjavíkur fyrir
Alþýðuflokkinn 1950-62 og átti sæti í miðstjóm
flokksins. Hann hóf prentnám á 15. aldursári
1923 hjá Prentfélagi Vestfjarða á Isafirði og
vann þar til 1933. Fór þá í kennaraskólann og
fékkst við kennslu í þrjá vetur að loknu námi
þar. Magnús vann í Prentstofu Jóns H. Guð-
mundssonar 1938 og í Gutenberg frá 17. janúar
1939. Hann var forstjóri Ríkisprentsmiðjunnar
Gutenberg frá 1961 til dánardægurs í febrúar-
mánuði 1970.
Ellert Ág. Magnússon var formaður Prent-
arafélagsins 1959-60. Af margvíslegum störfum
í þágu félagsins má nefna að hann var ritari fé-
þórssyni, Björgvin Benediktssyni, Finnboga
Rúti Valdimarssyni o.fl. og var þar um skeið
stjórnarformaður. Sumarið 1950 seldi hann hlut
sinn í Odda og réðst til prentsmiðju Leifturs og
vann þar um fimm ára skeið. Starfaði í Borgar-
prenti 1955-56, er hann hóf aftur störf í Prent-
smiðjunni Odda þar sem hann starfaði til 1979.
Vann við vélsetningu í Hagprenti til miðs árs
1985 er hann lét af störfum.
Óskar Guðnason var kjörinn varaformaður
Hins íslenzka prentarafélags 1959-61 og for-
maður 1961—63. Ungur var hann kjörinn til
trúnaðarstarfa fyrir félagið, því 23 ára var hann
kjörinn ritari félagsins árið 1929. Átti auk þess
sæti í skemmtinefnd og trúnaðarmannaráði.
Óskar var kjörinn heiðursfélagi HÍP vorið 1972.
Hann hóf prentnám í Prentverki Odds Björns-
sonar á Akureyri 1. júní 1920 og lauk þar námi.
Fluttist þá til Reykjavíkur. Vann í Alþýðuprent-
smiðjunni 1926-35, í Félagsprentsmiðjunni
nokkra mánuði á árinu 1935. Réðst til ísafoldar-
prentsmiðju 1936 og starfaði þar í tíu ár, lengst
af sem verkstjóri í setjarasal. Síðan lá leið hans í
6 PRENTARINN1/95