Samstaða gegn her í landi - 01.02.1974, Blaðsíða 3

3
Ætla þeir enn
að bregðast ?
Ljóslega verður þess vart um
þessar mundir, að íslenskum her-
námssinnum er ekki aðeins órótt;
þeir vita ekki sitt rjúkandi
ráð.
Með einna hjákátlegustum
hætti birtist angist þeirra í
Reykjavíkurbréfi Morgunblaðsins
á þrettándanum, þar sem gripið
er til þess örþrifaráðs að reyna
að skelfa íslendinga með yfir-
vofandi Tyrkjaráni, nýjum aðvíf-
andi hundadagakonungi ("þótt
hérvist hans væri að vísu háðug-
leg") og helvízkum flugvélaræn-
ingjum. Rússinn er vegna hjart-
anlegs vinfengis við Kanann orð-
inn litlaus skelmir. En flug-
vélaræningjar eru þó áþreifan-
legir ógnvaldar, eins og dagleg
dæmi sanna. Hins láist bréfrit-
ara að geta, að hervarnir hafa
reynst haldlitlar til að verjast
þessum voðamönnum. Jafnvel
snjallasti hershöfðingi getur
ekki haldið aftur af hnerra sín-
um betur en aðrir, og af fregnum
að dæma hefur lífi gísla verið
talin því minni hætta búin sem
herþrælar voru fjær vettvangi.
Aftur á-móti hafa klókir stjórn-
mála- og löggumenn iðulega verið
til kvaddir og furðuoft tekizt
að leysa vandann.
Aðrar röksemdir bréfritara
eru keimlíkar,þessum. í öðru
bréfinu er fagnað yfir, að Einar
Ágústsson hafi "neitað að hafa
kommúnista (þ.e. Magnús Kjart-
ansson og Magnús Torfa - innskot
mitt EB.) með x viðræðum um
Bandaríkjamenn", en í hinu orð-
inu er biðlað til lýðræðissinna
í ríkisstjórninni (þar á meðal
"kommúnistans" Magnúsar Torfa)
að taka upp"samráð við Sjálf-
stæðisflokkinn og Alþýðuflokk-
inn" um lausn höfuðatriðis
stjórnarsáttmálans; herstöðva-
málsins. Þó að megintilgangur
bréfritara sé að sannfæra menn
um, aö erlendum vopnastrákum sé
bezt treystandi til að tryggja
lýöfrelsi í landinu, gloppast
upp úr honum, að íslenzkt lög-
reglulið hafi þó þann kost fram
yfir, að það sé "undir stjórn
lögfræðinga, en ekki herfræð-
inga, svo að engin hætta ætti
lýðfrelsi að vera búin af völd-
um slíks liðs."
"Enginn efast um, að þeir(öl-
afur Jóhannesson og Einar ágústs-
son) eru einlægir stuðningsmenn
vestræns frelsis og lýðræðis."
Að mati bréfritara ber þeim að
staðfesta þessar dyggðir sínar
með því að svíkja skýlaust á-
kvæði stjórnarsáttmálans um, að
stefnt skuli að endurskoðun eða
uppsögn herstöðvasamningsins með
það fyrir augum, að herinn
hverfi úr landi á kjörtímabil-
inu. En hér er úr vöndu að ráða:
"Á hinn bóginn vilja svo menn
þessir leitast við x lengstu lög
að halda saman þeirri ríkisstjórn,
sem Framaóknarflokkurinn hefur
veitt forystu." Já, furðuleg ár-
átta hjá ráðherrum að vilja
halda saman þeirri rí,kisstjórn-
inni - o'g það jafnvel þótt
"kommúnistar" hóti að sprengja
stjórnina, ef ekki verður staðið
við grundvallaratriði stjórnar-
sáttmálans. Þá vantar ekki
frekjuna, þessa kommúnista. Þó
að þrettándaleiðari Morgunblaðs-
ins beri yfirskriftina "Orku-
skortur Magnúsar Kjartanssonar",
verður ekki annað séð af Reykja-
víkurbréfinu í sömu opnu en rit-
stjórunum þyki orka Magnúsar
reyndar óþarflega mikil.
Hvað er þá til ráða? Þjóðar-
atkvæði kannski? Nei. Að vísu
er "yfirgnæfandi meirihluti þjóð-
arinnar" fylgjandi hersetu. Fyr-
ir því höfum við margendurtekin
orð Morgunblaðsins. En það er
sama: "Við skulum gera okkur g-
grein fyrir því, að þjóðarat-
kvæðagreiðsla um varnarmálin
mundi verða mjög harðvítug. Þá
munu bræður berjast eins og
gerst hefur hér bæði í forseta-
kosningum og prestkosningum,"
segir bréfritari. Já, í for-
setakosningum hefur ýmislegt
gerzt. ðsanngjarnt væri að ætl-
ast til, að Morgunblaðið væri
búið að gleyma því, þar semiþað
hefur meira að segja áhyggjur af
bræðravígum í prestkosningum. Og
hver getur treyst því, að ísl-
enska þjóðin minntist ellefu
alda búsetu í landinu með því
að kjosa yfir sig erlenda her-
setu til frámbúðar? Það hefur
þrafaldlega sannast á þessa und-
arlegu þjóð "bæði í forsetakosn-
ingum og prestkosningum", að hún
er til alls vís. Ekki vert að
taka neina áhættu. Er furða, þó
að^bréfritari verði ringlaður og
hrópi í örvæntingu: "Engu er
líkara en að hér sé hringekja á
ferð, og því miður ástæða til að
ottast það enn sem fyrr, að til-
viljun muni ráða því hjá sumun
ráðamanna, hvar á hringnum þeir
opna munninn og byrja að gefa
yfirlýsingar"?
Vonandi reynist ótti hernáms-
sinna ekki ástæðulaus. En getum
við treyst því? Ekki fyrr en
síðasti soldátinn er farinn og
fúasárið í Miðnesheiði hefur ver-
ið hreinsað af landinu, herstöð-
in lögð niður. Viðurkenna verð-
ur hreinskilnislega, að þrátt
fyrir ákvæði §tjórnarsáttmálans
spyrja hernámsandstæðingar æ
oftar, minnugir brigðmæ'lanna frá
1956? Ætla þeir enn að bre^ðast?
Ég þykist ekki auðtrúa á orð
stjórnmálamanna yfirleitt, er þó
allra tortryggnastur á yfirlýs-
ingar þeirra í hernámsmálunum,
því að margir þeirra virðast
tengdir ósýnilegu bandi við hal-
ann á stríðsnautinu NATO. Slík-
ir menn eru ekki frjálsií ferða
sinna, heldur er það nautið, sem
ræður. Samt hef ég fyrir mitt
leyti svarað spurningunni neit-
andi: ég held ekki, að stjórnar-
flokkarnir bregðist í þessu máli.
Þá ályktun byggi á á því, að
núverandi ríkisstjórn er allt
önnur en sú, sem sat að völdum
1956. Afstaða Alþýðubandalags-
ráðherranna er ótvíræð. Það
væri tilefnislaus móðgun við
Björn Jónsson og Magnús Torfa
að líkja þeim við ráðherra Al-
þýðuflokksins í vinstristjórn-
inni fyrri. Framsóknarflokkur-
inn getur ekki haft áhuga á að
færa viðreisnarflokkunum fyrir-
hafnarlaust í hendur þau völd,
sem kjósendur sviptu þá í sein-
ustu kosningum. Hiklaust má
fullyrða, að 90% af kjósendum
Framsóknar ætlast til, að herinn
verði látinn fara. Ég væmi
ekki forystumenn flokksins um,
að þeir ætli að níðast á trún-
aði þessa fólks með því að hlaup-
ast frá heitinu um afléttingu
hersetunnar, enda væri slík
stjórnheimska hreint yfirgengi-
leg, því að hún mundi kosta
klofning flokksins og pólitísk-
an aldurtila margra þeirra, sem
ábyrgðina bæru.
Síðast en ekki sízt er vert
að minnast, að hernámsandstæð-
ingum hefur stórlega vaxið ás-
megin á síðari árum. Þó að þeir
hafi upp á síðkastið látið
minna að sér kveða í skipulagðri
baráttu út á við en t.d. fyrir
rúmum áratug, hefur framþróun
tímans öll verið málstað þeirra
í hag og æ fleiri sannfærst um,
að þeir höfðu lög að mæla. í
raun og veru er íhaldið einangrað
í hernámsbrölti sínu, og meira
að segja í Sjálfstæðisflokknum
oröið ótryggt lið margt. Það er
ein skýringin á hvérs vegna for-
hertustu hernámssinnarnir í
flokksforystunni brjótast um svo
f ast.
Ég tel, að enn um sinn geti
hernámsandstæðingar ekki unnið
málstað sínum meira gagn með öðru
en því að efla núverandi ríkis-
stjórn sem auðið er til efnda
á heitinu um herlaust land, en
halda þó vöku sinni og treysta
engum í blindni.
Einar Bragi
HERSTÖÐVAMÁLIÐ
frh. af bls. 1
varlega tilraunir til að brjót-
ast undan þessu alheims arðráns-
kerfi hafa á einn eða annan þátt
mistekist. Borgarastéttin nýja
er svo öflug, að henni líðst að
setja ríki, sem reynt hafa að
brótast undan oki hennar í efna-
hagslegt bann. Hún prédikar
yfir þjóðum að beita ekki valdi
til að koma sér úr efnahagslegri
úlfakreppu, á meðan sverðin eru
fægð og herir í þjónustu hennar
bíða hentugs tækifæris til að
beita, grimmasta ofbeldi.
Island tilheyrir ekki þessum
hópi landa nema að hluta. ís-
land er bæði van- og háþróað.
Þrátt fyrir nokkuð háar þjóðar-
tekjur er þróun framleiðsluaf1-
anna skammt á veg komin og bar-
átta okkar fyrir yfirráðum yfir
eigin auðlindum (landhelginni)
er þátttaka í því alheimsefna-
hagsstríði, sem nú er háð um hrá-
efnaauðlindir. Islensk borgara-
stétt er ekki mjög sterk, og
hún hefur engan eiginn her til
að styðjast við, eins °g þjóðleg-
ar borgarastéttir vanþróuðu land-
anna, og þarf því á vernd stóra
bróður að halda.
LESIÐ
DRCLECO
BARÁTTAN
Þetta er sá pólitíski bakgrunn-
ur, sem hafa verður hugfastan ,
þegar aðildin að NATO er skoðuð -
það er hernaðarleg stéttartrygg-
ing á heimsmælikvarða. Trygg-
ing fyrir hagkerfi, sem eflist
og endurnýjast vegna alheims-
drottnunar sameinaðrar stéttar ,
sem stendur á bak við það.
Varnarmáttur þess er að hluta
fólginn í hugmyndafræðilegri sam-
stöðu ráðandi stéttar en þó
fremur í aðgerðarleysi þjóöa
þriðja heimsins og alþýðu auð-
valdslandanna. Ef allir þeir,
sem þurfa að þola ánauð og arð~
rán eru prúðir og stilltir,
þarf aldrei að beita hervaldi og
það útleggst sem trygging fyrir
friði.
Þannig þurfti aldrei að nota
NATO-herinn á íslandi vegna þess
að þróun stéttaandstæðnanna •> .
leiddi aldrei til verulega hættu-
legs kreppuástands.
Fasisminn
Þetta er þó ekki hægt að segja
um öll NATO-lönd s.s. Grikkland
og Tyrkland, að við minnumst
ekki á Portúgal og vini vora á
Spáni. öll þau stríð, sem NATO-
lönd hafa háð upp á síðkastið
eru ótvíræð sönnun þess, hve
erfitt hefur reynst að þrengja
auðvaldsdrottnuninni upp á
heiminn.
I Chile hefur alheimsauð-
valdið enn einu sinni sýnt sína
réttu ásjónu - einhvern hrotta-
legasta fasisma sem sögur fara
af, og er Hitler sálugi þá ekki
undanskilinn. Þessi fasismi mun
smita út frá sér í öðrum van-
þróuðum löndum og í Evrópu líka -
já um allan heim.
í beitingu fasisma stendur
borgarastéttin saman sem einn
maður. Allir þeir, sem berjast
gegn heimsvaldasefnunni þurfa
að sameinast til að geta ráðið
niðurlögum sameinaðs óvinar. A
Að reyna að berjast hver í sínu
horni eða á þjóðlegum grund-
velli einum saman er haldlítið-
Chile hefur sannað það.
Horft heim
En hvernig eigum við þá að
haga okkar aðgerðum? Grein-
ing vandamála ein er gagnslítil,
ef ekki liggja fyrir hugmyndir
um högun baráttunnar. Við þurf-
um að einangra og síðan að sundra
þeim öflum, sem hingað til hafa
stutt heimsvaldastefnuna á ís-
alndi, en eru nú tvístígandi, af
hvaða orsökum, sem það annars .
kann að vera. Við eigum stöð-
ugt að krefjast skilyrðislausrar
úrsagnar úr NATO og að herstöðin
verði lögð niður.
Frá þessari kröfu má aldrei
kvika. Hins vegar ber okkur að
styðja hverja þa viðleitni, sem
stefnir í rétta átt. Við styðj-
um brottför herliðsins, en erum
á móti fataskiptahugmyndinni. Ef
herinn fer, er um leið skorið á
mikilvæg (efnahagsleg) tengsl
íslenskrar borgarastéttar við
verndara sína - því herinn er
hennar varnarlið, ekki okkar.
Og jafnvel þótt nauðsynlegt sé
að meðhöndla framsóknarforystuna
á sérstakan hátt, þá er stað-
reyndin sú, að ekkert fær hana
frh. á bls. 6