Læknablaðið - 15.01.1999, Qupperneq 8

8
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
ástand sitt eftir að skilunarmeðferð hefst. Því
hefur á allra síðustu árum verið lögð áhersla á
að skerða fæði sem minnst og hefja skilunar-
meðferð fyrr. Mikilvægt er að leita nýrra leiða
til að bæta næringarástand sjúklinga í skilunar-
meðferð.
En ekki er nóg að lengja ævi sjúklinga með
lokastigsnýrnabilun. Einnig verður að tryggja
þeim viðunandi lífsgæði. Því miður næst þetta
markmið ekki hjá umtalsverðum fjölda sjúk-
linga þrátt fyrir skilunarmeðferð. Oft er um að
ræða aldraða einstaklinga með aðra samverk-
andi sjúkdóma. Framfarir í lyfjameðferð fylgi-
kvilla lokastigsnýrnabilunar hafa átt þátt í að
bæta líðan sjúklinga og nægir að nefna með-
höndlun blóðleysis með erýtrópoietíni og með-
ferð kalkkirtlaofvirkni með virku formi D víta-
míns (1,25 díhýdroxýkólekalsíferól). Kalk-
kirtlaofvirkni er einmitt viðfangsefni áhuga-
verðra rannsókna sem fjallað er um í þessu
þemahefti (10). Vonir standa til að aukin skilun
muni bæta líðan sjúklinga enn frekar.
Nýrnaígræðsla er í dag sú meðferð sem best
gagnast sjúklingum með nýrnabilun á loka-
stigi. Lifun ígræddra sjúklinga er mun betri en
skilunarsjúklinga (13). Hafa ber þó í huga að til
ígræðslu veljast gjarnan þeir sjúklingar sem eru
yngri og tiltölulega vel á sig komnir. Árangur
af slíkri meðferð hérlendis hefur verið góður
og er um margt áhugaverður, einkum hin mikla
hlutdeild nýrna sem fást frá lifandi gjöfurn (1).
Stærstu vandamálin sem snúa að nýrnaígræðsl-
um eru skortur á nýrum til ígræðslu og tap á
græðlingum í tímans rás (14). Rannsóknir
beinast nú í auknum mæli að ígræðslum á nýr-
um milli mismunandi dýrategunda (xenotrans-
plantation), og eru einkum bundnar vonir við
að nýru úr svínum leysi þann vanda sem skort-
ur á nýragræðlingum er (15). Jafnframt er unn-
ið að því að finna leiðir til að framkalla þol
(tolerance) ónæmiskerfisins gagnvart ígræddu
nýra (16). Nokkuð vantar enn upp á að þessar
leiðir verði raunhæfur kostur í meðferð sjúk-
linga.
Lokastigsnýrnabilun er erfið fyrir sjúklinga
og fjölskyldur þeirra. Leita ber allra leiða til að
létta þá byrði. Aðgerðir sem miðast að því að
greina nýrnasjúkdóma snemma og stöðva eða
seinka framvindu nýrnabilunar er eitt þýðing-
armesta markmiðið sem stefnt er að á sviði
nýrnalækninga. Rannsóknir sem byggja á að-
ferðum frumu- og sameindalíffræði og ónæm-
isfræði hafa skilað stóraukinni þekkingu á
meinmyndun nýrnasjúkdóma. Vonir eru til að
þessi aukna þekking muni hafa í för með sér
nýjar og árangursríkari leiðir í meðferð
nýrnasjúkdóma á næstu árum og aÖ það muni
lengja og bæta líf þeirra sjúklinga sem þjást af
nýrnabilun.
Runólfur Pálsson, Páll Ásmundsson
blóðskilunardeild og lyflækningadeild
Landspítalans
HEIMILDIR
1. Asmundsson P, Pálsson R. Meðferð við lokastigsnýmabilun
á íslandi 1968-1997. Læknablaðið 1999; 85: 9-24.
2. Fossdal R, Böðvarsson M, Ásmundsson P, Ragnarsson J,
Pálsson R. Blöðrunýmasjúkdómur með rikjandi erfðamati á
íslandi. Erfðafræðileg rannsókn. Læknablaðið 1999; 85:
33-42.
3. Indriðason ÓS. Afleidd kalkkirtlaofvirkni hjá sjúklingum
með nýmabilun. Læknablaðið 1999; 85: 25-32.
4. Renal Data System. USRDS 1998 annual data report. Beth-
esda, MD: National Institute of Diabetes and Digestive and
Kidney Diseases 1998.
5. Malluche H, Sawaya P, Faugere M-C. Dialysis: current
status, eontemporary limitations and future ehallenges.
Kidney Int 1995; 48/Suppl. 50: S37-S9.
6. Hakim R, Breyer J, Ismail N, Schulman G. Effects of dose
of dialysis on morbidity and mortality. Am J Kidney Dis
1994; 23: 661-9.
7. Owen W, Lew N, Liu Y, Lowrie E, Lazams J. The urea re-
duction ratio and semm albumin concentration as predictors
of mortality in patients undergoing hemodialysis. N Engl J
Med 1993;329: 1001-6.
8. Depner T. Prescribing hemodialysis: a guide to urea model-
ing. Boston: Kluwer Academic 1991.
9. Held P, Levin N, Bovbjerg R, Pauly M, Diamond L. Morta-
lity and duration of hemodialysis treatment. JAMA 1991;
265: 871-5.
10. Charra B, Calemard E, Laurent G. Importance of treatment
time and blood pressure control in achieving long-tenn
survival on dialysis. Am J Nephrol 1996; 16: 35-44.
11. Pastan S, Bailey J. Dialysis Therapy. N Engl J Med 1998;
338: 1428-37.
12. Ikizler T, Hakim R. Nutrition in end-stage renal disease.
Kidney Int 1996; 50: 343-57.
13. Port F, WolfeR, MaugerE, Berling D, Jiang K. Comparison
of survival probabilities for dialysis patients vs cadaveric
renal transplant recipients. JAMA 1993; 270: 1339-43.
14. Carpenter C. Long-term failure of renal transplants: adding
insult to injury. Kidney Int 1995; 48/Suppl. 50: S40-4.
15. Cozzi E, White D. Xenotransplantation. Current Op Neph-
rol Hypert 1996;5:514-8.
16. Sachs DH. CCETS Basic Science Lecture. Transplantation
tolerance. Ann Thor Surg 1993; 56: 1221-7.