Sagnir - 01.06.1993, Blaðsíða 108

ofForsi. Leitin að réttlætingu þrælahalds
varð helsti hvatinn í menntalífi þeirra.
Skáld, guðfræðingar, lögfræðingar, felags-
fræðingar og raunvísindamenn lögðu sig
alla ffam við að finna góða ástæðu til að
undiroka svertingja. Litið var til
stórvelda fortíðar, sem byggðu á þræla-
haldi, færð voru rök fyrir þvi, að negrar
væru afkomendur syndara í Biblíusög-
unum, dæmdir til ævinlegrar þjónustu
og fundin ýmis líkamleg einkenni, svo
sem bygging heilans, sem þótti sýna
ffarn á að hvítir hlym að þurfa að hafa
hemil á þeim. Ekki einungis þyrftu
hinir æðri eðlilega að hafá auga með þeim,
heldur væri það þeim hollast að hvítir
sæju um þá, því eins og haft er eftir ein-
um veijanda kerfisins, þá fengju þeir þar
...góða meðférð, gott fæði, gott húsnæði,
góðan fatnað; þeir nytu umönnunar í
bemsku, í elli og ef veikindi bæri að
höndum. Hinn fijálsi vinnumarkaður
þar sem verkamenn þyrftu að bjarga
sér sjálfir væri langtum grimmúðlegri
og miskunnarlausari.9
Aftur og aftur komu upp ný mál, sem
glæddu umræðuna um þrælahald, sem
var þó alltaf lifandi. Þrælauppreisn árið
1831, undir forystu Nats Turners, olli
mikilli hræðslu meðal hvítra allstaðar í
landinu, enda einkenndist hún af miklu
ofbeldi. Reynt var að halda jafhvægi í
tölu ríkjanna, sem héldu þræla og
hinna, sem bönnuðu þrælahald í ríkja-
sambandinu. Innganga nýrra ríkja í
sambandið gat valdið miklu fjaðrafoki og
Baðmullin hreinsuð
Baðmullin tínd
niá nefna inngöngu Missouri og Kansas
til marks um það. A meðan barist var í
Kansas um það, hvort leyfa skyldi þræla-
hald þar, var réttað í máli Dreds Scotts,
þræls, sem fór ffam á frelsi með þeim
rökum, að hann hefði dvalist í ríki, þar
sent þrælahald var bannað, ásamt
húsbónda sínum um skeið. Niðurstaða
réttarins olli miklum deilum um allt
land. Hún var sú, að þrælar væru eign
húsbænda sinna og þeim eignarétti yrði
hvergi hnekkt í ríkjabandalaginu. I áliti
eins dómarans, Taney, stóð meðal annars,
að negrar væm
...óæðri vemr og ófærir með öllu um
að samneyta hvítum mönnum hvort
heldur væri í félagslegu eða pólitísku
tilliti; svo langtum óæðri að þeir hefðu
engin réttindi sem hvítir menn þyrftu
að viiða10.
Af því leiddi, meðal annars, að hvorki
Dred Scott né nokkur annar svertingi
hafði í raun rétt til að nýta sér dómskerfi
landsins og þá ekki heldur til að fara i
mál. En Dred Scott fékk frelsi tveimur
vikum seinna. Eigandi hans hafði staðið
með honum í málaferlunum, sem þeir
höfðu vonast til að yrði málstað afnáms-
sinna til franrdráttar.11
Spennan rnilli suðurs og norðurs jókst
fremur en hitt og áfram komu upp mál,
sem vom eins og olía á eldinn. Harper
nokkur ffá Suður-Karólínu sagði, þegar
til umræðu var eitt ágreiningsmálið,
vemdartolladeilan (the Tariff) 1833:
I sumum ríkja okkar er þrælahald en
ekki í öðmm; og ... þessi augljósi
munur hlýtur að gera það að verkum að
leiðir okkar skilji áður en yfir lýkur.12
Það var mikið til r þessu. Norðanmenn,
sem vom á kafi í rómantík og mannúð-
arstefnum, sem teljast einkennandi fýrir
evrópska nrenningu 19. aldar, vom á
engan hátt reiðubúnir til að sætta sig við
rök Sunnanmanna um að þrælahald væri
gott. Þessar deilur um rétt og rangt vom
raunvemleg ógn við ríkjasambandið og
ullu viða klofningi í stofnunum, sem
vom sameiginlegar fyrir öll ríkin. Dæmi
um það em sqómmálaflokkamir og
iífí i
i 'é '• ffl P
,‘ÍHmJ 11 Íg2gv,$ { r;
S'íí \s 'w v
4hs • -
106 SAGNIR