Fréttir - Eyjafréttir - 25.01.1996, Blaðsíða 7

Fimmtudagurinn 25. janúar 1996
Fréttir
Hjörleifur Sveinsson frá Skálholti,
enn hress í anda þrátt fyrir 95 árin:
Þekkrn brenni-
víninu góða heilsu
Þegar litið er á Hjörleif Sveinsson,
sem nú býr á Hraunbúðum, er ekki
að sjá að þar fari maður sem fyrst
leit dagsins Ijós þann 23. janúar
1901. Hjörieifur neitar því ekki að
heyrnin sé farin að bila og lappirnar
orðnar hálf lélegar en að öðru leyti
er fátt sem bendir til þess að þarna
sé maður sem hélt upp á 95 ára af-
mælið í fyrradag, þriðjudaginn 23.
janúar. Hjörleifur er talandi dæmi
um það hvað aldur er afstæður
þegar mannfólkið er annars vegar.
Elli kerling hefur farið mjúkum
höndum um Hjörleif og ekki er
annað að sjá en að hann geti
auðveldlega náð 100 ára aldri því
hann lítur ekki út fyrir að vera
árinu eldri en 70 ára.
Flutti til Eyja fyrir 72 árum
Hjörleifur, sem oftast er kenndur við
Skálholt í Vestmannaeyjum fæddist í
Selkoti undir Austur Eyjafjöllum
fluttist til Eyja 22 ára gamall en hafði
áður verið hér tvær vertíðir eins og al-
gengt var um unga menn af
Suðurlandi. Það eru því 73 ár síðan
Hjörleifur kom fyrst til Eyja og frá
honum erkominn fjöldi fólks sem býr
bæði hér og uppi á landi. Fréttir litu
við hjá Hjörleifi á Hraunbúðir á
laugardaginn og þá var hann hinn
hressasti. „Eg hef aldrei orðið alvar-
lega veikur um dagana og líður
sæmilega en heldur er þetta nú niður á
við hjá mér,“ sagði Hjörleifur þegar
heilsufar hans barst í tal. „En ég get
ekki annað en verið ánægður með
heilsuna og ég er sáttur þegar ég lít til
baka,“ bætti hann við.
Man vel eftir
Kötlugosinu 1918
Það fer ekki hjá því að maður á
þessum aldri minnist ýmissa atburða
og er Kötlugosið 1918 einn þeirra.
„Eg var að reka nokkrar merar niður á
mýri með Guðjóni bróður mínum
þegar við sáum dökkan mökk rísa í
austri. Fyrst vissum við ekki hvað var
að gerast en svo sáum við eld-
glæringar í sortanum og þá vissum við
að eldgos var hafið. Okkur brá ekkert
en verst fór þetta í féð sem hélst
hvergi. Það fór um langan veg því það
var hrætt við gosið,“ sagði Hjörleifur
um þetta mikla gos í Kötlu 1918.
Hjörleifur man vel fyrstu vertíðimar
í Eyjum en hann var beitumaður til að
byrja með en hann sætti sig ekki við
það. Vildi hann komast á sjóinn. „Ég
vildi fá að róa og byrjaði ég hjá Jóni í
Hólmi og reri ég hjá honum í 17 ver-
tíðir. Keyptum við Ófeig VE af
Gunnari Ólafssyni. Ófeigur var 12
tonna bátur og átti ég fjórða part í
honum.“
Hjörleifur var tólf vertíðir með Ófeig
og eins og algengt var á þessum tíma
verkuðu þeir fiskinn sjálfir. Söltuðu og
þurrkuðu allan þorsk og sá Hjörleifur
um að vaska fiskinn og þurrka en Jón
pakkaði saltfiskinum. „Okkur gekk
yfirleitt vel að selja okkar saltfisk enda
lögðum við áherslu á að vera með
góða vöru.“
Keypti Skálholt fyrir
16 þúsund krónur
Hjörleifur kynntist eiginkonu sinni,
Þóru Þorbjömsdóttur frá Eskifirði,
þegar hún var vinnukona hjá Gunnari
Ólafssyni. „Ég heimsótti oft Óskar í
Hólakoti sem var hjá Gunnari og
þannig hófust okkar kynni.“
Fljótlega keypti hann gamla Skál-
holt, sem stóð við Landagötu 22.
Skálholt fór undir hraun í gosinu. „Það
komu tvö mjög góð ár á sjónum. A
annarri vertíðinni hafði ég 10 þúsund
krónur í hlut. Þá keypti ég gamla Skál-
holt og borgaði fyrir það 16 þúsund
krónur. Ég var heppinn að ná húsinu
því það var annar sem bauð á móti
mér,“ sagði Hjörleifur um þessi lýrstu
og einu húsakaup sín. En í Skálholti
bjó hann allt til ársins 1973.
Þóra og Hjörleifur vom með
lítilsháttar búskap, lengst af með eina
kú og nokkrar kindur. Kúna keypti
hann frá Hiyggjum í Mýrdal en henni
leiddist vistin í Eyjum til að byrja
með. „Henni leiddist óskaplega mikið
til að byrja með. Hún horfði til lands
og grenjaði mikið. Sveini, sem þá var
stráklingur, tókst þó að fá hana til að
skipta um skoðun. Sveinn fór til
hennar í hagann og talaði hana til.
Eftir það fór hún að bíta og ekki bar á
leiðindum hjá henni eftir það. Það var
oft lítið um hey hjá okkur en það gerði
ekki svo mikið til því oft var hægt að
hafa fé á útigangi allan veturinn."
Erfið útilega
Hjörleifur var lánssamur á sjónum en
tvisvar lenti hann í útilegum sem kall-
aðar vom þegar bátar komust ekki að
landi vegna veðurs. „Það versta sem
ég lenti í var þegar við lágum undir
Eiðinu í brjáluðu austan roki og byl.
Veðrið stóð af Eiðinu og um tíma
sáum við ljósin í landi. En svo hrakti
okkur undan veðrinu og við vissum
ekkert hvar við vorum. Allt í einu
sáum við berg rétt hjá bátnum en með
harðfylgi tókst að bjarga bát og áhöfn.
Ég held að þessa nótt hafi 18 bátar
legið úti, ýmist undir Eiðinu eða
Hamrinum. Allir náðu þeir landi
daginn eftir."
Suðumaður í marga áratugi
Þegar Hjörleifur hætti á sjónum fór
hann að vinna í Magna sem suðu-
maður og minnast margir hans í því
starfi. Næst fór hann að vinna hjá
Fiskiðjunni en áfram var hann suðu-
maður. „Mér líkað aldrei að vera
suðumaður en þetta var vinna sem
hægt var að stóla á og þess vegna lét
maður sig hafa það. Ég var með í því
að setja upp öll frystitækin í Fisk-
iðjunni. Mörgum fannst það enginn
Samþykkt
Um afgreiðslu byggingafulltrúans í Vestmannaeyjum á tilteknum
verkefnum án staðfestingar byggingamefndar.
1. gr.
Byggingafulltrúinn í Vestmannaeyjum afgreiðir, án staðfestingar
bygginganefndar, eftirtalin verkefni:
1. Teikningar vegna brunamála.
2. Teikningar vegna minniháttar útlits- og innréttingabreytinga.
3. Teikningar vegna minniháttar breytinga sem verða á mannvirki við
framkvæmd.
4. Umsóknir um uppsetningu girðinga.
5. Umsóknir um niðurrif húsa.
6. Útgáfa framkvæmdaleyfis.
7. Viðurkenning iðnmeistara.
8. Númerabreytingar á lóðum.
2. gr.
Framangreindar afgreiðslur byggingafulltrúa skulu lagðar fram á
næsta reglulega fundi bygginganefndar og bókaðar í fundargerð og
hljóta afgreiðslu bæjarstjómar með sama hætti og samþykktir
bygginganefndar. Synji byggingafulltrúi um afgreiðslu máls skulu þó
líða a.m.k. sjö dagar þar til hann leggur málið fram í bygginganefnd.
3. gr.
Um afgreiðslu byggingafulltrúa, skv. samþykkt þessari gilda ákvæði
in. og IV. kafla byggingalaga nr. 541/1978, með breytingum nr.
47/1990.
4. gr.
Telji einhver rétti sínum hallað með afgreiðslu byggingafulltrúa er
honum heimilt að skjóta máli sínu til afgreiðslu byggingamefndar,
enda haft málið eigi þegar verið lagt fram í nefndinni. Hann getur
einnig skotið máli sínu til úrskurðar umhverfisráðherra, sbr. 8. mgr.
8. gr. byggingalaga nr. 54/1978.
5. gr.
Ofangreind samþykkt bæjarstjómar Vestmannaeyja sem gerð var
samkvæmt 1. málsgrein 7. gr. laga nr. 82/1944, um reynslusveitarfé-
lög, staðfestist hér með samkvæmt 2. mgr. sömu gr. sbr. og 16. gr.
laganna, til þess að öðlast gildi þegar í stað og gildir til og með 31.
des. 1999.
Hjörleifur ásamt barnabarnabarni sínu, Lilju Björg
Arngrímsdóttur sem var í heimsókn þegar Fréttir litu
við hjá honum á laugardaginn.
vandi að sjóða en það þurfti að vanda
sig. Ég passaði alltaf að hreinsa vel
gjallið og þuríti aldrei að fara yfir suðu
frá mér. Það sama var ekki sagt um
aðra sem unnu við þetta á þessum
árum.“
Seinna á ævinni sá Hjörleifur um
veiðarfærin íýrir Svein sem þá gerði út
Kristbjörgu VE 70. „Ég sá um netin
fýrir hann í ein tíu ár, bætti og felldi öll
netin hjá honum og var oft nóg að
gera.“
I 20 ár bjó hann hjá Friðriki, syni
sínum í Reykjavík, en nú er hann aftur
kominn til Eyja. Hann er sáttur við
lífið og tilveruna. „Ég hef alltaf verið
sáttur við allt og alla. Það hefur verið
mottó hjá mér að eiga ekki í útistöðum
við nokkurn mann.“ Friðrik sonur
hans segir að þetta sé ekki orðum
aukið því hann man aldrei eftir því að
hann hafi skipt skapi.
Unga fólkið
hefur lítið breyst
En hvemig líst honum á unga fólkið í
dag og þær breytingar sem orðið hafa
á þjóðfélaginu frá því hann man fyrst
eftir sér. „Auðvitað hafa orðið miklar
breytingar en mér sýnist unga fólkið
svipað því sem það var á mínum yngri
árum. í raun er það sama hægt að
segja um þjóðfélagið þó ytri skilyrði
séu gjörólík. Annars fylgdist maður
ekki svo mikið með því sem gerðist í
kringum mann. Maður var alltaf einn í
helvítis rafsuðunni þannig að það var
margt sem fór framhjá manni.“
Það er sagt að hláturinn lengi lífið og
þegar Hjörleifur brosir sínu blíðasta og
hlær léttum hlátri finnst manni að
hann sé lifandi sönnun þess að þetta sé
rétt. Hjörleifur er þó með aðra
kenningu. „Ég hef sagt mörgum að ég
sé svona heilsugóður af því ég
smakkaði brennivín. Ég fór einhverju
sinni til Einars læknis og sagði honum
að ég væri hættur að nota tóbak. Hann
sagði að það væri gott en þegar ég
sagði honum að ég ætlaði að halda
áfram að fá mér í glas, sagði Einar að
það væri enn betra. Ég er nú samt
eiginlega hættur að smakka það en fái
ég mér í glas vil ég hafa það vel
blandað og í vatni.“
Elsti Eyfellingurinn
Systkinin í Selkoti voru sex og flest
náðu háum aldri. Guðrún, húsmóðir í
Skarðshlíð, varelstenhúndó91 árs,
Guðjón kom næst en hann lést af slys-
förum 71 árs, Hjörleifur var sá þriðji í
röðinni, Tómas, faðir Sveins í ríkinu,
kom næslur en hann var 81 árs þegar
hann lést, fimmta var Gróa, móðir
Þóru Gissurardóttur konu Steina í
bankanum sem náði níræðisaldri og
yngstur var Sigfús sent lést 86 að aldri.
Selkotsættin er mjög stór og þar er að
ftnna marga landsþekkta menn. En
þess má geta að Hjörleifur er í dag
elsti Eyfellingurinn.
Hjörleifi líkar vistin vel á Hraun-
búðum. „Hér er ekta fínt að vera.
Maður fær allt sem maður vill og það
stundum án þess að maður biðji um
það. Eg horfi á sjónvarp og þar finnst
mér fótboltinn bestur. Ég fer sjaldan
orðið á leiki en ég fylgist með mínum
mönnum í IBV í gegnum sjónvarpið."
Þegar rætt var við Hjörleif var mikil
afmælisveisla í undirbúningi. Var hún
vegleg og tókst vel í alla staði.
Hjörleifur er kominn á 96. árið og er
sáttur við lífið og tilveruna og enn er
stutt í brosið. Böm hans og Þóru urðu
fimm, Sveinn er elstur, næst kom
Anna, Friðrik Ágúst var þriðji í
röðinni og sú yngsta er Guðbjörg.
Einnig eignuðst þau dreng sem lést
ungur. Alls eru afkomendur orðnir 77,
fimm böm, 22 bamaböm, 44
barnabarna-börn og 6 barnabama-
bamaböm. Eru þrírþeirra látnir.
Af þessu sést að afkomendumir hafa
haldið uppi merkinu við að fjölga
mannkynninu.
Ó. G.