Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2006, Qupperneq 274

HAL FOSTER
um sögulegum framúrstefhuhre}Ængum, og þróa hana áfram í könnun á
listastofhuninni og sktmjunarmörkum hennar, tdtsmunalegum mörkum,
mörkum formgerðar hennar og orðræðu. Þar ?neð eru settar fram þrjár
fullyrðingar: (1) listastofnunin sem slík er ekki fdnguð af sögulegu framúr-
stefnunni heldur nýframúrstefnunni; (2) nýframúrstejhan í sinni hestu mynd
beitir skapandi greiningu á þessa stofinm, greiningu sem er hvort tveggja ná-
kvæm og afbyggjandi (ekki níhiltsk árás sem einkennist bæði af óhlutstæðni og
stjómleysi eins ogsvo oft er raunin með söguleguframúrstefiiuna); og (3)frem-
ur en að ógilda sögulegu framúrstefnuna þá framfylgir nýframúrstefnan verk-
efni hennar ífyrsta sinn -fyrsta sinn sem ei; svo það sé aftur sagt, fræðilega
séð án enda. Þetta er ein leið til að bæta úr díalektík Búrgers um frainúr-
stefhuna.
Andóf og upprijjun
Tilgáta mín er þó ekki án vandkvæða. í fyrsta lagi vegna þeirrar sögulegu
kaldhæðni að listastofnunin, einkum þó safhið, hefur breyst svo að það er
óþekkjanlegt frá því sem áður var. Þessi þrómi krefst þess að gagnrýni
framúrstefhunnar á það verður einnig sífellt að taka breytingum. Listin
og lífið hafa tengst á ný en undir formerkjum menningariðnaðarins, ekki
framúrstefnunnar, en mörg af verkfærum hennar voru fyrir löngu inn-
limuð í starfshætti sýningarmenningarinnar (að tdssu leynd einmitt vegna
endurtekninga nýframúrstefhunnar). Þetta er að vísu að hluta tdl rétt en
aðeins að hluta.30 Fremur en að ómerkja ffamúrstefnuna þá hefur þessi
30 Biirger viðurkennir þessa „fölsku upphafningu á slálum listar og lífe“ og dregur nær
ályktanir: „þversagnimar í ætlunarverki framúrstefinunnar" (bls. 50) og nauðsyn á
einhverju sjálfetæði listarinnar (bls- 54). Buchloh er eklá eins eftirlátur. „Helsta hlut-
verk nýframúrstefnunnar," skrifar hann í „Primary Colors“, „var elcki að kanna þetta
sögulega svið fagurfræðilegrar þeklángar [þ.e. viðmið einlitaverksins], heldur að gefa
endurreistum (eða nýlega tilorðnum) áhorfendahópi frjálslyndra borgara á tímabil-
inu eftir stríð, fyrirmjmd að menningarlegri sjálfsmvmd og réttmæti. Þessir áhorfend-
ur leituðu eftír endurreisn ffamúrstefhunnar sem myndi fullnægja þeirra eigin þörf-
um, og ein af þessum þörfum var örugglega eklá að afhjúpa lej'ndardóminn sem huldi
fagurfræðilega starfeemi. Né heldur innlimun listarinnar í starf samfélagsins, ffiemur
hið gagnstæða: að tengja listina við sýninguna. I sýningunni finnur nýffiamúrstefnan
þann stað þar sem hún verður uppspretta goðsagnakenndrar líkingar ríð róttækni og
í þessu sjónarspili getur hún gefið endurtekningu siimi á úreltum módermskmn að-
ferðum, yfirbragð trúverðugleika“ (bls. 51). Eg dreg ekki í efa sannindin í þessari
ákveðnu setningu (orð höfð um Yves Klein), heldur það að í þessari almennu álykt-
un virðist eins og síðasta orðið hafi verið sagt um nýffiamúrstefiiuna.
272