Vísbending - 10.12.2012, Blaðsíða 2

2 V Í S B E N D I N G • 4 8 T B L 2 0 1 2
Vegna þess að traustið til miðlanna
almennt virðist hafa sveiflast nokkuð
á tímabilinu var ákveðið að skoða hér
frávik nokkurra miðla frá meðaltali í
hverri könnun fyrir sig. Þá sést hvernig
traust miðlanna þróast innbyrðis, án þess
að það komi fram hvort traustið almennt
eykst eða minnkar. Segja má að með
þessu sjáist staða miðlanna á markaði
betur. Hér eru skoðaðir þeir miðlar sem
einkum má ætla að fólk leiti í til þess
að fá fréttir. DV er sleppt vegna þessu
að það hefur tiltölulega litla útbreiðslu
og auk þess er traust til þess svo lítið og
vantraustið mikið að það skekkir allan
samanburð.
Á mynd 1 sést hvernig „traust“ til
miðlanna þróast á tímabilinu. RÚV ber
höfuð og herðar yfir aðra miðla allan
tímann og virðist munurinn fremur
aukast. Morgunblaðsmiðlarnir voru
næstir í upphafi tímabilsins, en lækka þó
frá 2009 til 2010, einkum Morgunblaðið
sjálft. Það nýtur nú aðeins minna
trausts en Stöð 2, en fyrir fjórum árum
treystu 20% fleiri Morgunblaðinu en
„Baugsmiðlinum“ Stöð 2. Fréttablaðið
er allan tímann fyrir neðan meðaltal
og virðist ekki ná að afla sér almenns
trausts til jafns við hina miðlana. Það
sama gildir um Vísi sem er vefmiðill
365 samsteypunnar. Munurinn minnkar
þó mikið nema RÚV er langefst allt
tímabilið.
Vantraust
Þegar litið er á hvernig vantraust til
fjölmiðla þróast er myndin nokkuð
önnur. Mynd 2 sýnir þróunina með
svipuðum hætti. RÚV er efst, en það
þýðir að fáir vantreysta fréttum þaðan.
Í upphafi voru Morgunblaðsmiðlarnir
einnig tiltölulega óumdeildir í 2.
og 3. sæti. Vantraust var talsvert á
Baugsmiðlunum svonefndu. Nú hefur
þetta breyst. Flestir vantreysta Morgun­
blaðinu og vantraust á mbl.is og visir.is er
svipað.
Í september 2009 voru 15% fleiri
sem vantreystu Vísi en mbl.is. Stöð 2 og
Fréttablaðið virðast vekja tortryggni færri
en áður. Þetta kann að endurspegla það
að nú er t.d. sagt frá ákærum á hendur
Jóni Ásgeiri í miðlum hans, en slíkar
ávirðingar hefðu ekki komið fram fyrir
hrun.
Morgunblaðið hefur hins vegar lítið
fjallað um Björgólf Guðmunds son
undanfarin ár en sá þó ástæðu til þess að
birta frétt í mars 2012 um að „sanngjarnt
verð hefði fengist fyrir bankana í einka-
væðingunni“ en Landsbankinn var
einmitt seldur lægstbjóðanda, væntanlega
til þess að tryggja sanngjarnt verð.
Afkoma
Ekki er gott að sjá bein tengsl á
milli afkomu og trausts. Flest fyrirtæki
urðu fyrir miklum áföllum við hrun
og bæði Morgunblaðið og 365 fengu
skuldalækkanir. Í heiminum öllum
hefur orðið tilfærsla frá dagblöðum og
tímaritum til miðla á rafrænu formi.
Það var því snjall leikur á sínum tíma að
byggja upp mbl.is sem hefur haldist sem
vinsælasti vefmiðill landsins þótt áskrif-
endum Morgunblaðsins hafi fækkað.
Könnunin sýnir þó að ákveðin hættu-
merki kunna að vera fyrir miðilinn ef
lesendur telja sig ekki geta treyst honum
sem skyldi.
Myndir 3 og 4 sýna hvernig velta og
afkoma fjölmiðlafyrirtækjanna hefur
þróast undanfarin tvö ár samkvæmt
yfirliti Frjálsrar verslunar um 300 stærstu
fyrirtæki landsins. Þar sést að veltan jókst
hjá 365 og Árvakri, en stóð í stað hjá
RÚV. Morgunblaðið tapar um hálfum
milljarði króna þessi tvö ár meðan 365
græðir sambærilega fjárhæð. RÚV skilaði
hagnaði fyrra árið en smávægilegu tapi
það síðara. Af þessu sést að ekki eru
bein tengsl á milli afkomu og trausts.
Þess ber þó að geta að DV mun hafa
tapað peningum undanfarin ár, en
nýtur góðvildar við fjármögnun frá
fjármálaráðherra sem mun hafa lánað
fyrirtækinu vörsluskatta sem öðrum ber
að skila.
Myndin sýnir hve miklu færri vantreystu miðlinum en miðlunum að meðaltali. Þannig segjast um 11%
færri vantreysta RÚV en hinum sex að meðaltali. RÚV nýtur því minnsta vantrausts.
Heimild: MMR og útreikningar Vísbendingar.
Mynd 2: Vantraust á nokkrum fréttamiðlum
2008-12 miðað við meðaltal markaðar
Mynd 3: Velta nokkurra fyrir-
tækja í fjölmiðlun 2010-11
Mynd 4: Afkoma nokkurra fyrir-
tækja í fjölmiðlun 2010-11
Heimild: Frjáls verslun.
Heimild: Frjáls verslun.
framhald af bls. 1