Vísbending - 20.05.2013, Blaðsíða 1

Vikurit um viðskipti og efnahagsmál
V Í S B E N D I N G • 2 0 T B L 2 0 1 3 1
felst einnig mikil hagræðing. Leggja þarf
drög að rafrænni sjúkraskrá sem myndi spara
ríki og einstaklingum samtals milljarða á ári
hverju.
Skynsamleg markmið eru sett um
sveigjan legan eftirlauna aldur og betri sam­
still ingu líf eyris almanna trygginga og lífeyris­
sjóða. Ekki er lofað nýjum Landspítala.
Um Evrópumál segir: „Gert verður hlé
á aðildar viðræðum Íslands við Evrópu­
sambandið og úttekt gerð á stöðu viðræðn­
anna og þróun mála innan sambandsins.
Úttektin verður lögð fyrir Alþingi til umfjöll­
unar og kynnt fyrir þjóðinni. Ekki verður
haldið lengra í aðildarviðræðum við Evrópu­
sambandið nema að undangenginni þjóðar­
atkvæðagreiðslu.“ Margir líta á þetta sem
áfall fyrir umsóknarferlið, en svo þarf ekki að
vera. Þvert á móti er skynsamlegt að staldra
við núna. Óvissa er mikil um það hvernig til
tekst um efnahagsbata í suðurhluta Evrópu
og mikilvægt að menn átti sig á því hvað olli
kreppunni þar. Slík úttekt þarf að vera gerð
með faglegum og vönduðum hætti, líkt og
gert var af nefnd sem Björn Bjarnason stýrði
árið 2007. Forysta Sjálfstæðisflokksins hefur
lofað að kosið verði um framhald viðræðna
á fyrri hluta kjörtímabilsins. Þannig verður
það í höndum þjóðarinnar hvort viðræðum
verður lokið.
Framtíð eða fortíð?
Í upphafi stefnuyfirlýsingarinnar segir:
„Með aðgerðum sínum hyggst ríkis­
stjórnin einnig eyða þeirri pólitísku
óvissu sem hefur verið of áberandi
þáttur í íslensku þjóðlífi á undan förnum
árum. Unnið verður að víð tækri sátt
við aðila vinnumarkaðarins um þróun
vinnumarkaðar og uppbyggingu til
framtíðar.“ Þetta er jákvætt. Yfirlýsingin
hefur ekki sér frelsis­ eða framfarablæ,
en ljóst er að farið verður úr farinu sem
þjóðin hefur verið föst í undanfarin
ár. Í slíkum yfirlýsingum er oft mikið
málskrúð og þess gætt að binda ekki um
of hendur nýrrar stjórnar. Í aðalatriðum
er því fylgt hér og stjórnin hefur svigrúm
til þess að færast annað hvort aftur á bak
ellegar nokkuð á leið.
20. maí 2013
20. tölublað
31. árgangur
ISSN 1021­8483
Stjórnin er leidd af ungum
mönnum, en ungmenna­
félagsandinn ekki endilega
ferskur andblær.
Jón Steinar
Gunnlaugsson telur að
margt megi betur fara í
Hæstarétti.
Flestir þurfa einhvern
tíma að tala fyrir hóp
manna. Hvernig á að
undirbúa gott erindi?
Það er gaman að kynna sér
gömul handrit. Vísbending
komst yfir eitt slíkt.
1 32 4
Til framtíðar eða fortíðar?
Ný ríkisstjórn tekur nú við eftir fjögra ára „hreina“ vinstri stjórn sem logaði lengst af í ófriði. Þar tókust
á flokkar og flokksbrot sem höfðu alls ekki
allir sömu stefnu. Einstakir þingmenn og
ráðherrar virtust andsnúnir atvinnulífinu og
leggja áherslu á að leggja stein í götu þess.
Því finnst mörgum að nú sé vor í lofti. Við
taki flokkar sem átti sig á því að það er hagur
almennings að hér sé blómlegt atvinnulíf.
Umgjörðin
Auðvitað spillir yfirlætisleg framkoma forset­
ans við stjórnar myndunina fyrir ríkis stjórn­
inni. Þjóðhöfðing inn talar eins og ein valdur
af guðs náð sem geti valið þá til forystu sem
hann hefur velþóknun á. Ekki er að efa að
ætlast verður til þess að forsætis ráðherrann
beri meiri háttar og umdeild mál undir
forset ann áður en þau verða lögð fyrir þingið.
Það fór ekki vel á því að kynna sáttmála
stjórnar innar á Laugarvatni, því gamla
Mekka Hriflu­Jónasar sem vann mestu
skaðræðis verk í sögu Íslandssögunnar með
höftum sínum og varanlegum forréttindum
land búnaðar og samvinnurekstrar. Stór hluti
þjóðar innar telur enn þann dag í dag að
Íslend ingar geti ekki þrifist nema í vernduðu
um hverfi. Vonandi gefur umgjörðin ekki
hugmyndir um innihaldið.
Sáttmálinn
Stjórnarflokkarnir voru hvor með sitt stóra
mál fyrir kosningar. Sjálfstæðisflokkurinn
skatta málin og framsóknarmenn skulda­
málin. Eins og vænta mátti eru yfir lýsingar
um þetta almennt orðaðar í stjórnar­
sáttmálanum. Ekki er að efa að ýmsir verða
fyrir vonbrigðum. Sporin sem stigin eru
stefna þó í rétta átt.
Margir hafa hneykslast á því að almenn­
ingur eigi að borga fyrir meintan „forsendu­
brest“ ákveðins hóps. Sannleikur inn er sá
að við hrunið urðu fjárhagsáföll hjá svo
mörgum að óhjákvæmilegt var annað en að
bregðast við þeim. Þær leiðir sem farnar hafa
verið hafa ekki lokað málinu.
Í sáttmálanum segir: „Grunnviðmiðið er
að ná fram leiðréttingu vegna verðbólguskots
áranna 2007–2010 en í því augnamiði má
beita bæði beinni niðurfærslu höfuðstóls
og skattalegum aðgerðum. Um verður að
ræða almenna aðgerð óháð lántökutíma
með áherslu á jafnræði. Beita má fjárhæðar­
takmörkum vegna hæstu lána og setja önnur
skilyrði til að tryggja jafnræði í framkvæmd
og skilvirkni úrræða.“ Þetta gefur mikil
fyrir heit, en jafnframt getur verið að síðasta
setningin verði til þess að aðgerðirnar dugi
ekki þeim sem verst eru staddir. Mikið slys
væri að ganga ekki alla leið í þetta sinn eins
og segir í sáttmálanum: „Óvissu um stöðu
lán takenda gagnvart lánastofnunum verður
að linna.“ Talað er um „leiðréttingarsjóð“
sem hljómar ekki vel því að með því er gefið
til kynna að vandanum verði velt áfram með
myndun sjóðs.
Í kaflanum um efnahagsmál er ung­
menna félagsleg setning: „Krónan verður
gjald miðill Íslendinga um fyrirsjáanlega
fram tíð.“ Þetta er gagnstætt ályktun lands ­
fundar Sjálfstæðis flokks sem sagði: „Kanna
þarf til þrautar alla möguleika fyrir Ísland í
gjaldmiðla­ og gengismálum, þar með talið
upptöku alþjóðlegrar myntar.“
Um landbúnað segir: „Ríkisstjórnin
lítur á landbúnað sem eina af mikilvægustu
atvinnu greinum framtíðar innar. Vaxandi
eftirs purn eftir mat á heimsvísu skapar
íslensk um landbúnaði sóknarfæri með
mögu leikum á aukinni framleiðslu og marg­
breyti legum afurðum. Ríkisstjórnin mun
gera íslenskum landbúnaði kleift að nýta
þau sóknarfæri sem greinin stendur frammi
fyrir.“ Í framhaldinu er talað um að auka
matvæla framleiðslu á Íslandi og bæta kjör
bænda. Hvers vegna var ekki einfaldlega
sagt: „Lamba kjöt verður fæða Íslendinga um
fyrir sjáanlega framtíð“?
Ekki er allt á sömu bókina lært. Talað
er um að lögum um sjúkratryggingar verði
fram fylgt til fulls, en samkvæmt þeim eiga
Sjúkra tryggingar Íslands að vera kaupandi
að allri heilbrigðisþjónustu. Lögin voru sett
árið 2008 en vinstri stjórnin stöðvaði fram­
kvæmd þeirra. Með framkvæmdinni verður
auðveldara að bera saman kostnað við ýmis
læknis­ og hjúkrunarstörf og þannig finna
hagkvæmustu lausnir. Jafnframt er talað um
að tengja saman rafræn sjúkragögn, en í því