Morgunblaðið - 20.02.2015, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. FEBRÚAR 2015
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Aldrei fyrr hafa jafnmargir fuglar
verið nýmerktir hér á landi og í
fyrra. Þá voru merktir 19.046 fugl-
ar af 79 tegundum. Þetta kemur
fram í yfirliti Náttúrufræðistofn-
unar Íslands um fuglamerkingar
2014. Af einstökum fuglategundum
var mest merkt af auðnutittlingum
eða 6.132 fuglar en það er fimm-
falt meira en fyrra met. Fyrra met
var 1.235 auðnutittlingar 2009.
Merkir merkingamenn
Virkir merkingamenn, sem
merktu einhvern fugl á árinu, voru
51 í fyrra. Tveir merkingamenn,
Óskar J. Sigurðsson, kenndur við
Stórhöfða, og Sigurður Ingvarsson
hættu fuglamerkingum í fyrra.
Óskar hóf að merkja fugla 1953 og
á þeim 62 árum sem hann var við
merkingar merkti hann um 93.000
fugla. Sigurður hóf merkingar
1989 og merkti alls 5.675 fugla.
Afkastamest við fuglamerkingar í
fyrra voru Sverrir Thorstensen,
með 3.555 merkta fugla, Fugla-
athugunarstöð Suðausturlands
með 2.861 fugl og Jón Magnússon
með 1.412 fugla.
Ný aldursmet fugla
Tvær súlur sem Ragnar Jónsson
læknir og fleiri merktu sem unga
20. ágúst 1982 í Eldey fundust
dauðar í fyrra. Önnur fannst dauð
í Skotlandi og var þá orðin 31 árs
og fimm mánaða. Hin drapst í neti
austur af Vestmannaeyjum og var
þá 32 ára og þriggja mánaða.
Fyrra aldursmet var 27 ár og átta
mánuðir. Elsta súla sem vitað er
um í Evrópu varð 37 ára og fimm
mánaða.
Merkt álft, sem setti aldursmet
2013, sást í Suður-Þingeyjarsýslu í
fyrravor í fullu fjöri. Hún var þá
a.m.k. 27 ára og hálfs árs. Það
gæti verið Evrópumet. Endur-
heimtur merktra fugla sýna m.a.
hvað þeir geta verið langförulir.
Langförulasti fuglinn sem endur-
heimtur var í fyrra var sanderla
sem sást við Akranes 26. maí s.l.
Hún hafði verið merkt haustið
2009 í Gana og var komin 6.788
km frá merkingarstaðnum.
Lesið var af merkjum nokkurra
sílamáfa í Vestur-Afríku í fyrra.
Sá sem flogið hafði lengst sást í
Máritaníu heila 4.926 km frá
Sandgerði þar sem hann var
merktur.
Spói sem var merktur í Árnes-
sýslu sást í þjóðgarði í Máritaníu
um 4.815 km frá merkingar-
staðnum. Þá var sandlóa, sem
hafði verið merkt í Flatey á
Breiðafirði, handsömuð í San
Fernando á Spáni og var þá 3.395
km frá merkingarstað.
Ljósmynd/Ragnar Jónsson
Eldey 1982 Trausti Tryggvason tók þátt í súlnamerkingunum í Eldey ásamt Ragnari Jónssyni o.fl. Súlur sem voru
merktar í leiðangrinum í Eldey fundust dauðar í fyrra og voru þá komnar vel yfir þrítugt.
Met í fuglamerkingum
 Aldrei fleiri fuglar merktir en í fyrra  Auðnutittlingur í efsta sæti  Aldraðar
súlur voru endurheimtar í Skotlandi og við Vestmannaeyjar  Langförulir fuglar
Morgunblaðið/Ómar Óskarsson
Auðnutittlingur Í fyrra voru merktir 6.132 auðnutittlingar hér á landi. Það
var fimmfalt meira en fyrra met sem sett var árið 2009.
Svokölluð dægurvilla gæti verið
vanmetin orsök umferðarslysa hér
á landi, að sögn Kristínar Sigurðar-
dóttur, læknis við Landspítalann
Grensási. Dægurvilla er almennt
skilgreind sem líkamleg og andleg
vanlíðan vegna mismunar á staðar-
tíma og hinnar náttúrulegu líkams-
klukku sem stillist af sólarljósi.
Í samtali við Morgunblaðið segir
Kristín dægurvillu vera landlæga á
Íslandi og líklega megi rekja hluta
umferðarslysa til hennar.
„Dægurvilla getur orsakað syfju
sem vitað er að er einn áhættuþátt-
anna þegar kemur að umferðar-
slysum. Fáar þjóðir sem ég þekki
fara jafnseint að sofa og við Íslend-
ingar og í raun er það ekki fyrr en
komið er til Spánar að þú finnur
fólk sem vakir jafnlengi og við. Þeir
taka hins vegar margir hina frægu
„siestu“ sem við tökum ekki hér á
landi,“ segir Kristín og bætir við:
„Misræmi milli sólar- og staðartíma
veldur því að lífklukkan gengur
ekki í takt við staðartíma. Kannski
er því komin enn ein ástæðan til að
leiðrétta klukkuna.“
Kristín bendir einnig á að notkun
svefn- og róandi lyfja hér á landi sé
mun meiri en í þeim löndum sem
við viljum bera okkur saman við.
„Til að mynda erum við hæst meðal
Norðurlandaþjóða hvað varðar
þessa neyslu.
Endurskinsmerki mikilvæg
Kristín hélt framsögu á umferð-
arþingi Samgöngustofu sem fór
fram í Hörpu í gær. Þar kom fram
að frá aldamótum hefur öllum teg-
undum slysa fækkað utan þeirra
þar sem gangandi vegfarendur
slasast. Hún segir nauðsynlegt fyrir
Íslendinga að auka notkun endur-
skinsmerkja á ný.
„Ég sé sífellt færri gangandi veg-
farendur með endurskinsmerki,
sem mér þykir vera slæm þróun.
Rannsóknir hér á landi hafa sýnt
fram á að tíðni slysanna eykst alltaf
yfir myrkustu mánuðina og endur-
skinsmerkin hafa fyrir löngu sann-
að gildi sitt,“ segir Kristín og bend-
ir á að það vanti fatnað fyrir full-
orðna með endurskinsmerkjum.
„Ég kalla eftir því að íslenskir fata-
framleiðendur fari að gefa fólki val
um að hafa endurskinsmerki á flík-
um sem það kaupir frá þeim. Við
erum að tala um líf og limi fólks og
því er til mikils að vinna.“ sh@mbl.is
Dægurvilla vanmetin
orsök umferðarslysa
Morgunblaðið/Kristinn
Umferðarþing Kristín Sigurðardóttir læknir hélt framsögu á umferðar-
þingi Samgöngustofu sem fram fór í Norðurljósasal Hörpu í gær.
 Íslendingar fara seint að sofa og nota meira af svefnlyfj-
um en aðrar þjóðir  Endurskinsmerki eru nauðsynleg
„Ég vildi fá að vita hvort þetta væri
með svipuðum hætti og í Hafnarfirði
og þess vegna lagði ég fram fyrir-
spurn í borgarráði,“ segir Halldór
Halldórsson, oddviti Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík. Í gær óskuðu
fulltrúar Sjálfstæðisflokksins eftir
upplýsingum um það hverjir hefðu
aðgang að upplýsingum um farsíma-
notkun kjörinna fulltrúa og starfs-
manna Reykjavíkurborgar og
hvernig farið væri með slíkar upp-
lýsingar.
Fékk bráðabirgðasvar
Nýverið sendu fulltrúar minni-
hlutans í Hafnarfirði Persónuvernd
kvörtun vegna þess að bæjaryfirvöld
hefðu óskað eftir og fengið lista yfir
símtöl kjörinna fulltrúa og skoðað
við rannsókn ákveðins máls.
Fyrirspurn Halldórs var lögð
fram í gær, og er
því ekki svars að
vænta fyrr en í
næstu viku. Hann
segir hins vegar
að bráðabirgða-
svar sem hann
fékk á fundinum í
gær hafi verið að
það sé vissulega
alltaf einhver aðili
hjá borginni sem
hafi aðgang að þessum upplýsingum.
Upp að vissu marki sé því hægt að
fylgjast með farsímanotkun hvers og
eins, til dæmis inni á „Mínum síðum“
eða á fyrirtækjasíðum símafyrirtæk-
isins. „Það er því hægt að fylgjast
með farsímanotkun kjörinna fulltrúa
og starfsmanna upp að vissu marki,
en hvar það mark liggur veit ég
ekki,“ segir Halldór.
„Einhver hefur
alltaf aðgang“
Halldór
Halldórsson
Morgunblaðið/Ómar
Reykjavík Fyrirspurn var lögð fram í gær, svars er að vænta í næstu viku.
 Hægt er að fylgjast með farsímanotkun
borgarfulltrúa upp að vissu marki
Hæstiréttur
staðfesti í gær
fimm mánaða
skilorðsbund-
inn fangels-
isdóm yfir
Jóni Garðari
Ögmundssyni.
Jón, sem var
framkvæmda-
stjóri Lystar
ehf., sem rak
veitingastaðinn McDonalds og síðar
Metro, stóð ekki skil á opinberum
gjöldum sem haldið var eftir af laun-
um starfsmanna skyndibitastað-
anna. Brotin áttu sér stað árin 2009
og 2010. Einnig var Jóni gert að
greiða 45 milljónir króna í sekt til
ríkissjóðs, sem er rúmlega tvöföld
upphæð vanskilanna, en þau voru
rúmlega 22 milljónir króna.
Fangelsi, ef hann greiðir ekki
Verði sú sekt ekki greidd innan
fjögurra vikna kemur til 12 mánaða
fangelsisvistar. Eignarhaldsfélagið
Lyst var rekstraraðili McDonalds á
Íslandi en árið 2009 var samstarfinu
slitið og félagið tók upp nafnið Metro
á veitingastaði sína. Jón Garðar var
stjórnarmaður og framkvæmda-
stjóri félagsins. Málið hófst í janúar
2011 þegar skattrannsóknarstjóri
kærði brotið til lögreglu og sætti það
þá rannsókn hennar. Í júní árið 2010
seldi Lyst reksturinn yfir í félagið
Líf og heilsa ehf. og var í kjölfarið
tekið til gjaldþrotaskipta en skipt-
unum lauk í mars 2013. Líf og heilsa
seldi svo reksturinn nýju félagi, M-
Veitingum ehf., í október 2012. Var
Líf og heilsa í kjölfarið úrskurðað
gjaldþrota í janúar 2013.
bmo@mbl.is
Fimm mán-
aða fang-
elsi fyrir
skattsvik
 Lyst ehf. greiddi
ekki opinber gjöld