Dagblaðið Vísir - DV - 10.08.2012, Side 10
10 Fréttir 10.–12. ágúst 2012 Helgarblað
Stjórnin Sem Stökk-
breytti Skattinum
S
kattar á einstaklinga og fyrir
tæki hafa hækkað um þriðjung
í stjórnartíð Samfylkingarinn
ar og Vinstri grænna. Þetta
kemur fram í gögnum þekk
ingarfyrirtækisins KPMG. Viðskipta
blaðið kallar þróunina Evrópumet
í skattahækkunum og Svana Helen
Björnsdóttir, formaður Samtaka at
vinnulífsins tekur í sama streng í að
sendri grein í Fréttablaðinu.
Þrátt fyrir skattahækkanir síðustu
ára hefur tekjuskattbyrði meirihluta
fjölskyldna hér á landi lækkað. Frá
þessu er greint í skýrslu Þjóðmála
stofnunar Háskóla Íslands sem gef
in var út í apríl á þessu ári. Viðskipta
ráð hefur bent á að fleiri en hundrað
skattbreytingar hafa verið gerðar á
síðustu fimm árum. Samt sem áður
eru skatttekjur ríkissjóðs nú lægra
hlutfall af vergri landsframleiðslu en
þær voru fyrir hrun.
Viðskiptaráð og Norðurlöndin
Hér á Íslandi var hlutfall skatta af
landsframleiðslu, að viðbættum lög
bundnum iðgjöldum til lífeyrissjóða,
það næst hæsta í heiminum árið
2007. Þetta bentu skattasérfræðingar
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins á í skýrslu
árið 2010. Aðeins í Danmörku var
skattbyrðin meiri en þar lagðist hún
í mun ríkari mæli á tekjuháar fjöl
skyldur en hér. Á þessum tíma var
meira að segja seilst dýpra í vasa há
tekjufólks í Bandaríkjunum en á Ís
landi. Tekjuhæsta 1 prósent heimila
vestanhafs greiddi að jafnaði rúm 30
prósent tekna sinna í skatta en sami
hópur á Íslandi þurfti aðeins að láta
13 prósent af hendi árið 2007.
Samkvæmt rannsóknum Stefáns
Ólafssonar, prófessors í félagsfræði,
og Arnalds Sölva Kristjánssonar hag
fræðings, jókst ójöfnuður mun meira
á Íslandi á tímum útrásarinnar en
annars staðar í Evrópu. Þá lækkaði
skattbyrði hátekjuhópa meðan skatt
byrði lágtekjuhópa jókst til muna.
Leiðirnar sem hér voru farnar voru
gjörólíkar þeim á hinum Norður
löndunum. Virðist annað gildismat
hafa ríkt hér á landi eins og kristall
ast í skýrslu Viðskiptaráðs Íslands frá
Viðskiptaþingi árið 2006. Þar er að
finna þessa yfirlýsingu: „Viðskipta
ráð leggur til að Ísland hætti að bera
sig saman við Norðurlöndin enda
stöndum við þeim framar á flestum
sviðum.“
Hægra megin við Bandaríkin
Jón Steinsson, hagfræðingur við Col
umbia háskólann í Bandaríkjunum
hefur vakið athygli á sérstöðu skatt
kerfisins sem Íslendingar bjuggu við
fyrir hrun. Í desember árið 2009 voru
skattbreytingar ríkisstjórnar Sam
fylkingarinnar og Vinstri grænna í
farvatninu. Þá skrifaði Jón Steinsson
grein í Fréttablaðið þar sem hann
hvatti til þess að skattaumhverfinu á
Íslandi yrði breytt og það aðlagað að
skattkerfum annarra vestrænna ríkja.
„Skattkerfið sem við Íslendingar
höfum búið við undanfarin ár hef
ur verið það hægrisinnaðasta af
skattkerfum allra efnaðra ríkja inn
an OECD,“ skrifaði hann og gekk svo
langt að fullyrða að íslenskt skattkerfi
hefði verið „langt til hægri við skatt
kerfi Bandaríkjanna.“ Í framhaldinu
hvatti hann til þess að verulegar úr
bætur yrðu gerðar á skattkerfinu en
varaði við því að hátekjuskattar væru
látnir ná yfir millistéttarfólk.
Róttækar breytingar
Farið var að ráðum Jóns að því leyti að
tekinn var upp þrepaskiptur skattur á
einstaklinga árið 2010. Honum hefur
verið breytt lítillega síðan en nú eru
viðmiðunartekjur fyrsta þreps 0–230
þúsund krónur. Á þær leggst 37,34
prósenta skattur. Annað þrep nær
upp að 704.366 krónum með 40,24
prósenta tekjuskatt. Hærri tekjur
falla undir þriðja þrep og af þeim er
heimtur 46,24 prósenta skattur.
Samkvæmt útreikningum Við
skiptaráðs nemur heildarhækkun
tekjuskatts hér á landi frá árinu 2007
9 prósentustigum. Meðal annarra
róttækra breytinga á skattkerfinu er
tvöföldun á fjármagnstekjuskatti og
erfðafjárskatti, en þar að auki hafa
flest gjöld hækkað til muna, sérstak
lega þó kolefnisgjöld, bensíngjöld og
tryggingagjald.
Háskattalöndin í norðri
Í lok ársins 2011 tók Viðskiptaráð Ís
lands saman yfirlit um breytingar á
skattkerfinu frá árinu 2007. Niður
staða ráðsins var sú að samkvæmt
fjárlögum hefðu orðið 110 til 120
skattabreytingar á árunum og flestar
fælu þær í sér skattahækkanir eða
álagningu nýrra skatta. Nú er svo
komið að Ísland er „háskattaland“
að mati Alþjóðagjaldeyrissjóðsins,
en hinar Norðurlandaþjóðirnar eru
í sama flokki.
Í gögnum KPMG eru aðeins
hæstu skattstigin á tekjur einstakl
inga og fyrirtækja borin saman.
Fram kemur að hæsta skattstig á Ís
landi hefur hækkað úr 35,7 prósent
um í 46,24 prósent. Í Noregi hef
ur hæsta skattstigið haldist óbreytt í
47,8 prósentum. Í Danmörku hefur
það lækkað úr 62,5 prósentum niður
í 55,38 prósent, en í Finnlandi og Sví
þjóð hefur lækkunin ekki verið jafn
mikið. Þar eru hæstu skattstigin nú
49 prósent og 56,6 prósent. Meðaltal
hæsta skattstigs í OECDríkjunum er
talsvert lægra en í háskattalöndum
norðursins, en það hefur hækkað úr
40,07 prósentum í 40,58 prósent.
Hæsti virðisaukaskattur í heimi
Í umfjöllun Viðskiptablaðsins um
skatta hækk an irnar á Íslandi er vitn
að í Alex ander Eðvardsson, sem
er annar af tveimur yfirmönnum
skatta og lögfræðisviðs KPMG.
Hann bendir á að vegna ólíkra lífeyr
issjóðakerfa á Íslandi og í Skandin
avíu þurfi að bæta fjórum pró
sentustigum við skattinn hér til að
samanburðurinn sé raunhæfur.
Þegar það er gert við hæsta skattstig
ið á Íslandi hækkar það upp í 50,24
prósent sem er litlu hærra en hæsta
skattstigið í Finnlandi.
Þrátt fyrir að skattbyrðin hafi
fyrst og fremst lagst á efri stéttirn
ar eftir hrun og skattbyrðin lækkað
hjá 60 prósentum fjölskyldna virð
ast hæstu tekjuhóparnir hér á landi
þurfa að borga mun lægri skatta en
í Danmörku og Svíþjóð. Jafnframt
eru fyrirtækjaskattar hér ennþá þeir
lægstu á Norðurlöndunum. Það
sama verður hins vegar ekki sagt
um virðisaukaskatt, en efra skatt
þrep hans er 25,5 prósent. Hvergi í
heiminum er rukkaður svo hár virð
isaukaskattur, en Danmörk, Svíþjóð
og Noregur fylgja fast á hæla okkar
með 25 prósenta virðisaukaskatt.
Ekki stendur til að hækka tekju
skatta og skatta á fyrirtæki í fjárlaga
frumvarpinu sem nú er í vinnslu.
Hins vegar eru uppi hugmyndir um
að hækka virðisaukaskatt á gistinæt
ur úr neðra þrepi í efra þrep, það
er úr 7 prósentum í 25,5 prósent.
Áformin hafa verið gagnrýnd harka
lega af Samtökum ferðaþjónustunn
ar sem hafa kallað hækkunina rot
högg fyrir greinina.
n Bjuggum við ójafnara kerfi en Bandaríkjamenn n Hæsti virðisaukaskattur í heimi
Jóhann Páll Jóhannsson
blaðamaður skrifar johannp@dv.is
Umdeilt tvíeyki
Ríkisstjórn Jóhönnu og
Steingríms hefur gjörbreytt
íslenska skattkerfinu.
„Þrátt fyrir að
skattbyrðin hafi
fyrst og fremst lagst
á efri stéttirnar eftir
hrun og tekjuskattbyrði
lækkað hjá 60 prósent-
um fjölskyldna virðast
hæstu tekjuhóparnir hér
á landi þurfa að borga
mun lægri skatta en í
Danmörku og Svíþjóð.
Lín Design Laugavegi 176 Sími 533 2220 www.lindesign.is
ÚTSÖLULOK
laugardag
25-60% afsláttur
opið 11-16