Húnavaka - 01.05.2011, Side 13

H Ú N A V A K A 11
manntalið 1703 en er alls óskyld Ólafi og Oddnýju. Sama ættin hefur því setið
jörðina að minnsta kosti frá þeim tíma eða rúmar þrjár aldir en ekki er vitað
um árin þar á undan. Þetta slitnaði þó í sundur um 26 ára skeið áður en Jón
og Þorbjörg giftust. Magnús, sonur þeirra, réðst svo í það stórvirki árið 1929
að byggja núverandi íbúðarhús á Sveinsstöðum en árið eftir skall kreppan á og
þá féll allt verðlag.
Þegar talað er um vandamál í dag þá eru þau smáræði á móti því sem var
á þessum tíma. Innkoman af búinu var frekar lítil en um þetta leyti voru
líklega um 100 kindur á Sveinsstöðum og auðvitað miklar skuldir eftir
framkvæmdina. Þessu var nú bjargað, annars vegar með kreppulánum sem
veitt voru á þessum tíma og hins vegar með því að afi fór að sækja mikið vinnu
utan heimilis og meðal annars flutti hann símastaura víða um sveitir. Pabbi
sagði mér að Jónsína amma mín hefði sagt við Magnús afa að nú skyldi hann
reyna að afla sem mestra peninga utan heimilis. Hún skyldi ásamt vinnuliði sjá
um búskapinn. Þetta gekk eftir enda hafa konurnar á Sveinsstöðum lengi verið
kjarnakonur.
Það þarf alltaf að hafa í huga í sambandi við ættliðaskipti á sveitabæ, ef vilji
er til þess að barn eða börn taki við af foreldrum, að unga fólkinu sé boðið að
taka við búinu þegar það hentar þeim. Það á ekki að bíða eftir að los komi á
foreldrana. Ef börnin sýna áhuga í þessa átt verður breytingin að vera á þeirra
forsendum en ekki að foreldrarnir búi eins lengi og þeir geta og segi þá við
börnin að nú sé komið að þeim. Þá er nefnilega alveg eins víst að boltinn hafi
rúllað framhjá af því hann var ekki gripinn þegar tækifærið gafst.
Líkan af gamla bænum á Sveinsstöðum stendur á vegghleðslu úr gamla bænum í garðinum
á Sveinsstöðum. Þorgils, sonur Magnúsar og Bjargar, gerði þetta líkan eftir ljósmyndum og
teikningum sem til voru af bænum. Vegghleðslan er úr aftasta bæjarhúsinu en núverandi
íbúðarhús er þar sem fremsta húsið var. Innfelld er gömul ljósmynd af bænum.