Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 2009, Side 31

Náttúrufræðingurinn - 2009, Side 31
115 Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags Heiti Name Tákn symbol Greining identification S.T. WRB 2006 Mójör Histosol H >20% C Histosol Histosol Svartjör Histic Andosol HA 12-20% C Aquand Andic/Vitric Histosol Votjör Gleyic Andosol GA <12% C; grámi og/e a dílar Aquand Gleyic Andosol Brúnjör Brown Andosol BA <12% C, urrt; > 6% allófan Cryand Silandic o.fl. Andosol Malarjör Cambic Vitrisol MV <1,5% C < 6% allófan Cryand Vitric Andosol/ Regosol/Leptosol Melajör Gravelly Vitrisol GV <1,5% C < 6% allófan, möl Cryand Vitric Andosol/ Regosol/Leptosol Sandjör Sandy Vitrisol SV Sandur < 1,5% C Cryand Vitric Andosol/ Arenosol/Leptosol Vikurjör Pumice Vitrisol PV Vikur > 2 mm Cryand Entisol Arenosol/Regosol Vitric Andosol Bergjör Leptosol L Klöpp/ur Entisol Leptosol Frerajör Cryosol C Sífreri Gelisol Cryosol uppfært lítillega nokkrum sinnum en það er eingöngu til á stafrænu formi og er prentað eftir þörfum. Það er aðgengilegt fyrir notendur á slóðinni www.lbhi.is/jarðvegs- stofa. Kortið er ennfremur hluti af jarðvegskorti Evrópu, sem uppfært er reglulega eftir því sem upplýs- ingar um jarðveg aukast og batna.43 Smækkuð útgáfa kortsins er sýnd á 6. mynd, en tilvitnun í kortið er að finna í heimildaskrá.1 Jarðvegsflokkar á Íslandi Hér verður gerð stutt grein fyrir hverjum jarðvegsflokki á jarðvegs- korti Ólafs Arnalds o.fl.1 Nánar hefur verið greint frá eiginleikum jarðvegsins á öðrum vettvangi, m.a. af Ólafi Arnalds2,36 og Ólafi Arnalds o.fl.,15 og liggja þau gögn til grund- vallar lýsingu hvers jarðvegsflokks fyrir sig. Flokkarnir eru tíundaðir í 1. töflu, ásamt helstu greiningar- einkennum og samsvörun við Soil Taxonomy og WRB. (1) Sortujörð (eldfjallajörð án glerjarðar) Brúnjörð (Brown Andosol) Brúnjörðin er mold gróins þurrlendis á Íslandi og telst til sortujarðar (sjá 3. mynd). Hún er dæmigerð eld- fjallajörð en þó afar mismunandi að eiginleikum, m.a. eftir því hvort áfok er mikið, eðli gjóskulaga o.fl. Þar sem hún er fjarri gosbeltunum hefur mikið af leir myndast við efnaveðrun og þar er einnig yfirleitt meira af lífrænum efnum (3–6% C), en gjóskan er ráðandi á gosbelt- unum og þar er mun minna af bæði leir og lífrænum efnum (1–3% C). Þar sem bæði ljós gjóskulög (og þá einkum Heklulög) og dökk skreyta jarðveginn er litur hans fjölbreyti- legur, en annars er brúni liturinn ráðandi (7. mynd). Til brúnjarðar telst einnig grunnur jarðvegur með gróðurhulu með A-lagi (dæmigerð yfirborðslög, sjá Ólaf Arnalds o.fl.15), sem hefur greiningareinkenni brúnjarðar enda þótt stutt sé niður á efni sem annars teldust til glerjarðar. Heitið móajörð25 hefur einnig verið notað um þessa jarðvegsgerð og hefur margt til síns ágætis. Það vísar þó til gróðurfars og það er ekki heppilegt, því heiti jarðvegsflokka ætti helst að miða við einkenni mold- arinnar sjálfrar. Því er það ekki notað í flokkunarkerfinu sem hér er lýst. 1. tafla. Jarðvegsflokkar, helstu greiningareinkenni þeirra og samsvarandi flokkar í Soil Taxonomy8 (S.T.) og WRB.7 Tákn jarðvegs- flokka miðast við alþjóðleg heiti flokka. Svartjörð, votjörð og brúnjörð teljast til eldfjallajarðar (Andosol), en melajörð, malarjörð, sandjörð og vikurjörð teljast til glerjarðar (Vitrisol), eins og endurspeglast í táknum jarðvegsflokkanna. – Table with the principal soil classes and corresponding terms of the Soil Taxonomy and the WRB. 78 3-4 LOKA.indd 115 11/3/09 8:33:01 AM

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.