Gripla - 20.12.2007, Qupperneq 136

GRIPLA134
FERILL
Akrabók (hér eftir = Ak) kom úr Ísrael. Ekki eru önnur dæmi kunn um að ís-
lenskt handrit hafi borist til Asíulanda. Austast var vitað um handrit Sturlungu
í Pétursborg í Rússlandi með hendi þekkts skrifara frá 18. öld, Péturs Jóns-
sonar í Svefneyjum.1 Þess vegna er eðlilegt að spurt sé um ferilinn, hvernig og
hvaðan barst handritið alla þessa leið? Eins og fyrr sagði var handritið skrifað
vestur á landi og á því eru ártölin 1743 og 1748. Sem betur fór settu eigendur
þess nafn sitt á það síðar og þar af leiðandi er nokkur meginatriði þekkt um
feril þess, þótt ekki sé eigendasagan öll kunn.
Á 76v stendur: „þessa Bók á eg undir skrifadur með Ríettu og hún er mer
heimilud af hennar Ríettum Eiganda Mr Jóni Sigurðs Syni Haurduboli þann
12 Júnj 1832 Testerar JGrímsson.“ Á Hörðubóli í Miðdölum í Dalasýslu bjó á
árunum 1830–34 Jón Grímsson (1804–1870), en árið 1835 fluttist Jón út á
Hellissand og bjó þar til æviloka.2 Árið 1909 hlotnaðist honum sá heiður, að á
prenti birtust eftir hann rímur af Stývarði og Gný. Jóni eru eignaðar fleiri
rímur, en þær hafa ekki komið fram.3 Í Landsbókasafni eru ljóðabréf eftir hann
í eftirtöldum handritum: Lbs 682 4to; Lbs 2133 4to; Lbs 2134 4to; Lbs 2291
4to; Lbs 2593 4to; Lbs 1403 8vo; Lbs 1405 8vo; Lbs 1855 8vo; Lbs 1883 8vo;
Lbs 2138 8vo; Lbs 3344 8vo; ÍB 29 8vo; ÍB 979 8vo. Líklegt er að Jón
Grímsson hafi ort fleira en ljóðabréf og rímur, þótt það sé ekki kunnugt nú.
Þótt nafnið Jón Sigurðsson sé mjög algengt er samt næstum víst, að hér sé átt
mann með því nafni, sem bjó árin 1832–33 í Blönduhlíð í Hörðudal í næsta
nágrenni við Hörðuból.4 Jón var ættaður úr Mýrasýslu og bjó þar síðar á ýms-
um stöðum lengst af í Tandraseli í Borgarhreppi. Hann var hreppstjóri í sinni
sveit og þingmaður Mýrasýslu 1851–1861. Hann var skáldmæltur og orti
rímur.5 Fellur allt vel saman, Jón Sigurðsson er úr nágrenni Árna Böðvars-
sonar, býr um tíma skammt frá Jóni Grímssyni, var skáldmæltur og hafði því
sannanlega áhuga á innihaldi handritsins. Á bl. 1v má lesa Melbúð 1837 og er
1 Árna saga biskups. Þorleifur Hauksson bjó til prentunar. Rv. 1972. s. l–li.
2 Jón Guðnason. Dalamenn. I. Rv. 1961. s. 107.
3 Finnur Sigmundsson. Rímnatal. II. Rv. 1966. s. 80–81. Þess má geta hér að þessar rímur eru
ortar út af ensku ævintýri, sem þýtt var á íslensku á 15. öld. Sex sinnum voru ortar rímur út af
sögunni og eru rímur Jóns Grímssonar þær einu, sem prentaðar hafa verið, sjá Miðaldaævin-
týri þýdd úr ensku. Einar G. Pétursson bjó til prentunar. Rv. 1976. s. x–xi.
4 Jón Guðnason. Dalamenn. I. Rv. 1961. s. 43–44.
5 Finnur Sigmundsson. Rímnatal. II. Rv. 1966. s. 95; Páll Eggert Ólason. Íslenzkar æviskrár.
III. Rv. 1950. s. 266.