Skáldskaparmál - 01.01.1990, Side 129

Góðar sögur eða vondar
127
tilfinningar sínar, í mesta lagi að hagl stykki af auga. Þetta var þeim meðvitað og
má víða sjá votta þess í sögunum. Þessa má sjá merki í Þórðar sögu því garp-
arnir tjá tilfinningar sínar einna helst í vísum. Þórður gerir það í fimmtu vísu
(2026) og Ásbjörn í þeirri tólftu (2040) en endranær segja þeir fátt um þrár sínar
og langanir.
Gott dæmi um bælinguna er þegar segir af Sigríði og Ásbirni. Þau sjást fyrst
við laug og þá segir Ásbjörn: „Þykir mér von að sjá kona mundi geta ástir af
mér“ (2015). Sigríður horfir á hann um hríð og er litverp þegar hún kemur heim
en segir ekki neitt. Skömmu síðan segir: „Aldrei gat Ásbjörn Sigríðar" (2015)
og heill vetur líður þar til hann biður Skeggja að biðja hennar fyrir sína hönd
(2016).
Þórður gerir sér heldur ekki títt um Ólöfu fyrr en Þórhallur er dauður. Þá er
hann raunar ekki seinn á sér að bera víurnar í hana (2037).
Lífsskoðanir
Helstu dyggðir eru líkamleg hreysti og vígfimi eins og glöggt kemur fram í
öllum vopnabarningnum. Hlutur hugleysingja og bleyðimanna er lítill. Menn
taka forfeðurna sér til fyrirmyndar og vilja jafnast á við fremstu menn: „En með
því að margir göfgir menn hafa sér þetta látið nægja, að byggja ísland, þá má
vera að slíkt nokkuð liggi fyrir“ (2010).
Mikið ber á kappsemi og metnaði. Af litlu tilefni rís þykkja með Þórði og
Skeggja (2011). Ásbjörn (2015) og Ormur (2020) þykjast jafnir Þórði að hreysti.
Vinátta er mikils metin, samanber Þórð og Eið („Þá muntu mér best gefast
er mér liggur mest á“ 2023), Þórð og Eyvind („Eyvindur fór með Þórði... því
að hann vildi eigi við Þórð skilja meðan hann var eigi sáttur um vígaferli sín“
2037). Indriði og Sörli sýna Þórði drengskap (2028-29 og 2042-43).
Hlutur sáttamannsins, Eiðs, er góður. Hann segir: „Gott væri ef eg mætti
nokkuð gott að vinna í millum ykkar“ (2014) og hann er „... jafnan mikils
virður" (2043).
Alloft kemur fyrir orðalag sem vísar til forlaga: „Verður það sem má“ (2021)
og „Þórður kvað það fram koma um sinn hag sem lagið yrði“ (2025), sbr. einnig
klisjuna „... verða einhvers auðið.“ í Þórðar sögu verðaþetta raunar innihalds-
lítil orðatiltæki því þeim fylgir enginn örlagaþungi.
Einmitt þessi vöntun á örlagaþunga veldur því að sagan er hvergi sérlega
grípandi. Efniviðurinn er í sjálfu sér kjörinn í tragedíu: Eiður sonur Skeggja
vingast við Þórð andstæðing föður síns. Ásbjörn verður að berjast við bróður
konunnar sem hann ann vegna hefndarskyldunnar og Sigríður þarf að horfa
upp á bróður sinn berjast við mann sem henni líst vel á. Kona sem Þórður
leggur hug á er gift öðrum manni. Þegar svona er í pottinn búið mætti búast við
miklum sálarkvölum og andlegum átökum. I efnishungri okkar tíma væru
þjálfaðir höfundar ekki í vandræðum með að vinna úr jafn dramatísku efni. En