Skírnir - 01.01.1946, Page 165
Trausti Einarsson
Afstaða láðs og lagar
á síðustn árþúsundum
I.
Tæpur aldarhelmingur mun nú liðinn síðan þeirrar
skoðunar varð fyrst vart, að suðvesturhíuti íslands væri
að síga, miðað við meðalstöðu sjávar. Brynjúlfur Jónsson
frá Minna-Núpi vakti máls á þessu í Árbók Fornleifafé-
lagsins 1905 og virðist hafa orðið fyrstur manna til þess,
en seinna tóku ýmsir í sama strenginn.
Brynjúlfur kveður svo sterkt að orði, að hann segir, að
það geti ekki verið neitt vafamál, að milli Þjórsár og Ölf-
usár og á Suðurnesjum og víðar hafi landið sigið niður
og lækkað frá því, sem áður var, og á hann þá við, að þetta
hafi orðið frá því sögur hófust.
Guðmundur G. Bárðarson komst á sömu skoðun, og
minnir mig, að hann hafi opinberlega varað við þeirri
hættu, sem miðhluta Reykjavíkur stafaði af almennu land-
sigi. Slíkt hið sama gerðu tveir náttúrufræðingar aðrir í
útvarpserindum fyrir nokkrum árum, þeir Pálmi Hannes-
son og Guðmundur Kjartansson.
Rökunum, sem þessár skoðanir hvíla á, má skipta í
tvennt. Annars vegar felast þau í fjörumónum, þ. e. mó-
lögum, er fram koma niðri við fjörumark og færast í kaf
á flóði. Þessi lega mósins gefur bendingu um það, að land-
ið hafi sigið, eða sjór risið, frá því mórinn varð til — ef
gert er ráð fyrir, að mórinn hafi myndazt yfir sjávar-
máli, eins og fljótt á litið virðist liggja næst að ætla.
Guðmundur G. Bárðarson virðist hafa talið þá ályktun
óhjákvæmilega, að Suðvesturland hafi sigið um eigi minna
11*