Skírnir - 01.01.1948, Side 34

32
Einar Ól. Sveinsson
Skímir
Ari. Teitr, sonr ísleifs byskups, var með Halli í Haukadal
at fóstri ok bjó þar síðan. Hann lærði Ara prest, ok marga
frœði sagði hann honum, þá er Ari ritaði síðan. Ari nam
ok marga frœði at Þuríði, dóttur Snorra goða; hon var
spök at viti. Hon munði Snorra, föður sinn, en hann var
þá nær hálffertþgr, er kristni kom á ísland, en andaðisk
einum vetri eptir fall Óláfs konungs ins helga. Því var eigi
undarligt, at Ari væri sannfróðr at fornum tíðendum,
bæði hér ok útan lands, at hann hafði numit at gömlum
mönnum ok vitrum, en var sjálfr námgjarn ok minnigr."
Snorri er hér í formálanum að ræða um sagnakönnun,
og því er honum mikið í mun að setja sér og lesandan-
um fyrir hugskotssjónir heimildir Ara og gæði þeirra.
Þess vegna láist honum að geta þess, hvað af Ara varð,
eftir að Teitur ísleifsson hafði lært hann til prests og Ari
hafði farið frá Haukadal. En þetta vildum vér gjarna
vita. Hér skilur Snorri eftir eyðu, sem engin önnur heim-
ild fyllir; aðeins er vitað um dánarár og dánardag. Víða
er þess getið, að Ari hafi verið prestvígður, og skal ég þar
aðeins vitna til Kristnisögu, sem hefur um það merka frá-
sögn, þó að stutt sé: „Gizurr byskup friðaði svá vel landit,
at þá urðu engar stórdeilur með höfðingjum, en vápna-
burðr lagðisk mjök niðr. Þá váru flestir virðingamenn
lærðir ok vígðir til presta, þó at höfðingjar væri, svá sem
var Hallr Teitsson í Haukadal ok Sæmundr inn fróði,
Magnús Þórðarson í Reykjaholti, Símun Jörundarson í
Bœi, Guðmundr son Brands í Hjarðarholti, Ari inn fróði,
Ingimundr Einarsson á Hólum; Ketill norðr Þorsteinsson
á Möðruvöllum, ok Ketill Guðmundarson, Jón prestr Þor-
varðsson, ok margir aðrir, þó[tt] ei[gi] sé ritaðir.“ Nú
er líklegast, að Sturla Þórðarson hafi ritað Kristnisögu,
og það, sem hann segir frá Ara fróða, verður að taka trú-
anlegt; Þórður faðir hans var, svo sem kunnugt er, tengda-
sonur Ara sterka á Staðarstað, Þorgils sonar prests Ara
sonar hins fróða, og tók Þórður arf eftir Ara sterka. Nú
segir Kristnisaga hér skýrum orðum, að Ari hafi verið
höfðingi, þ. e. átt goðorð eða í goðorði. Þetta, og hitt, að