Skírnir - 01.01.1951, Blaðsíða 243

Skírnir
Ritfregnir
235
miður, hvað fyrra leikrit Helgafells snertir, hina vönduðu útgáfu Jóns
Helgasonar prófessors á þýðingu Rasmusar Rasks á Jean de France eftir
Holberg. Jóhannes von Háksen, leikrit í fimm þáttum, heitir verkið nú,
er Jón Helgason hefur lokið ófullgerðri þýðingu Rasks og húið til prent-
unar. Áður hafði hann gefið út þýðingarpart Rasks (Levin & Munksgaard,
Khöfn 1934), og það var mikils virði út af fyrir sig, en nú hefur hann
gert betur, lokið þýðingunni, svo að ekki hattar fyrir, og þar með gefið
íslenzku leiksviði kostulegan gamanleik og eitt hið eftirsóknarverðasta við-
fangsefni. Þessi staðfærða Holbergs-þýðing Rasks og Jóns Helgasonar skip-
ar sæti sitt með sóma við hlið Vefarans með tólfkóngaviti og annarra mætra
tilrauna til þess að „þjóðnýta“ Holberg. Þjóðleikhúsið ætti að sýna þennan
þríblessaða gamanleik, óður en langt um liður, svo góðir eru að honum
nautarnir.
Annað leikrit Helgafells í svipaðri útgáfu var Vötn á himni eftir Brim-
ar Orms, leikrit í fjórum þáttum, xx atriðum, — var, því að höfundur,
hygginn maður, eyðilagði upplagið utan nokkur eintök, sem heppnir áskrif-
endur fengu. Ekki er öllum gefin slík hlédrægni, og er leikritsins aðeins
getið hér, svo að allt sé til tínt.
Þorbjörg Ámadóttir heitir stúlka, sem hefur fundið hjá sér hvöt og þrá
til að tileinka Bárðdælingum Draum smalastúlkunnar, en Bókaútgáfan
Norðri gaf út í sérlega smekklegu kveri, unnu í prentverki Odds Björns-
sonar h.f. 1951. Því miður verður ekki tekið á þessu leikriti sem slíku,
þetta er smásaga, draugasaga, draumur, hvað sem er — bara ekki leikrit,
þó að allt sé í samtölum, en allir þræðir rakna upp í ljóðrænu og tilfinn-
ingasemi. 1 sannleika ungt verk, en kannske lærir höfundur að skrifa
leikrit með tímanum.
Það er ekkert við því að segja, þó að ungt fólk og byrjendur missjái
sig á hinu dramatíska formi, hitt er alvarlegra, þegar reyndir rithöfundar
villa mönnum sýn með þvi að rangnefna verk sín. Halldór Stefánsson sendi
frá sér bók á forlagi Heimskringlu, Sögur og smáleikrit. Það stendur
þarna, svo sannarlega, smáleikrit, og alveg umbúðalaust leikrit á titil-
siðu framan við þann kafla bókarinnar, sem hér er til umræðu. Hall-
dór er snjall smásagnahöfundur, það vil ég með engu móti af honum hafa,
en einhvem veginn hafa þessi samtalsslitur orðið afgangs hjá honum, ekki
kristallazt í því formi, sem þeim var eiginlegast, smásögunni, en hvers
vegna í ósköpunum að velja þessum þáttum leikritsnafnið? Það er eins og
þegar menn skrifa allan skrattann á reikning ljóða í óbundnu máli, og
læt ég það samt vera hjá hinu, þvi að leikrit eru enn svo óburðug norður
hér, að það er ekki fallega gert að rugla menn i ríminu. Dæmi: Fyrsta
„leikrit", Arfur, 5 prentsíður, þegar fyrirsögn, persónulýsing og leiksviðs-
lýsing er dregið frá; af þessu er hartnær ein síða eintal, hálfönnur eintal
og upplesið bréf, afgangur samtal móður og sonar, sem lciðir í ljós, að
hann er peningaþurfi, en hún geymir 20 þús. króna arf í kommóðuskúff-
unni og vill ekki láta hann fá peninga. öll tilboð um að ávaxta pening-