Skólavarðan - 01.09.2001, Blaðsíða 14

víkur og ÍTR. Í sumar bættist Félagsþjónusta Reykjavíkur í hópinn
en Miðstöð nýbúa féll út.
Heimasíðan: grunnskolar.is
Þar er meðal annars að finna stefnu í málefnum barna með ann-
að móðurmál en íslensku í grunnskólum Reykjavíkur. Brátt verður
þar einnig að finna stefnu annarra stofnana Reykjavíkurborgar,
lista yfir hentugt námsefni, forrit, námspil og fleira sem nýtist í
kennslu í íslensku sem öðru tungumáli og verður vonandi til þess
að auðvelda skipulag kennslunnar. Ætlunin er að birta þar nokkur
erindi og greinar sem vekja fólk mögulega til umhugsunar um
þennan málaflokk. Auk þess er vert að benda á heimasíðu Hjalla-
skóla, Nýbúann, sem flestum er að góðu kunn.
Að lokum - hugleiðing
Ef til vill má segja að nýbúafræðslan sé að slíta barnsskónum.
Vissulega hefur verið hugsað vel um ungann. Nú er hann að komast
á gelgjuskeiðið og ekki hægt að hafa yfirsýn yfir ferðir hans. Merkja
má umbrotatíma, umræðan ber þess vitni og sjálfsmyndin er
óstöðug, þannig verður það um árabil en þroskaárin eru í augsýn.
Friðbjörg Ingimarsdóttir
Höfundur er kennsluráðgjafi í nýbúafræðslu í Reykjavík og
sat í stefnumótunarnefnd Reykjavíkurborgar um málefni
útlendinga, búsettra í Reykjavík, og í stefnumótunarhópi
Fræðslumiðstöðvar Reykjavíkur.
Námskeið í kennslu
nemenda með annað
móðurmál en íslensku
Dagana 15., 16. og 17. ágúst var námskeiðið Kennsla
nemenda með annað móðurmál en íslensku haldið í
Austurbæjarskóla á vegum Fræðslumiðstöðvar
Reykjavíkur og sóttu það tuttugu og fimm kennarar.
Markmiðið var að kynna fjölbreytta kennsluhætti í
kennslu nemenda með annað móðurmál en íslensku
til að auðvelda kennurum að koma til móts við mis-
munandi námsaðferðir (learning styles) nemenda.
Fjórir reyndir kennarar voru fengnir til að halda fyrirlestra auk
kennsluráðgjafa í nýbúafræðslu sem skipulögðu námskeiðið. Mark-
hópur námskeiðsins var bekkjarkennarar og kennarar nemenda
með annað móðurmál en íslensku. Tekið var fram í bæklingnum
Námskeið fyrir grunnskólakennara 2001 að kennarar af öllu landinu
hefðu jafnan rétt til þátttöku. Umsjón með námskeiðinu höfðu
Hulda Karen Daníelsdóttir og Friðbjörg Ingimarsdóttir kennslu-
ráðgjafar í nýbúafræðslu. Námskeiðið var 20 kennslustundir.
Í lok apríl var talið að ekkert yrði af námskeiðinu og það félli
niður vegna ónógrar þátttöku, en slík urðu örlög margra nám-
skeiða sem halda átti fyrir kennara í sumar sem leið. Kennsluráð-
gjafar í nýbúafræðslu brugðu þá á það ráð að hafa netsamband við
kennara og kynna námskeiðið. Árangurinn lét ekki á sér standa,
brátt varð fullt og þó nokkrir á biðlista. Af þeim tuttugu og fimm
kennurum sem sóttu námskeiðið kenna fimmtán í skólum utan
Reykjavíkur.
Á fyrsta degi kynnti Hulda Karen Daníelsdóttir, kennsluráðgjafi
í nýbúafræðslu, áherslur og markmið námskeiðsins, benti kennur-
um á að nýta sér það málumhverfi sem við búum í og að hægt væri
að nálgast markmið námskrár í kennslu námsgreinarinnar Íslenska
sem annað tungumál á marga vegu, oftar en ekki með óhefðbundn-
um aðferðum. Kennarar væru ekki aðeins að kenna þessum nem-
endum annað tungumál heldur líka að læra á nýju máli. Hún hvatti
kennara til að miðla af því sem þeir lærðu á námskeiðinu til sam-
kennara sinna og jafnvel mynda skólateymi kennara sem koma að
þessari kennslu.
Að nota reynslu nemenda í kennslunni
Hulda Karen Daníelsdóttir fjallaði um leikræna tjáningu í
kennslu nemenda með annað móðurmál en íslensku. Hún lagði ríka
áherslu á að það sem kennt væri tengdist reynsluheimi nemenda og
að kennarar gerðu þá meðvitaða um leiðir (strategíur) sem gætu
komið þeim að notum við námið. Hulda Karen lét kennara fara í
gegnum nokkur ferli leikrænnar tjáningar, bæði til þess að þeir
gerðu sér betur grein fyrir því sem nemendur þurfa að ganga í
gegnum og einnig til að flýta fyrir kynnum og samkennd hjá þátt-
takendum á námskeiðinu. Upphitun, traustsæfingar, hlutverkaleik-
ur, spuni o.fl. voru kynnt og tengd verkefnum ætluðum nemendum.
Anna Guðrún Júlíusdóttir, móttökustjóri móttökudeildar Breið-
holtsskóla, byrjaði sinn fyrirlestur á að skilgreina og segja frá
menningarsjokki en yfirleitt eru stig þess talin fimm. Hún fjallaði
um tvö fyrstu stigin því að nemendur í móttökudeild fara í gegnum
þau árið sem þeir eru þar í aðlögun. Anna Guðrún sagðist ætla að
setja skilgreiningu á þessum fimm stigum inn á nýbúavef Breið-
holtsskóla. Hún lýsti einnig fyrsta móttökudeildarári Breiðholts-
skóla (2000-2001) og benti á mikilvægi þess að kennarar barna
með annað móðurmál en íslensku kynntu sér mál og menningu
þeirra og notuðu myndir frá heimalöndum þeirra í kennslu. Að
lokum sagði hún að um miðbik vorannar hefðu kennarar við deild-
ina komist að þeirri niðurstöðu að þeir þyrftu að finna árangurs-
ríka og hvetjandi kennsluaðferð sem tæki mið af félagslegum,
menningarlegum og námslegum bakgrunni nemenda og gerði ráð
Nýbúafræðsla / Námskeið
16
Hulda Karen Daníelsdóttir, annar umsjónamaður námskeiðsins.
„Kennsla nemenda með annað móðurmál en íslensku.“