Skólavarðan - 15.01.2001, Blaðsíða 13

Skólaþróun
15
þróun að sögn Hildar. „Það má leiða líkur
að því að lág laun hafi haldið framleiðni
niðri. Það er auðveldara að ráða einn í við-
bót þegar launin eru lág en góð laun verka
sem hvati á að leita heillavænlegri leiða til
framleiðniaukningar. Íslenskt samfélag er
hugsanlega komið í fræðilegt hámark í
vinnuframlagi. Við getum ekki stuðlað að
auknum hagvexti með því að ráða fleiri eða
vinna lengur vegna þess að vinnuaflið er
ekki fyrir hendi.“
Ekki mannúð til handa einum hópi
Umræða um atvinnulífið tekur sífelldum
breytingum en hefur undanfarin ár meðal
annars verið sett í jafnréttissamhengi og
talað hefur verið um að atvinnulífið þurfi
að koma til móts við þarfir kvenna. „Svo
var farið að tala um að taka þyrfti tillit til
foreldra ungra barna og gera störfin
fjölskylduvæn en þá spurðu þeir sem
tilheyrðu ekki þessum hópum, hvað
með okkur? Í verkefninu er lögð
áhersla á að gera þörfum allra jafnhátt
undir höfði. Sveigjanleg vinnutilhögun
verkar í báðar áttir og gagnast bæði
fyrirtækinu og starfsmönnunum.
Fólk hefur áhuga á sveigjanleika af
mismunandi hvötum, það vill geta
sinnt fjölskyldunni í meira mæli,
enda oft talað um samlokukynslóð-
ina sem ber á sama tíma ábyrgð á
ungum börnum og öldruðum for-
eldrum. Aðrir vilja til dæmis geta
sinnt símenntun. Hugmyndafræð-
in að baki þessu verkefni er ekki
mannúðarstefna fyrir einn tiltek-
inn hóp heldur að allir græði.
Kennarastéttin er ein elsta stéttin sem
skipulagði sig,“ segir Hildur, „enda þættir í
kjarasamningaumhverfi hennar mjög gaml-
ir. Ofan á þann grunn hefur síðan verið
bætt alls konar sérákvæðum. Þeirri skoðun
er haldið á lofti að losa þurfi um ýmsa hluti
í skólastarfi, auka teymisvinnu, sérverkefni
ýmiss konar og stjórnun. Við sjáum þessi
viðhorf endurspeglast í nýjum kjarasamn-
ingum framhaldsskóla og grunnskóla. Þetta
er hins vegar eldfim umræða og mér finnst
mjög áhugavert að framhaldsskóli skuli taka
þátt í þessu verkefni. Fagleg starfsmanna-
stjórnun er ung á Íslandi og fáir til að bjóða
ráðgjöf í innleiðingarferli af þessu tæi. Með
verkefninu býðst þannig ráðgjöf og mér
finnst ekki ólíklegt að Fjölbrautaskólinn við
Ármúla eigi eftir að miðla af brautryðjanda-
starfi sínu til annarra skóla, þótt auðvitað sé
of snemmt að segja til um það,“ segir Hild-
ur að lokum.
Sótti um í bríaríi
Þegar rætt var við Sölva Sveinsson, skóla-
meistara Fjölbrautaskólans við Ármúla, var
verkfall framhaldsskólakennara enn yfir-
standandi og þátttaka í verkefninu Hinu
gullna jafnvægi tæpast hafin. Sölvi tók því
hins vegar vel að segja frá hvað hann væri
að hugsa með þátttökunni.
„Mér fannst þetta gráupplagt þegar ég
frétti af því og sótti um í bríaríi einn morg-
uninn,“ segir Sölvi og brosir. „Verkefnið
Hið gullna jafnvægi miðar að því að auka á-
nægju í starfi og skapa sveigjanleika í
vinnutíma sem á vel heima með fartölvu-
væðingunni sem við hér í skólanum höfum
ekki farið varhluta af, enda er skólinn einn
af þróunarskólunum í upplýsingatækni, eða
UT- skólunum svokölluðu.“
Sölvi segir að eftir því sem nemendum
með fartölvur fjölgi aukist möguleikar á
sveigjanleika í starfi fyrir kennara. „Þegar
menn ná tökum á tækninni breytist allt
vinnulag. Múrarnir sem kennslustofan er
taka að hrynja. Kennarar losna við þá ríg-
bindingu sem felst í að eiga að mæta frískir
klukkan átta á hverjum morgni og vera í
skólanum allan daginn. Þetta snýst um
færni og þegar fólk er búið að tileinka sér
hana opnast ýmsir möguleikar, til dæmis að
kenna annan tímann í faginu í kennslustof-
unni og hinn heima með aðstoð tölvunnar.“
Af um 800 nemendum í skólanum eru
130 með fartölvu. „Fartölvuvæðingin byrj-
aði í haust en af 136 nýnemum sem hófu þá
nám í dagskólanum er 71 með fartölvu,“
segir Sölvi. „Þetta er 1984 árgangurinn og
ég reikna með að hjá næsta árgangi verði
hlutfallið komið upp í 60-65%, jafnvel
meira. Í Heilbrigðisskólanum eru 250-300
nemendur, þetta er starfsnám og nemendur
eru fullorðið fólk sem á iðulega erfitt með
að mæta fyrst á morgnana og eftir klukkan
tvö á daginn vegna barna. Farkennsla
myndi því henta þessum hópi mjög vel, auk
þess sem það er gjöfult að kenna fullorðn-
um á þennan hátt. Þeir setjast við tölvuna
til þess að læra en ekki leika sér.“
Sölvi segir krakkana í skólanum einnig
mjög duglega að nota tölvuna í náminu og
á margvíslegan hátt. „Stelpurnar eru ekki
eftirbátar strákanna og duglegri ef eitthvað
er. Krakkarnir nota tölvuna sem glósuvél,
til þess að vinna verkefni og skila og auk
þess er heilmikið námsefni á netinu, til
dæmis allt námsefni í tölvufræði, mikið í
stærðfræði og allar glærur í íslensku. Tölv-
an er einnig notuð mikið til samskipta,
kennarar senda verkefni rafrænt og tölvu-
póstur er orðinn stór þáttur í starfinu. Loks
er tölvan auðvitað notuð sem leiktæki.“
Fellur eins og flís við rass að
verkefninu
Sölvi hefur kennt frá árinu 1970 en tók
við starfi aðstoðarskólameistara í FÁ árið
1987. Hann er búinn að gegna starfi skóla-
meistara í fjögur ár og segir unnt að nálgast
starfið úr mörgum áttum. „Mér finnst best
að vera í lifandi tengslum við jafnt kennara
sem nemendur,“ segir hann. „Kennsla og
stjórnun eru hvort tveggja mjög skemmti-
leg störf en gerólík. Það sem þau eiga sam-
eiginlegt er umgengni við
ungt fólk og líflega sam-
starfsmenn. Síðan ég tók við
skólameistarastarfinu hefur
margt breyst. Sjálfstæði skóla
eykst jafnt og þétt og sífellt
fleiri þættir rekstrarins eru á-
kveðnir hér innan dyra. Þetta
er mjög gott en tryggja þarf
að skólinn fái fé til þessara
verkefna, á því hefur verið
mikill brestur.“
Að sögn Sölva stendur ekki
til að þvinga kennara til að nýta sér tæknina
í þágu fjarkennslu. „Ég vil hins vegar gjarn-
an að vorið 2002 verði sem allra flestir
áfangar orðnir blanda af staðbundnu námi
og dreifikennslu. Með því að nýta mögu-
leika á þessu sviði vinnst margt. Nemend-
um, einkum þeim eldri, er gert kleift að
nýta tíma sinn betur. Betri nýting fæst á
skólahúsnæði, sem veitir ekki af í okkar til-
felli, enda er þessi skóli og Kvennaskólinn
minnstu framhaldsskólar á landinu í fer-
metrum talið á nemanda. Aðgangur að
kennsluefni verður greiðari. Kennarar losna
að hluta undan ægivaldi stundaskrárinnar
sem er harður húsbóndi. Ekki er nokkur
vafi á að ánægja í einkalífi og starfi eykst
með því að menn verði sjálfráðari um hvar
þeir stunda vinnu sína, hvort það er heima í
stofu eða í kennslustofunni. Upplýsinga-
tæknin fellur því eins og flís við rass að
átaksverkefninu sem hentar okkar vinnustað
mjög vel. Ég hefði átt von á að fleiri skólar
sæktu um þátttöku, enda í anda þess sem er
að gerjast í kennarastéttinni varðandi vænt-
ingar til starfsins,“ segir Sölvi að lokum.