Morgunblaðið - 03.11.2016, Blaðsíða 10

10 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. NÓVEMBER 2016FRÉTTIR
Smiðjuvegi 4C | 200 Kópavogur | Sími 587 2202 | hagblikk@hagblikk.is | hagblikk.is
HAGBLIKK
Álþakrennur
& niðurföll
Þakrennurnar eru frá GRÖVIK VERK í Noregi
Þær eru einfaldar í uppsetningu
HAGBLIKK
Ryðga ekki
Brotna ekki
Litir á lager:
Svart, hvítt, ólitað, rautt
silfurgrátt og dökkgrátt
©The Financial Times Limited 2014. Öll réttindi áskilin. Ekki til endurdreifingar, afritunar eða endurritunar með neinum hætti. Öll ábyrgð á þýðingum er Morgunblaðsins og mun Financial Times ekki gangast við ábyrgð á þeim.
Af síðum
Á klukkustundunum eftir að breskir
kjósendur höfðu ákveðið að ganga úr
ESB skapaðist tómarúm þar sem
stjórnmálamenn hefðu átt að ganga
fram fyrir skjöldu. David Cameron
sagði af sér sem forsætisráðherra.
Þeir sem þóttu líklegir til að verða
arftakar hans héldu sig í skuggunum
á meðan þeir mátu stöðuna. Sigur-
reifir útgöngusinnar frumsýndu sinn
óræða svip sem þeir hafa haldið síð-
an. Ekkert heyrðist frá fjármála-
ráðherranum George Osborne.
Meira að segja fulltrúi Bretlands í
framkvæmdastjórn ESB byrjaði að
undirbúa afsögn sína.
Í þessu dimma og drungalega
tómarúmi birtist Mark Carney með
ræðupúltið að vopni og barítónrödd
sem helst minnti á Morgan Freeman
í hlutverki hughreystandi Banda-
ríkjaforseta í stórslysamynd. Banka-
stjóri Englandsbanka tilkynnti að
250 milljarðar punda yrðu til taks
fyrir fjármálastofnanir á meðan þær
löguðu sig að „viðburðum dagsins“.
Það kallar á töluverða leikni að
reyna að gera lítið úr stóráfalli og
grípa í sömu andrá til umfangsmik-
illa viðbragðsaðgerða.
Þegar gagnrýnendur ESB saka
Carney um að hafa stigið inn á hið
pólitíska svið, þá hafa þeir nokkuð til
síns máls. Því það var hann sem
greip til þeirra brýnu aðgerða sem
þörf var á svo að koma mætti á stöð-
ugleika í landinu – eitthvað sem
stjórnmálamenn eiga að hafa vit á að
gera sjálfir. Fyrir þetta uppsker
hann gagnrýni frá mönnum á borð
við Daniel Hannan og Michael Gove;
íhaldsmönnum af rómantísku sort-
inni sem kann að vanta þá faglegu
hagfræðiþekkingu sem seðlabanka-
stjórinn býr yfir, en eru samt alltaf
reiðubúnir að róa markaðinn með
nokkrum hlutdrægum orðum í
bundnu máli eða óljósum tilvitn-
unum í káputextann á Leiðinni til
ánauðar.
Hverjir verða næstir?
Ef spár Englandsbanka um efna-
hagsvöxt á fyrsta ársfjórðunginum
eftir Brexit-atkvæðagreiðsluna
reynast hafa verið rangar (ólíkt
spám bankans um að sterlings-
pundið myndi veikjast, „hugsanlega
skarplega“), þá væri það að hluta til
því að þakka hvernig bankinn brást
við. Carney hefur varið sumrinu í að
slökkva elda sem aðrir kveiktu. Á
sama tíma sveik Gove vin sinn Boris
Johnson í baráttunni um leiðtoga-
sæti Íhaldsflokksins. Hver hefur sitt
lag á að þjóna fósturjörðinni.
Það sem gerir árásirnar á Carney
svona óhugnanlegar er ekki að þær
myndu leiða til þess að hann segði af
sér í bræði. Sagt hefur verið að hon-
um hafi hugnast að gegna starfinu
áfram til 2021. Jafnvel þótt hann
myndi kjósa að framlengja ekki
skipunartíma sinn árið 2018 þá
myndi það flokkast sem frekar öguð
brottför. Nei – það sem veldur
áhyggjum er hvað árásirnar segja
um það sem koma skal. Carney er
bara sá fyrsti til að fá yfir sig þessa
plágu, fyrsta fórnarlamb „réttlætis
sigurvegarans“ sem mun halda
áfram að breiðast út á meðal fleiri
opinberra starfsmanna sem voru
ekki samvinnuþýðir í aðdraganda
þjóðaratkvæðagreiðslunnar, eða
sem gætu hentað sem blórabögglar
ef hlutirnir þróast ekki á réttan veg.
Þunginn á fjármálaráðherra
Við ættum að hafa áhyggjur af
framtíð Philip Hammond, svo að eitt
nafn sé nefnt. Því meira sem fjár-
málaráðherrann fjasar um harða út-
göngu Bretlands úr innri markaði
ESB, því fjandsamlegri verða fyrir-
sagnir fjölmiðla í hans garð. Því
minna sem hann daðrar við þann
möguleika að slaka á peningastefn-
unni, sem útgöngusinnar gáfu í skyn
að mætti eiga von á, því harkalegri
gagnrýni þarf hann að sitja undir úr
öllum áttum. Allir fjármálaráðherrar
þurfa að geta neitað óskum kollega
sinna um meiri peninga, rétt eins og
sá sem vinnur í lottóinu þarf að fást
við beiðnir þurfalinga, en núna er
meira í húfi. Trúverðugleiki þess að
útganga Bretlands úr ESB hafi verið
fjárhagslega jákvæð ákvörðun hvílir
á atburðum eins og þegar Hammond
mun gefa haustskýrslu sína um
stöðu og stefnu ríkissjóðs þann 23.
nóvember. Þegar í ljós kemur að
þjónustustofnanir ríkisins synda
ekki í seðlum þá mun fólk segja: „Ef
við bara hefðum útgöngusinna í fjár-
málaráðuneytinu. Ef við bara hefð-
um einhvern sem væri að leggja sitt
af mörkum til að Bretland sigri.“
Frá því 1997 hefur aðeins einn
annan fjármálaráðherra vantað alla
þrætugirni og skort ráðgjafa sem
myndu ekki láta sitt eftir liggja í
götuslagsmálum ef þeir þyrftu. Það
var Alistair Darling sem fékk yfir
sig eld og brennistein sinnar eigin
ríkisstjórnar fyrir að segja að
kreppan árið 2008 gæti orðið nokkuð
slæm. Hammond ætti að hafa þetta í
huga, og byrja að búa sig undir það
versta.
Fyrirtæki í skotlínuna
Við ættum líka að hafa áhyggjur
af fyrirtækjunum, sérstaklega þeim
erlendu, sem þurfa að hækka hjá sér
verð næsta ár og þarnæsta, til að
vega á móti veikingu sterlings-
pundsins. Munum að Carney er frá
Kanada og er því ekki í alvörunni út-
lendingur í augum þessa söfnuðar á
hægriarmi stjórnmálanna, sem trúir
því að menningarheimur enskumæl-
andi manna sé í alvörunni til. Dugði
það samt ekki til að honum yrði hlíft
við árásunum. Ímyndum okkur hvað
gerist þegar þýsk lágvöruverðs-
verslun eins og Aldi eða Lidl byrjar
að hækka verðið á nauðsynjavöru.
Það mætti semja handritið að her-
ferðinni gegn þeim strax í dag. Það
þarf ekki meira en nokkrar ræður
þar sem ráðist er á tiltekin fyrirtæki
til að almennur ótti byrji að skjóta
rótum.
Ef maður skyldi halda að ráð-
herrar muni grípa til varna fyrir
þessi fyrirtæki í nafni hins frjálsa
markaðar, þá væri maður óttalegur
sakleysingi. Árið 2012 eltu dag-
blöðin bankamanninn Stephen
Hester á röndum til að knýja hann
til að afsala sér kaupauka sem
greiddur var fyrir að hreinsa upp
rýrnaðar eignir sem aðrir höfðu
hlaðið upp. Ríkisstjórn sem var ekki
jafn hentistefnusinnuð að eðlisfari
og sú sem núna er við völd stóð að-
gerðalaus hjá. Árið 2013 var helsta
hitamálið í pólitíkinni tillaga þess
efnis að setja þak á rafmagnsverð
þrátt fyrir hækkandi fram-
leiðslukostnað.
Það sem koma skal
Enginn ætti að vorkenna Carney.
Hann býr í London þar sem hann
fær greidd rausnarleg laun frá hinu
opinbera og hann tók að sér starfið
vitandi hversu mikill ofsi einkennir
breska stjórnmálamenningu. En
aðrir ættu að líta á þá meðferð sem
hann hefur sætt sem fyrirheit um
frekari árásir. Sumir (en ekki allir)
útgöngusinnar sjá svikara í öllum
hornum og eru ólmir í að láta þá
kenna á því. Ofsóknaræði þeirra gef-
ur til kynna að þeir geri sér ekki
grein fyrir því að þeir fara núna með
völdin í landinu. En tilburðir þeirra
við að skelfa og ógna gefa til kynna
að þeir viti fullvel hver það er
sem núna ræður.
Carney ekki síðasta skotmark útgöngusinna
Eftir Janan Ganesh
Mark Carney, bankastjóri
Englandsbanka, hefur
sætt töluverðum þrýstingi
frá stjórnmálamönnum
eftir Brexit-kosningarnar
og telur greinarhöfundur
það gefa vísbendingu um
það sem koma skal.
AFP
Mark Carney seðlabankastjóri kemur af fundi með Theresu May forsætisráðherra í Downingstræti 10 fyrr í vikunni.