Norðurslóð - 30.11.1982, Blaðsíða 2

NORÐURSLÓÐ
Útgefendur og ábyrgðarmenn:
Hjörtur E. Þórarinsson, Tjörn, Svarfaðardal
Jóhann Antonsson, Dalvik
Afgreiðsla og innheimta: Sigríður Hafstað, Tjörn
Sími 96-61555
Ljósmyndari: Rögnvaldur Sk. Friðbjörnsson
Prentun: Prentsmiðja Björns Jónssonar
Lastaranum líkar ei neitt,
lætur hann ganga róginn.
Finni hann laufblað fölnað eitt
fordæmir hann skóginn.
Ekki er gott að vita, hvaða mann skáldið á öldinni sem leið
hefur sérstaklega haft í huga, þegar hann kvað þessa þjóð-
kunnu stöku. En það er á hinn bóginn alveg vandalaust að
ákveða hvaða þjóðkunnum núlifandi íslendingi þessi lýsing
hæfir best. Sá er ritstjóri víðlesins dagblaðs í Reykjavík.
Hann er haldinn svo botnlausu hatri í garð móðuratvinnu-
vegar þjóðarinnar og reyndar allra þjóða, landbúnaðar, að
hann skrifar og lætur lesa eftir sér í útvarp þessi og þvílík
ummæli: „landbúnaðurinn er og hefur alltaf verið baggi á
landi og þjóð“. (sept 1980) og að finna þarf „aðferð til að
losna smám saman við (hefðbundinn landbúnað) mesta böl
þjóðarinnar fyrr og síðar“. (nóv. 1982)
Það er skelfilegt til þess að vita að slíkur lastari skuli sitja á
ritstjórnarstól í höfuðborginni og geta spúið eitri sínu út yfir
land og lýð gegnum ríkisútvarpið. Sjálfsagt eru þessum last-
yrðum ætlað að kitla eyru fólks á höfuðborgarsvæðinu, sem
ekki eru í jafn náinni snertingu við grasrótina og aðrir lands-
menn og skilja e.t.v. ekki eins vel hversu mjög sveitir og bæir
eru hvort öðru háð atvinnulega og menningarlega.
Vonandi er þó óþarft að taka þetta mjög nærri sér.
Vonandi er hægt að treysta því að aldrei komist til valda í
þessu landi svo vesælir stjórnmálamenn að þeir sjái ekki aðra
leið til að leysa tiltölulega auðviðráðanleg vandamál land-
búnaðar en þá að leggja hann niður.
Við höfum víti til varnaðar. Á millistríðsárunum létu
Bretar eftir sér að leyfa heimalandbúnaði sínum að drabbast
niður í samkeppni við innflutning á hræódýrum matvælum
frá samveldislöndum og nýlendum. Þegar ósköpin dundu yfir
i annað sinn 1939 hafði þessi vanrækslusynd nær því komið
þeim á kaldan klakann.
Samskonar „útsölukaup" vill ritstjórinn róggjarni að við
íslendingar stundum nú og lofum eigin landbúnaði að líða
undir lok. Bretar lærðu á sínum tíma dýrkeypta en þarfa
lexíu. Hún hlýtur að geta gagnast okkur líka.
H.E.Þ.
auglysir:
Mikið úrval jjólagjafa:
JÓLAKERTI
LEIKFÖNG
GJAFAVÖRUR
FERÐAÚTVÖRP
ÚTVARPSKLUKKUR
BÍLAÚTVÖRP - SEGULBÖND -
HÁTALARAR - TÓNJAFNARAR
ARMBANDSÚR
SKÍÐI - BINDINGAR - SKÍÐASKÓR -
SKÍÐAFATNAÐUR
GOSDRYKKJAVÉLAR
BLÓMALJÓS
BLÓM OG BLÓMASKREYTINGAR
MOKKAFATNAÐUR
OG MARGT FLEIRA
Opið á laugardögum til kl. 16.00
og sunnudögum til kl. 14.00.
Athugið!
Þeir sem enn eiga eftirað greiða leigu fyrir frysti-
hólf eru vinsamlega beðnir að gera það hið
fyrsta. Tekið er á móti greiðslum í fóðurvöru-
deildinni hjá Jónmundi Zóphóníassyni.
Ú.K.E.
Júlíus Kristjánsson, Gylfi Björnsson. Kristmundur Bjarnason, Guðbergur Magnússon og Kristján Ólafsson,
staddir á Sjávarborg Skagaf. í ág. 1980. Ljósm. Helgi Halldórsson.
Framhald af forsíðu.
„Var formlega opnun safnsins
ekki eitthvað tengd Landsbóka-
safninu?"
„Jú, og þótt ekki væri viðhöfn
mikil eða margmenni við þá
athöfn, var hún afskaplega
ánægjuleg. Ekki síst tilefnið.
Þannig var að ungur svarfdæl-
ingur, Kristinn Jóhannesson,
lektor, sem nú er búsettur í
Svíþjóð, óskaði eftir því að
Landsbókasafn Islands sendi
norður til H.S.D. þaugögn.sem
hann þyrfti að nota við fræði-
störf meðan hann dveldi á
Dalvík í jólaleyfi sínu í fyrra.
Sendingin kom til H.S.D. 15.
desember. Okkur fannst það
marka tímamót og um leið vera
viðurkenning á tilurð safnsins,
þegar eitt elsta og virtasta safn
landsins sendi þessi gögn og
þegar innsigli sendingarinnar
var rofið, var lýst yfir formlegri
opnun safnsins.
Eins og þú veist leyfa húsa-
kynni ekki margmenni. Athöfn-
inni lauk svo með kaffidrykkju
þeirra manna sem eru í stjórn og
varastjórn“.
„Hverskonar efni er það sem
safnið geyrnir?"
„Það er til sérstök reglugerð
fyrir H.S.D., sem þú þarft að
sjá. I lögum frá 1947 um
hlutverk héraðsskjalasafna
kemur fram að þau eiga að
varðveita, flokka og skrá gögn
stjórnsýslulegs eðiis. H.S.D. á
því að innheimta og varðveita
opinber gögn Svarfaðardals-
hrepps og Dalvíkurbæjar. Við
höfum keypt ýmsar bækur og
rit, t.d. ættfræðirit ef fólk vildi
stunda eitthvert grúsk. Það þarf
líka að eiga ættfræðirit til að
nota með kirkjubókafilmum,
sem við höfum þegar fest kaup í
ásamt lesvél. Svona til gamans
má geta þess að Mormónar hafa
einkarétt á að ljósmynda allar
kirkjubækur á Islandi. Við erum
búnir að fá filmur af kirkjubók-
um frá öllum prestaköllum í
Eyjafirði þ.a.m. Hvanneyrar-
prestakalli. Norðanblöðin svo-
kölluðu erum við að reyna að fá.
Við kaupum t.d. blöðin Austra
og Austurland, því að hér er
talsvert af Austfirðingum".
„Hvernig fer söfnun annars
efnis fram og hvernig kynnið þið
safnið?“
„Við skrifuðum bréf á hvert
heimili í Svarfaðardal, síðan
skiptu stjórn og varastjórn milli
sín bæjum og fóru á eftir bréfun-
um. Undirtektir voru yfirleitt
mjög góðar. En það verður að
segjast eins og er, að við höfum
ekki ennþá farið skipulega yfir
Dalvíkina í þessum erindagjörð-
um.
Safninu hafa m.a. áskotnast
merkileg einkasöfn t.d. frá
Melum og Ytra-Hvarfi. Slík
söfn eru ómetanleg.“
„Er ekki sumt af því, sem
safninu berst, viðkvæmt og vand-
meðfarið efni?“
„Jú, blessuð vertu. Við fáum
stundum í hendur kassa, sem við
erum beðin að fara í gegnum og
kennir þá oft margra grasa. Upp
koma t.d. dagbækur og bréf,
bæði viðskiptalegs og persónu-
legs eðlis. Það gefur því auga leið
að margt verður að umgangast
með varúð. Þetta á líka við um
opinber gögn sem fjalla um
persónuleg málefni. En ég vil
taka það fram að fólk getur
óskað eftir lokun, þ.e. að efnið
sé innsiglað um vissan ára-
fjölda“.
„Hefur safnið eitthvað leitað
til brottfluttra Svarfdælinga?“
„Já, við höfum skrifað út um
200 bréf til þeirra víðsvegar um
landið, en það verður að segjast
eins og er að við höfum orðið
fyrir nokkrum vonbrigðum þar,
því fáir hafa sýnt þessu áhuga.
Þó má geta þess að einn
burtfluttur hefur liðsinnt okkur
mikið. Það er Júlíus Daníelsson,
sem með sanni má kalla „okkar
mann í Reykjavík“. Hann er
óþreytandi að hafa upp á efni og
ljósrita á söfnum fyrir sunnan“.
„Hvernig er safnið fjár-
magnað?“
„H.S.D. hefur ekki notið
neins framlags fjárhagslega frá
ríkinu. Við gerum okkar fjár-
hagsáætlun í lok hvers árs og vil
ég taka það fram að báðar sveit-
arstjórnirnar, sem að safninu
standa hafa sýnt þörfum þess
mikinn skilning og veitt það sem
beðið hefur verið um. Þá leitaði
stjórnin eftir styrk frá Þjóð-
hátíðarsjóði Islands og fékk á
þessu ári kr. 20.000,- og svipaða
upphæð 1981. Einnig hefur
Menningarsjóður KEA veitt
safninu kr. 5.000,- í ár og sömu
upphæð 1981. Kann stjórn
H.S.D. þessum aðilum bestu
þakkir fyrir“.
„Eins og fram hefur komið í
þessu spjalli, er lesefni safnsins
margvíslegt. Hvað með gamlar
myndir og efni á snældum?"
„Það er til nokkuð af mynd-
um. Allmikið er geymt hér í
skápum. Þegar safnið fær meira
húsrými verður væntanlega
hægt að flokka myndirnar og
kóma geymslu þeirra í betra
horf.
Heimildasöfnunamefndin, sem
í voru auk mín þeir Steingrímur
Þorsteinsson og Þorgils Sigurðs-
son, stóð t.d. fyrir söfnun radda
gamals fólks ásamt Lionsklúbbi
Dalvíkur. Þessi viðtöl voru
tekin upp á segulbönd og þyrfti
því að reyna að vinna þau upp á
snældur. Þau hafa að vísu verið
vélrituð og efni þeirra líka
geymt þannig. Þetta er enn sumt
fyrir vestan, annað komið heim.
Það má geta þess að þegar ritun
Sögu Dalvíkur lýkur bætist
mikið magn gamalla, svarf-
dælskra heimilda í safnið, þar
sem höfundur hefur verið ólatur
við öflun þeirra, hvort heldur
þar er um að ræða frumrit eða
ljósrit af þeim.“
„Eftir að hafa blaðað í árs-
skýrslum, sem eru ýtarlegar og
viðamiklar, langar mig að spyrja
þig, svona til gamans, hvort þú
getir nefnt mér eitthvað mjög
gamalt eða merkilegt, sem nú er
varðveitt hér á H.S.D.?“
„Af nógu væri að taka. Mér
koma í hug fyrstu héraðsblöðin,
„Ljótur" og „Skíði“, sem voru
handskrifuð blöð og litu dagsins
ljós fyrir aldamót. Frumritið af
„Þóri Snepli" er einnig til hér“.
„Viðtalið er víst orðið lengra
en til stóð, en viltu ekki nota tæki-
færið og koma einhverju á fram-
færi við lesendur Norðurslóðar?“
Mér er mest í mun að koma á
framfæri þakklæti stjórnar
H.S.D. fyrir þann velvilja sem
við mætum hvarvetna í störfum
okkar fyrir safnið. Eg vil líka
biðja fólk að íhuga hvort það
geti ekki notfært sér tilveru þess.
Hvernig er t.d. með Grunnskól-
ann? Er ekki hugsanlegt að
nemendur geti sótt fróðleik um
eldri tíma í safnið? Að lokum vil
ég biðja lesendur að hafa
samband við okkur ef þeir
kynnu að hafa eitthvað í fórum
sínum, sem ætti heima í vörslu
H.S.D."
Stjórn Héraðsskjalasafns
Svarfdæla skipa:
Júlíus Kristjánsson, Dalvík.
Gylfi Björnsson, Dalvík.
Kristján Olafsson, Dalvík.
Guðbergur Magnússon, Þverá,
Svarfaðardal.
Sigurjón Sigurðsson, Syðra-
Hvarfi, Svarfaðardal.
Varamenn:
Jóhann Daníelsson, Dalvík.
Jóhannes Haraldsson, Dalvík.
Baldvin Magnúson, Hrafns-
staðakoti, Dalvík.
Gisli Þorleifsson, Hofsá, Svarf-
aðardal.
Haukur Valdemarsson, Skeiði,
Svarfaðardal.
Safnið er opið almenningi
þriðjudaga og föstudaga frá kl.
13.00 til 16.00. 0
SKÍÐAÞJÓNUSTAN
DRAFNARBRAUT 8 - Sl'MI 61409
Allur skíðabúnaður - nýtt og notað
Ásetning bindinga - Viðgerðir
JÓN HALLDÓRSSON.
2 - NORÐURSLÓÐ