Tíðindi um stjórnarmálefni Íslands - 01.01.1870, Side 137
UM FJÁIiHAGSAÐSKILNAÐ.
131
skuldasjóðinn í þeim tilgangi, ab þab ætti afe geyma þafe um aldur
og æfi, heldur til Jiess afe þafe væri geymt og ávaxtafe fyrst um
sinn, ))angafe til því yrfei varife á Jiann hátt, sem til var ætlazt,
og krafizt verða, að veitt sé fé til nýrra ráðslafana, scm áiita mcgi
nauðsvnlcgar landinu til framfara, og það jafnvel fasllcgar cn hingað
til, þar scm bæði íslendingar hafa farið sér hægar á scinni árum
vcgna þcss, að húizt licfir vcrið við brcylingu á fiárhagssainband-
inu, og sljtírnarráðið hinsvcgar hingað til hcfir haft þar gilda áslæðu
til þcss að fara ckki fram á , að vcitt sé mcira fé handa íslandi
en ekki verður hjá komizt. Kn framvegis mun vcila erlitt að ncita
kröfutn um, að \cilt sé meira fé, og hinsvcgar cr það nállúrlcgt,
að ríkisþingið sé öfúst á að veila mikið fé, meðan tekjurnar ckki
gcla aukizt.
það cr cinkum af þessum ástæðum og vcgna þess, hvcrnig
fara mundi, cf lillag það, scin vcitt \æri, reyndist ónúgt, að liinn
fyrsti minni hluli nefndarinnar ekki hcfir getað fallizt á uppástungu
hins annars minni hluta, þar á mdti hclilur hann, að cf að mál-
cfni þessu cr ráðið lil lykta á þann hátt, scm hann hcfir stungið
uppá og gelið er um hér að framan, muni báðir málspartar hafa
hag af úrslilunum.
Ef málcfnið fyrst og frcmst er skoðað frá hálfu konungsrík-
isins, þá cr svo komið, að ríkisþingið á ckki hægt mcð að skorast
undan að lcggja til það sem á vantar til nauðsynlegra þarfa Islarids.
Jiarfirnar munu, eins og vikið er á hér að framan, alltaf vcrða
mciri og meiri, svo að ckki verður hægt að hafna kröfuin þcim,
sem af þcim leiða, cn á liirin biíginn munu lilraunir til að koma
á nvjurn lckjugreinuin mæta mötspyrnu af Islendinga hálfu, sem
crlitt mun vcita að ylirbuga Ef að nválinu cr ráðið til lykla á
þann hátt, sem hér er stungið uppá, kemst ríkissjöðurinn hjá að
greiða meira tillag, cn hann greiðir nú, og cn hann hlýlur að
greiða fyrst um sinn, og cf að bráðabirgðartillagið smátt og smátt
cr fært niður og hællir alvcg að ;3ö árum liðnum, má fullyrða, að
það scm konungsrikið lcggur í sölurnar með því að vcila Islandi
hið fasla árlcga tillag, scm stungið er uppá, er miklu minna, en
það, sem það ckki gæti komizt hjá að lcggja í sölurnar, ef það
fyrirkoinulag á fjárhagssambandinu, sem nú er, héldist. I öðru
lagi mun Island hafa þann hag á aðskilnaði mcð þcssum kjörum,
að það fær efni í hcndur til þess að skipa fjármálcfnum sínuni á
þann hátt, scm alþingi áliti haganlcgaslan. f>að er lika mjög svo
æskilegl, að ísland sé gjört svo úr garði við aðskilnaðinn, að það
ckki cinungis sé ekki hætt við, að Island neyðist lil að hvcrfa
aptur lil þcss að Ieita hjálpar hjá konungsrikinu, hcldur að likindi
1865.
18. janúar.