Orð og tunga - 01.06.2016, Blaðsíða 141

Orð og tunga 18 (2016), 131–143. © Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum
fræðum, Reykjavík.
Ingibjörg Elsa Björnsdóttir
Vélþýðingar á íslensku og
Apertium-þýðingarkerfið
1 Inngangur
Markmið máltækni er að beita tækni á náttúruleg tungumál þannig
að niðurstaðan geti aukið þekkingu notandans, hvort sem það felur í
sér að skilja erlent tungumál betur, lagfæra ritað mál eða nýta tungu-
málið á annan hátt (Martha Dís Brandt 2011:3). Vélþýðingar falla
sam kvæmt þessari skilgreiningu undir máltækni og þær eru í hraðri
þróun í dag víða um heim (Sin-wai 2002:vii–viii).
Í þessari grein verður vélþýðingarkerfið Apertium skoðað. Það er
opinn hugbúnaður sem hefur verið þróaður fyrir þýðingar af íslensku
yfir á ensku (Martha Dís Brandt 2011:3). Kerfið getur einnig þýtt úr
íslensku yfir á sænsku en þetta tungumálapar virðist minna þróað en
þýðingarnar úr íslensku yfir á ensku. Hér verður aðallega fjallað um
þýðingar úr íslensku yfir á ensku. Þýðingar úr ensku/sænsku yfir á
íslensku eru ekki enn fyrir hendi.
Helsta niðurstaða úttektarinnar er að Apertium-vélþýðingarkerfið
sé mjög mikilvæg atrenna að vélþýðingum fyrir íslensku, hvaða kerfi
sem kunna að verða notuð í framtíðinni. Nú er ómögulegt að segja til
um að hve miklu leyti tölvur geti skilið og numið t.a.m. margræðni
og fyndni þegar fram líða stundir en ljóst er að bæta má nákvæmni
Apertium-kerfisins, t.d. með því að stækka orðabækur og jafnvel bæta
við dæmum sem kerfið gæti stuðst við. Þróun orðasafna og stórra
málheilda skiptir hér lykilmáli ef takast á að auka orðaforða Aperti-
um-kerfisins og annarra vélþýðingarkerfa fyrir íslensku. Rannsóknir
tunga_18.indb 131 11.3.2016 14:41:19