Saga - 2007, Blaðsíða 124

Loka or›
Fræ›i menn irn ir flrír, sem hér hef ur ver i› fjall a› um, áttu fla› sam -
eig in legt a› telja a› ís lenskt fljó› ræ›i og vald dreif ing ætti a› koma
í sta› ein veld is Dana kon ungs. All ir skrif u›u um ís lensku fling -
stjórn ina og töldu a› br‡nna úr bóta væri flörf í stjórn skipu lagi
lands ins. All ir drógu upp ít ar lega mynd af n‡ju fyr ir komu lagi
stjórn mála í land inu.
Frá mín um sjón ar hóli var og er frá leitt a› fall ast á kenn ing ar
Gu› mund anna um af nám l‡› ræ› is í land inu og nau› syn fless a›
koma á fót ein hvers kon ar fá menn is stjórn „úr vals manna“ um lei›
og al menn ing ur væri svipt ur kosn inga rétti í fling kosn ing um
og/e›a kjör gengi til for ystu starfa í land stjórn inni. Lækn ing Gu› -
mund anna vi› spill ingu fling stjórn ar inn ar var í raun ekk ert ann a›
en kyn flátta hyggja og botn laus for ræ› is hyggja, sem — eins og
dæm in sanna — opn a›i dyr fyr ir valda töku al ræ› is sinna og
fjöldamor› ingja ann ars sta› ar í álf unni. Allt fletta klæddu Gu› -
mund arn ir í vís inda leg an bún ing, sem var á sandi bygg› ur.37
Gu› mund ur Hann es son bygg›i stjórn mála af stö›u sína á op in -
skárri and stö›u vi› jafn a› ar hug sjón krist inn ar trú ar: a› all ir ættu
a› vera jafn ir fyr ir gu›i og njóta mann helgi. Hann bo› a›i aft ur -
hvarf til hei›ni, hins forna hugs un ar hátt ar Ís lend inga. fiannig skrif -
a›i Gu› mund ur t.d. mjög lof sam leg an rit dóm um dokt ors rit ger›
Ei›s S. Kvar an, eins helsta hug mynda fræ› ings ís lenskra nas ista.
Loka or› rit dóms ins eru l‡sandi fyr ir a› dá un Gu› mund ar á nas -
ism an um og flró un inni í fi‡ska landi eft ir valda töku Hitlers:
svanur kristjánsson124
fleg ar Gu› mund ur Finn boga son var flar í fram bo›i en dró sig til baka, er a›
finna í: Gu› jón Fri› riks son, Ég elska flig storm ur. Ævi saga Hann es ar Haf stein
(Reykja vík 2005), bls. 357–361. Grein Jóns fiór› ar son ar prent ara, „Kosn ing in
á Sey› is fir›i 1909“ í Geymd ar stund ir. Frá sagn ir af Aust ur landi IV (Akra nesi
1988), bls. 53–58, geym ir glögga l‡s ingu á kaup manni er veitti vænt an leg um
kjós end um óspart vín ásamt áminn ingu um „vi› hva›a nafn ætti a› krossa er
á kjör sta› væri kom i›“ (bls. 57). Dæmi um at kvæ›a kaup af flessu tagi eru
m‡ mörg.
37 Í dokt ors rit ger› sinni, Hinn sanni Ís lend ing ur, fjall ar Sig rí› ur Matth í as dótt ir
m.a. ít ar lega um fjand skap Gu› mund anna tveggja og fleiri ís lenskra mennta -
manna vi› fling stjórn og l‡› ræ›i, sbr. t.d. bls. 188–123. Sig rí› ur rek ur hvern -
ig fless ar kenn ing ar spruttu upp ví›a í kjöl far fyrri heims styrj ald ar og „ein -
kennd ust af fleirri til finn ingu a› fram fara trú 19. ald ar hef›i be› i› al gert skip -
brot og a› vest ræn menn ing væri a› hruni kom in“ (bls. 118–119).
Saga haust 2007 nota:Saga haust 2004 - NOTA 11/19/07 4:32 PM Page 124