Saga - 2007, Page 209

gæslu mál um í Reykja vík ári› 1803 (bls. 254), en hald i› fast vi› hana ann ars
sta› ar, t.d. í kafl an um „Sí› ustu ár Hóla stóls“ flar sem ekki er sagt frá enda -
lok um hans 1801 vegna fless a› „Hóla stóll mætti ekki ör lög um sín um fyrr
en eft ir lok fless tíma bils sem rit i› fjall ar um“ (bls. 237).
Óhætt er a› segja a› um fjöll un L‡›s sé bæ›i vel skrif u› og ná kvæm fló
a› lít i› fari fyr ir grein ingu e›a vi›a mikl um álykt un um af vi› fangs efn inu.
Sagt er frá flókn um stjórn s‡slu mál efn um á skil merki leg an hátt og ger› er
gó› grein fyr ir ein ok un ar versl un inni, Inn rétt ing un um og a› ger› um lands -
nefnd anna svo fátt eitt sé nefnt. Í bók inni er flví hægt a› rekja sögu ‡m issa
mála flokka eft ir laga setn ing um, bæna skrám, til skip un um og kon ungs bréf -
um í hnit mi› u›u máli, og er fla› vel gert. †ms um smá at ri› um stjórn s‡sl -
unn ar, t.d. skil grein ing um á kab inett bo› um (bls. 10) og depút eru› um og
kommitt eru› um emb ætt is mönn um (bls. 15), eru meira a› segja ger› all gó›
skil. Til sam an bur› ar fá at ri›i á bor› vi› heil brig› is mál og trú ar líf frek ar
tak mark a›a um fjöll un og hug tök er var›a hug mynda stefn ur eru skil greind
frek ar laus lega mi› a› vi› um fang fleirra (heit trú ar stefna bls. 118, upp l‡s -
ing in bls. 109–112). Hér hef›i ver i› ósk andi a› fleiri svi› hef›u feng i› jafn
skil merki lega um fjöll un og versl un ar-, at vinnu- og stjórn s‡slu sag an. Í ljósi
fless ar ar efn is á herslu vakti fla› jafn framt nokkra at hygli hve sjald an er
vitn a› beint í frum heim ild ir, og flá sér stak lega per sónu leg ar frum heim ild -
ir á bor› vi› sjálfsævi sög ur, og sam tíma fólki flannig bein lín is gef i› or› i›. Í
laus legri könn un taldi ég a› eins fimm bein ar til vitn an ir í frum heim ild ir í
269 bls. meg in máli. fiessa fjar veru per sónu legra vi› horfa og til vitn ana má
kannski sk‡ra me› hinu tak mark a›a plássi sem höf und ur fékk til rá› stöf -
un ar og áhersl um höf und ar á stjórn s‡slu-, at vinnu- og stofn ana sögu, en
kannski líka me› e›li rit r a› ar inn ar sem op in berr ar yf ir lits sögu flar sem
stofn ana sag an er rak in af ná kvæmni en sjón ar horn ein stak linga kem ur lít -
i› fram, flar sem slík sjón ar horn gætu e.t.v. hindr a› og flækt yf ir lits frá sögn -
ina. En flar sem rit rö› in á a› ná til sem flestra flátta Ís lands sög unn ar ver› -
ur a› tryggja nægi legt r‡mi svo hægt sé a› gera hin um fjöl breyttu svi› um
sög unn ar skil, e›a a.m.k. a› gera til raun ir í flá átt, fló a› vi› vit um a› aldrei
ver› ur hægt a› skrifa sög una alla.
Á nokkrum stö› um fær L‡› ur reynd ar tæki færi til a› draga fram ‡mis
svi› hins dag lega lífs á 18. öld me› flví a› n‡ta yf ir grips mikla flekk ingu
sína á versl un ar gögn um og op in ber um heim ild um. Hér má sem dæmi
nefna upp l‡s ing ar um bóka eign Reyk vík inga und ir lok ald ar inn ar sem
hann kall ar fram út frá upp bo›s sk‡rsl um (bls. 256), sam skipti fanga og
bæj ar búa sem koma m.a. fram í bréf um fang els is stjórn ar (bls. 176–177) og
mál sem komu inn á bor› emb ætt is manna (bls. 83). fiá rek ur L‡› ur ör lög
einn ar konu í kjöl far mó›u har› ind anna me› fleim or› um a› töl fræ›i og
sta› reynd ir gefi ágæta hug mynd um áhrif har› ind anna, en bæt ir svo vi› a›
ævi á grip eins af fórn ar lömbun um kynni a› auka enn bet ur skiln ing manna
á flví hva› sumt fólk mátti flá flola (bls. 215). Fró› legt hef›i ver i› ef fless ar
ritdómar 209
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:58 PM Page 209