Jökull


Jökull - 01.12.2007, Blaðsíða 16

Jökull - 01.12.2007, Blaðsíða 16
Símonarson and Leifsdóttir apparently similar to that of the present day, except when the Búland Member was deposited. The pres- ence of a considerable number of Portlandia arctica indicates polyhaline conditions brought to the coast by currents in addition to a considerable fresh water input from land near retreating glaciers. Marine fossils are found from two horizons in the Máná Formation. At the base of the siltstone in the TorfhóllMember, horizon 14 of Bárðarson (1925), the dominating species in the assemblage are the infau- nal bivalves Macoma calcarea and Nuculoma tenuis. They are both deposit feeders but do not compete be- cause they inhabit different levels in the substratum. Higher up Serripes groenlandicus and Ciliatocardium ciliatum become more common than N. tenuis as the siltstone gradually goes over to fine-grained sandstone (Vilhjálmsson, 1985). At the same time suspension feeders become more common. The depth range indi- cates that the assemblages lived sublittorally in shal- low water near the coast and isotope analyses indicate a sea temperature and salinity very similar to those measured for recent shells in Breiðavík (Vilhjálms- son, 1985). TheMacoma assemblage with N. tenuis is considered to represent a life assemblage, whereas the upperMacoma assemblage with S. groenlandicus and C. ciliatum as more prominent species is supposed to be an indigenous death assemblage (Vilhjálmsson, 1985). The epifaunal Chlamys breidavikensis assem- blage has been found only in a 10-15 cm thick unit in Stapavík, 200 m north of Torfhóll (Table 2). It is named after an extinct petinid C. breidavikensis closely related to the well known living C. islandica. The shell population, encrusting epifauna as well as the substrate indicate a life habit similar to the latter (Vilhjálmsson, 1985). The assemblage is subarctic in thermal requirements and epifaunal suspension feed- ing organisms dominate, while infaunal molluscs are not in life position and often fragmented. This indi- cates a sublittoral assemblage living at relatively shal- low depth at normal salinity. MIGRATIONAL KEY SPECIES Five molluscan species found in Icelandic Early Pleis- tocene sediments are especially sensitive to changes in sea temperatures as well as other ecological pa- rameters. These are the three prosobranch gastro- pod species Littorina littorea (Linné, 1758), Nucella lapillus (Linné, 1758), and Tachyrhynchus erosus (Couthouy, 1838) and the two bivalve species Port- landia arctica (Gray, 1824), and Tridonta placenta (Mørch, 1869) (Figure 4). Three of them, viz. L. lit- torea, T. erosus, and T. placenta have only been found in Iceland in the Búlandshöfði Formation. They do not live in Iceland today. The same is true for P. arc- tica, found in several Icelandic localities, both older and younger, in sediments from glacial periods such as the uppermost part of the marine isotope stage 2. The oldest occurrence of N. lapillus in Iceland is in the 1.5 Ma Threngingar Formation in Breiðavík, but it is rarely found in interglacial sediments in Iceland (Vilhjálmsson, 1985). Littorina littorea and Nucella lapillus are boreal- lusitanian species with subarctic outposts, whereas Tachyrhynchus erosus, Portlandia arctica, and Tri- donta placenta are arctic with subarctic outposts (Table 1). The species are classified according to their northern penetration along the European coasts. The biogeographical terms are used in an oceanographic sense, based on water mass characteristics (Símonar- son et al., 1998; Funder et al., 2002). The zoogeo- graphical distribution of the species is based on in- formation from Mossewitsch (1928), Thorson (1941, 1944), Jensen (1942), Ockelmann (1958), Macpher- son (1971), Bernard (1979), Lubinsky (1980), Fretter and Graham (1980), Scarlato (1981), Graham (1988), Poppe and Goto (1991), Reid (1996), and Petersen (2001). The heterodont bivalve species Tridonta placenta belongs to the family Astartidae (Figure 4f-g). It is closely related to Tridonta borealis (Schumacher, 1817) and usually considered as a subspecies or va- riety of that species (Figure 4h). Here it is consid- ered to be a distinct species in accordance with Pe- tersen (2001) as it differs from T. borealis in several characteristics (Table 3). Actually, he considered T. placenta as two distinct species: Astarte jenseni, dis- tributed around Iceland, and A. nuuki living in West Greenland. However, further studies might clear up the complex systematics of these species. The five species live mainly in shallow water 14 JÖKULL No. 57
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.