Skírnir - 01.09.2002, Síða 164

386
SIGURÐUR GYLFI MAGNÚSSON
SKÍRNIR
og þar á meðal einsögunnar. Þar fylgir hann því miður fordæmi
margra annarra félagssögumanna sem hafa kosið að leiða hjá sér
mikilvæg umbrot í fræðunum.
Af framansögðu ætti að vera ljóst að Loftur virðist hafa þá til-
hneigingu að skipta fræðimönnum í ákveðna flokka og það er
engu líkara en að hann hafi verið ókominn úr aldamótaveislu
Sögufélags þegar hann ritaði Skírnisgreinina. A vettvangi tímarits-
ins Sögu gerðu margir af virtustu sagnfræðingum landsins tilraun
til að draga aðra sagnfræðinga í kvíar, oft með vægast sagt
vafasömum árangri. Þar setti Loftur til dæmis bók mína Lífshætt-
ir í Reykjavík frá 1985 undir sama hatt og bók Guðmundar L.
Friðfinnssonar bónda á Egilsá í Skagafirði, Þjóðlíf og þjóðhættir?7
Mér er svo sannarlega mikill sómi sýndur að vera nefndur á nafn í
sömu andrá og sá góði maður, en Guðmundi kynntist ég á árum
áður þegar ég var þrjú sumur í sveit á Egilsá. En rit okkar Guð-
mundar eru svo ólík að ekkert getur réttlætt tengsl þeirra innan
fræðanna nema ef menn líta svo á að sagnfræðin snúist um að búa
til safn til sögu landsins. Þannig sýnist mér Loftur nálgast sagn-
fræðina og tónninn er sá sami og í Skírnisgreininni: Við erum alltaf
að öðlast betri sýn á samfélagið og þekking okkar verður þéttari
með hverju árinu sem líður, en hugmyndir Sigurðar Gylfa stefna í
allt aðra og ósættanlega átt.38 Hér er hugmyndafræði yfirlitssög-
unnar að verki. Það ætti að vera óþarfi að taka fram að rannsókn-
arhugmyndir mínar falla ekki vel að þessari mynd né viðhorf mitt
til sagnfræðinnar og þekkingarfræðilegrar stöðu hennar. En Loft-
ur er ekki einn um þessa sýn, því að margir höfundar greina í Sögu
37 Sigurður Gyifi Magnússon, Lífshættir í Reykjavík 1930-1940. Sagnfræðirann-
sóknir 7 (Reykjavík 1985). - Guðmundur L. Friðfinnsson, Þjóðlíf ogþjóðhxtt-
ir (Reykjavík 1991). Loftur nefnir að þetta verk mitt sé „af öðrum toga“ en þó
í sama flokki og verk Guðmundar og önnur rit sem eru ýmist unnin af alþýðu-
fræðimönnum eða sagnfræðingum undir fyrirsögninni þjóð- og lífshættir. 1
þessari sömu grein fiokkar hann einnig doktorsritgerð Gunnars Karlssonar,
Frelsisbarátta Suður-Þingeyinga og bókina Vestlendingar eftir Lúðvík Krist-
jánsson saman og þannig mætti lengi telja. Sjá Loft Guttormsson, „Rannsókn-
ir á félagssögu 19. og 20. aldar.“ Saga 38 (2000), bls. 141-146.
38 Ég mun gera þetta atriði að umtalsefni í síðari hluta umfjöllunar minnar hér í
Skírni sem mun birtast á næsta ári þegar hugmyndafræði einvæðingarinnar
verður tekin fyrir.