Fróðskaparrit - 01.01.1956, Qupperneq 54

62
Tuberklarnir í Føroyum í 19. og 20. øld
°yggjunum í 1846, man kortini til fulnar hava víst, at
ógjørligt var at fara um allar bygdir, tá okkurt barst á, og
tí vórðu hetta ár 2 læknar sendir higar eitt skifti. í 1852
kom lækni á Tvøroyri, í 1872 í Klakksvík og í 1883 í
Vestmanna. Allir hesir vóru embætislæknar — ráðini hjá
fólki vóru ring, og sjúkrakassar vóru ikki tá á døgum. So
við og við sum fólkatalið vax, gjørdist sjálvandi tørvur á
fleiri læknum, men hitt almenna helt seg kortini ikki til
at seta fleiri embætislæknar, og var tí gingin tann leið, at
hitt almenna (statur og løgting saman við kommununum)
játtaði eina fasta løn, ið saman við húsum og nakað av
brenni (mest torvi) kom at viga upp móti teimum í Før=
oyum lágu sjúkrakassagjøldunum, tá sjúkrakassarørslan
nakað væl seinri fór at vinda uppá seg. Striltið gekkst
kortini at fáa læknar, ofta varð leingi leitað, og viðhvørt
lógu størvini leingi uttan mann í sessi, men so líðandi
komu so tey kommunulæknastørv, ið nú eru.1) Vaxandi
læknatalið hevur sjálvandi gjørt tað høgligari hjá fólki at
søkja lækna, og líkindini til at tuberklasjúk skjótari vóru
funnin, áðrenn sjúkan hevði vundið ov mikið uppá seg,
batnaðu.
Upprunaliga var eittans sjúkrahúsið í landinum, gamla
hospitalið í Havn, men skjótt tóku íbúgvararnir í Norður*
oya læknadømi seg saman, og í 1898 varð í Klakksvík
latið upp privat sjúkrahús við 8 seingjum. Á sama hátt
gekkst í Suðuroy, har sjúkrahús við 12 seingjum varð upp=
latið í 1904.2)
1 útheiminum hevði tá tikið seg upp harður bardagi
móti tuberklasjúkuni, og bróstsjúkrahús vórðu bygd
1) 1901 í Havn, 1903 á Sandi, 1912 á Eiði, 1913 í Miðvági, 1927 i
Vági, 1928 á Skálafjørðinum, 1946 í Fuglafirði, 1950 í Klakksvík og í
1953 á Tvøroyri.
2) Hesi sjúkrahús eru sjálvandi øll broytt og seingjatalið vaxið, so
vit í dag hava umleið 200 seingjapláss á teimum trimum sjúkrahús*
unum. Aftrat hesum kemur so bróstsjúkrahúsið í Hoydølum. Munandi
ábøtur eru kortini fyri neyðini bæði í Klakksvík og í Havn.