Fróðskaparrit - 01.01.1978, Page 51

Forn búseting í Føroyum
59
hava vit eitt rað av fornfrøðiligum rannsóknum, serstakliga
úr víkingaøld, men eisini úr miðøld, sum fer at kunna verða
nýtt í búsetingarsøguligu granskingini. Eg sigi, at tað fer at
kunna verða nýtt, tí enn vantar okkum ta tíðarkrevjandi út-
greiningina av fornfrøðiliga tilfarinum, so øll granskingarúrslit,
sum verða bygd á hetta tilfarið, eru bert fyribils.
Bæði í Hvalba (óprentað), á Sandi (Krogh 1975) og á
Eiði (óprentað) eru funnar leivdir av víkingaaldarbúplássum,
sum liggja soleiðis fyri, at vit mugu halda tey vera annað-
hvørt einasta garðin ella týdningarmesta garðin í avvarðandi
bygd í víkingaøldini. Tað, sum fær meg at halda hetta, er, at
í øllum trimum støðum er bústaðurin nær knýttur at forna
kirkjustaðnum í bygdini. Eftir øllum at døma hevur kirkju-
skipanin í Føroyum verið tann sama, sum so mangar aðrar
staðir, t. d. í íslandi og Grønlandi, har bóndin átti kirkjuna,
og hon stóð sum eitt hús millum onnur á garðinum (Krogh
1975: 49—51). Allir garðar høvdu tó ikki kirkju, bert teir
ríkastu og týdningarmestu.
Kanska er støðan tann sama í Kvívík (Dahl 1951), har tær
kendu toftirnar av einum 22 m longum víkingaaldar langhúsi
og har afturat fjós og hoyløða liggja heilt nær forna kirkju-
staðnum. Men eg haldi tó ikki. Millum víkingaaldartoftirnar
og kirkjustaðin rennur tann stóra áin, sum skilir, so sambandið
millum kirkju og bústað neyvan hevur verið tað besta, eitt nú
í áarføri. Eisini støddin á fjósinum fær ein at undrast. Ætlandi
hevur har verið pláss til 12 neyt, men hetta má eisini í víkinga-
øld haldast at vera ov lítið til ein 48 marka garð, um vit
hugsa okkum bygdina óbýtta. Óivað má roknast við fleiri
fjósum kanska á sama garði, men helst á einum meiri týðandi
garði við kirkjustaðin hinumegin ánna. Eg haldi tískil, at vit
í Kvívík longu í víkingaøld mugu umhugsa møguleikar fyri
tveimum gørðum í minsta lagi, ella eitt sundurbýti í tveir
býlingar, sum nú á døgum bera nøvnini Fyri heiman Á og á
Kirkjuteigi.
1 øðrum bygdum er púra skilligt, at víkingaaldar búpláss
eru at finna, sum ikki eru knýtt at kirkjustaðnum í bygdini.