Fram - 18.09.1920, Síða 2

146
FRAM
Nr. 38
Erl. sínifregnir.
—oo—
Jarðskjálftar miklir hafa orðið í
Flórenz og Písa á Ítalíu og um 5
þús. manns farist í þeim.
D’Annunzio hefir lýst yfir full-
komnu sjálfstæði Fíúmeborgar og
borgarlýðurinn kosið hann til ríkis-
stjóra,
Vopnahlé er samið milli Pólverja
og Litháa.
Frá Finnlandi er símað að Trot-
sky undirbúi vetrarherför gegn Pól-
verjum.
Hersveitir Bolsjevikka hafa ráðist
inn í Bukhara(?) og sækja fram til
Afghanistan.
Litvinoff, erindreki Bolsjevikka,
hefir gefið fyrirheit um að kaupa
allan fisk, sem fiskimannasamband
Norður-Noregs veiðir á komandi
vertíð gegn peningagreiðslu þegar
í stað ef viðskiftasamningar takist
með Rússum og Norðmönnum.
Norðmenn hafa tekið 9 miljóna
gjaldeyrislán á Englandi og greiði
9% vexti.
Auðmaðurinn Morgan hefir lánað
Frökkum 100 milj. dollara til 25
ára með 8% vöxtum.
»Echo de Paris« segir að Dech-
anel forseti hafi þegar sagt af sér
og er Connart, fyrver. landsstjóri í
Alzír forseta-efni Millerand flokksins,
er Pére(?) forseti neðri deildar for-
seta-efni stjórnarandstæðinga.
{ Berlín er gremja mikil út af
fregn fra París, er hermir, að Þjóð-
verjum muni ekki ætlað að taka þátt
í skaðabótaráðstefnunni í Oenf.
Næstu fundur Aiþjóðabandalags-
ins er ákveðinn í Barcelóna í jan-
úarmánuði n. k.
Brezka stjórnin hefir mikinn við-
búnað til að bæla niður kolaverk-
fallið.
Innl. símfregnir.
Rvík 18. sept. Valtýr Guðmunds-
son er orðinn prófessor við Kaup-
manuahafnarháskóla í íslenzkri sögu
og bókmentasögu.
Stjórnarráð og bæjarstjórn hafa
samþykt að skipa nýja verðlags-
nefnd fyrir Reykjavík.
Lagarfoss fór til Ameriku á mánu-
daginn og Gullfoss til Khafnar í
gær. Botm'a er væntanl. á morgun.
Píslarvottar.
—oo—
I Eystrasaltslöndunum hafa all-
margir lútherskir prestar orðið kristni-
hatri Bolsjevikka að bráð. Bernewitz
biskup getur þess í »Memeler Kirch-
enblatt« að óefað hafi 24 lútherskir
prestar verið ráðnir af dögum og
hafa þeir dáið reglulegum píslar-
vættisdauða vegna trúar sinnar. Hafa
margir þeirra verið píndir grimmi-
lega, en sýnt óbifanlega staðfestu
þrátt fyrir pyntingarnar. Á Eistlandi
hafa 2 prestar verið myrtir, 15 á
Líflandi og 7 eða 8 á Kúrlandi.
Einn af prestunum á Eistl., Hesse
að nafni, er mælt að eggjaður hafi
verið á að undirrita afneitunarskjal,
en það skjal reií hann og tætti i
sundur. Pá voru bæði augun stung-
in úr höfði hans og hann síðan
skotinn. Annar, er Paucker hét, söng
sálm einn hástöfum í návist böð-
ulsins og alt þangað til að byssu-
kúlurnar dundu á honum.
Prestur einn á Líflandi, Eckhardt
að nafni, sat lengi í fangelsi og lét
þar líf sitt. Eftir dauða hans fanst
pappírsmiði í vasa hans og hafði
hann skrifað á hann, að hann teldi
sig sælan að deyja slíkum dauða.
Ungur prestur, er hét Grúner söng
sálm á leiðinni til aftökustaðarins.
Hahn, prófessor í guðfræði, leit
aldrei upp úr Nýja-testamentinu
seinustu dagana, sem hann lifði,
en var annars fáorður mjög og
píslarnautar hans kölluðu hann
»dýrðlinginn«. Einn af píslarvottun-
um á Kúrlandi var skotinn af þrem-
ur drengjum innan við fermingu.
Bolsjevikkar bönnuðu að hylja lík
hans moldu, en eftir þrjá mánuði
kom einkasonur hans á vettvang
og flutti lík föður síns til hinnar
hinstu hvílu. Lík Moltrechts prests
fanst með sundurmolaða höfuðskel
og hafði hann verið skotinn liggj-
andi flatur á jörðinni.
Pó fara enn hroðalegri sögur af
presta-ofsóknum Bolsjevikka á Rúss-
landi. Enskur prestur, sem kom frá
Rússlandi síðastl. vor, skýrir frá
því í »Times« hvað fyrir sig hafi
borið þar eystra. Skrifar hann langa
grein um afstöðu Boisjevikka við
krisfnina og kemst að þeirri niður-
stöðu, að eitt aðalmálefni Bolsjevikka
sé það, að afnema kristnina og láta
í hennar stað koma alheimsguðleysi.
Til sönnunar þessari staðhæfingu
sinni segir hann frá ýmsum viðburð-
um, sem hann þekti vel til og skulu
hér taldir þessir:
Ungum Rússa, sem hann kyntist
fórust þannig orð: Vér höfum koll-
varpað einveldinu og innan skamms
munum vér einnig gera Guð út-
lægan úr Rússlandi. Vitsmunamenn
meðal Bolsjevikka róa að þessu öll-
um árum svo hundruðum skiftir og
postular þessarar kenningar koma í
hvert einasta þorp, aldrei færri en
tveir saman og reyna að uppræta
hinar gömlu trúarkenningar með rót-
um úr hugskotum lýðsins.
Sem dæmi kristni-ofsókna Bolsje-
vikka nefnir hinn enski prestur m.
a. þessar hroðalegu aðfarir: í Kot-
lassklaustri var klausturhaldarinn
skotinn ásamt öllum munkunum. í
Perm var Andronik biskup grafinn
lifandi. Petta voðaverk ofbauð svo
almenningi, að Wassili erkibiskup af-
réð að fara sjálfur til Moskva og
hefja þar kröftug mótmæli gegn því,
að slík þrælmenska væri látin viðgang-
ast, en hann fékk enga áheyrn hjá
yfirmanni og forsprakka allra þessara
grimdarverka. Pvert á móti varð hann
sjálfur að láta líf sitt fyrir tiltækið.
Feófan erkibiskup varð einnig að
líða píslarvættisdauðann. Honum
var drekt í vök, sem broíin var á
ísinn á ánni Kama og sama dauð-
daga fengu 50 prestar aðrir. Og
meðan þessum óhæfuverkum fór
fram og prestar voru myrtirhópum
saman, voru kirkjurnar gerðar að
drykkjukrám og kvikmyndahúsum.
Enski presturinn Cortier Foster,
sem birt hefir þessar frásagnir,
kveðst ábyrgjast að rétt sé frá skýrt
og varar hann allan kristinn lýð við
yfirgangi og ofstæki Bolsjevikka.
Rafljósin
og
Próarþakið.
—oo—
Pað eru ýmsir að spyrjast fyrir
um það, hvað valdi því, að rafljósa-
nefndin hafi hækkað Ijósagjöldin.
Peirri spurningu er reyndar fljót-
svarað: Pað er vegna þess kostn-
aðar, sem viðgerð vatns-þrórinnar
hefir í för með sér. En þá er enn
spurt: Hvað gengur með viðgerðina?
Miðar henni nokkuð áfram? Já, það
mun vera búið að steypa í stærstu
lekastaði þrórinnar, og timbur hefir
verið keypt til þaks yfir hana, að
eigi fenni hún full í fyrstu snjóum.
En þar með er líka búið. Nú er
allra veðra von héðan af, og miklu
líklegra en hitt að snjóa sé skamt
að bíða. Og þá er til lítils barisí
fyrir almenning, að greiða þriðjungi
hærra gjald fyrir viðgerð, sem ekki
verður nema kák eitt, er eigi kemur
að notum; en það er flestra mál að
mest ríði á að fá þakið á þróna,
því ella fyllist hún af krapa sem svo
botnfrýs er grimdir koma.
Hér neðan af Eyrinni blasir við
álitleg breiða aftimbri uppiíbrekku-
hallinu norður af kirkjugarðinum;
Par er það búið að liggja á annan
mánuð við litla — eða enga — hirðu;
því hefir ekki einu sinni verið raðað
upp í búlka, heldur liggur, sem fyr er
sagt, á tjá og tundri um grundirn-
ar, alveg eins og það hefði rekið
af hafi. Petta timbur er nú eign bæj-
arins, og á að sögn að fara í þró-
arþakið. En hvers vegna er það ekki
geymt betur en þetta? Getur ekki
verið hugsanlegt, að borð og borð
hverfi þarna úr hrúgunni svo lítið
beri á, því ekki mun eftirlitið vera
mjög strangt. Væri nú ekki ráð
íyrir bæjarstjórnina að fara að komá
þessu uppeftir meðan tíðin leyfir?
Nú mun þó talsvert vera íarið að
hægjast um vinnu við síldina, svo
ókleift væri tæplega, að fá menn til
þess, og hesta ef með þyrfti Sum
trén þarna eru tæplega mannameð-
færi í slíku brattgengi og leiðin er
upp í Hvanneyrarskál. Að minsta
kosti hefir viður sá, er þarna liggur,
sjálfsagt verið of dýru verði keyptur
til þess, að láta hann liggja þarna
eftirlitslausan og í óhirðu.
Ljósnotendur hafa fullan rétt til
að krefjast þessa. Peireiga að borga
brúsann, að sainþykki fulltrúa sinna,
væri þá eigi nenia sanngjarnt að séð
verði um af þeim hinum sömu, að
viðaukagjaldið verði ekki greitt fyrir
gýg-
Pjófnaðarmálin í Rvík.
—oo-
Pess hefir áður verið getíð í skeyti
til blaðsins, að 20 unglingar í Rvík
hafi orðið uppvísirað stórkostlegum
þjófnaði, er nema mundi tugum þús.
króna. Eftir þvi sem Rvíkurblöðin
herma, eru nú próf haldin dags dag-
lega í máli þessu og það orðið svo
yfirgripsmikið, að það er talið vafa-
laust umfangsmesta þjófnaðarmálið,
sem upp hafi komið á landi hér og
er þar bæði um að fjalla innbrots-
þjófnað og einfaldan þjófnað.
Upphaf þessa máls er það talið,
að síðastl. vetur og vor var þjófn-
aður framinn víðsvegar íbænumog
bárust lögreglunni kærur um hann.
Póttust menn skynja, að hér væru
fleiri en einn að verki og handsam-
aði lögreglan nokkra unglinga, er
játuðu stuld á sig. Vonaði hún þá,
að nú mundi verða nokkurt hlé á
þessu athæfi, en sú von brást herfi-
lega, því að síðan hefir verið stolið
í hverri viku og oft á viku og það
mjög bíræfnisiega.
Meðal annars var brotist inn í
Hagstofu fslands í sumar og stolið
þaðan ónotuðum frímerkjum ásamt
öðru, en þessi þjófnaður varð til þess
að hrinda málinu af stað.
Maður einn, sem nokkru síðar
var að lesa um innbrotsþjófnað þenn-
an í Morgunblaðinu, mintist þess þá,
að hann hafði keypt fyrir skömmu
ónotuð frímerki af unglingspilti nokkr
um, sem hann mundi hver var. Hann
var ekki. búinn að farga frímerkjun-
um, fór nú að athuga þau, sá að
það voru þjónustufrímerki og fór
með þau til lögreglustjóra.
Daginn eftir var pilturinn, seni
selt hafði frímerkin, tekinn fastur. Ját-
aði hann á sig bæði þennan þjófn-
að og marga aðra, 7 —8 innbrots-
þjófnaði að sögn. jafnóðum og prófin
leiddu það í Ijós, hverjir verið höfðu
í vitorði nieð honum, voru þeir einnig
teknir fastir. Könnuðust joeir við að
hafa stolið á mörgum stöðum eink-
um ýmis konar vörum, svo sem
léreftsstraungum, skófatnaði, flaueli,
fataefni og tilbúnum fatnaði, er þeir
svo hafa selt aftur. Eru ýmsir menn
grunaðir um að hafa keypt varn-
ing þennan og hylmað yfir með
þjófunum, þar á meðal ein kona, og
hefir einn þessara manna verið yfir
heyrður og játaði á sig að hafa
keypt eitthvað af vörum af piltum
þessum.
í sama skeytinu, sem minst er á
hér að ofan, var einnig drepið á það,
að tvær vændiskonur hefðu verið
handsamaðar og settar í »steininn«.
Þær höfðu verið um borð í skipi
einu útlendu og setið þar að sunibli
með skipstjóra. En þá kemur mað-
ur úr landi, gerir boð fyrir skip-
stjóra og skaut hann þá »dömun-
um« inn í baðherbergi sitt og fór
að finna manninn. Úr baðherbergi
þessu var innangengt í eins konar
skrifstofu skipstjóra, og notuðu nú
kvensurnar tímann vel. Pær gengu
inn í »skrifstofuna«, fóru að svip-
ast þar um og stálu 60 dollurum
úr kofforti, sem þar var inni. Skip-
stjóri kærði, þegar hann saknaði